جهیزیه یا ویترین تجمل؟
تبیان/ احتمالا شما هم ویدیوی چیدن جهیزیه ۲۵ میلیاردی دختری در خیابان برای نمایش در انظار عمومی را دیدهاید. روزی روزگاری، جهیزیه مفهومی ساده و انسانی داشت؛ صندوقی چوبی پر از امید و وسایل اولیه زندگی، دسترنج مادران و مادربزرگها که با عشق فراهم شده بود. هدیهای از خانه پدری، نه بهعنوان تظاهر، بلکه نشانهای از حمایت، مهربانی و آغاز یک زندگی نو. اما امروز این سنت دیرینه، چهرهای تازه و نگرانکننده به خود گرفته است. در فضای امروز، جهیزیه بیش از آنکه یک ضرورت کاربردی باشد، به مسابقهای اجتماعی تبدیل شده است. پاتختیهایی پر از لوازم برقی برند، ظروف لاکچری، گلآراییهای حرفهای و حتی شعرهای حکشده بر وسایل! اینها فقط بخشی از دکور عکاسیهاییست که برای انتشار در اینستاگرام و شبکههای اجتماعی چیده میشوند. طبق دادههای غیررسمی منتشرشده در رسانههای اقتصادی ایران، هزینه متوسط تهیه جهیزیه بین سالهای ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۲، حدود ۲۷۰ تا ۳۰۰ درصد افزایش داشته است، در حالیکه متوسط درآمد خانوار در همین بازه کمتر از ۸۰ درصد رشد کرده است. این یعنی جهیزیه نهتنها دیگر یک رسم ساده نیست، بلکه برای بسیاری از خانوادهها به چالشی اقتصادی و روانی تبدیل شده است. رشد روزافزون صفحات اینستاگرامی مربوط به «جهیزیه لاکچری»، فروشگاههای مخصوص چیدمان عروس، مشاوران برندچین، و حتی نمایشگاههای جهیزیه باعث شدهاند که سنتی مردمی به بازاری پرزرقوبرق بدل شود. این فضا، انتظارات خانواده داماد و جامعه را بالا میبرد و دختر را از یک انسان مستقل، به یک ویترین لوکسِ تبلیغاتی بدل میکند. و اما تبعات پنهان این تجمل پنهاننشدنی تبدیل جهیزیه به یک نمایش اجتماعی، آسیبهای زیادی در پی دارد: افزایش اضطراب اجتماعی و فشار روانی بر عروس و خانوادهاش شروع زندگی مشترک با وامهای سنگین، قرض و بدهیهای چندساله تجربه احساس حقارت و مقایسه در فضای مجازی، و کاهش اعتماد بهنفس فاصله گرفتن از سادگی، مشارکت خانوادگی و حس همدلی که پیشتر در این سنت وجود داشت کارشناسان حوزه خانواده بر این باورند که مسیر درست، بازگشت به سادگی نیست، بلکه بازگشت به معناست. جهیزیه قرار نیست مایه چشموهمچشمی یا تعیینکننده ارزش دختر باشد. آنچه اهمیت دارد، آغاز یک زندگی محترمانه و در شأن انسان است، نه مسابقهای میان برندها.