وظایف شهروندی ما در مواجهه با اخبار

خراسان/ در این شرایط دشمن فقط در عرصه نظامی جنگی به راه نینداخته، بلکه در عرصه رسانهای و روانی هم درصدد تضعیف ماست؛ با این اوصاف وظیفه شهروندی ما اقتضا میکند رفتاری مسئولانه با اخبار داشته باشیم
حمله تروریستی اسرائیل به ایران تنها جنبه نظامی ندارد؛ موج اخبار و اطلاعات پراکنده، اضطراب جمعی، خانوادهها و بهویژه والدین را درگیر نوع جدیدی از نگرانی میکند. در چنین شرایطی، شیوه برخورد ما با رسانهها، میتواند به سلامت روان و امنیت اجتماعی کمک کند یا برعکس، فضای عمومی را پرآشوبتر کند. اما چگونه میتوانیم در هیاهوی اخبار، به مسئولیت فردی و اجتماعی خود پایبند بمانیم؟
۱. به اخبار جعلی و غیرموثق دامن نزنیم| در این روزها سیل اخبار ضدونقیض، شایعات، تصاویر تکاندهنده و خبرهای تأییدنشده افزایش مییابد. هر پیام، عکس یا ویدئویی که منبع معتبر یا رسمی ندارد، حتی اگر ظاهری قانعکننده داشته باشد، نباید بازنشر شود. بسیاری از اخبار جعلی با تیترها و محتوای پراسترس و اغراقآمیز منتشر میشوند. بهتر است اطلاعات حساس را از چند منبع معتبر و خبرگزاری پیگیری کنیم و در صورت تردید، به هیچ وجه نقشی در انتشار آن نداشته باشیم. فراموش نکنیم بخشی از جنگ دشمن در عرصه اخبار و کار روانی است.
۲. با وسوسه فوروارد کردن اخبار مقابله کنیم| شوک و اضطراب جمعی پس از حمله نظامی، اکوسیستم رسانهای را مستعد انتشار بیمحابای شایعات، تصاویر ناشناخته یا نقلقولهای تحریفشده میکند. قبل از فوروارد هر محتوا، اندکی تامل کنیم: محتوا چه اثری روی آرامش یا اضطراب اطرافیان دارد؟ آیا منبعش قابل اطمینان است؟ فوروارد کردن بیرویه اخبار غیررسمی نهتنها کمکی به آگاهی جمعی نمیکند، بلکه ناآرامی و بیاعتمادی را افزایش میدهد. حملات نظامی علاوه بر خسارات فیزیکی، جامعه و خانوادهها را به چالشهای روانی بزرگی میکشاند. انتشار گسترده تصاویر دلخراش یا اخبار ناامیدکننده میتواند کودکان و افراد آسیبپذیر را بیشتر دچار ترس و شوک کند. حتی گفتمانهای جمعیمان باید با حساسیت و رعایت آرامش صورت گیرد. میتوانیم اخبار مثبت، مثالهای امیدبخش یا داستانهایی از مقاومت را بیشتر بازگو کنیم تا تابآوری اجتماعی تقویت شود.
۳. نشانههای شایعه را بشناسیم| در چنین شرایطی، شایعات معمولاً با ویژگیهایی چون نبود منبع دقیق، لحن احساسی (مانند «همین الآن»، «یک منبع آگاه»، «شنیدم که»)، تأکید بر فوریت، یا ادعاهای محرمانه منتشر میشوند. اخبار ساختگی اغلب از ما میخواهند «سریعا به دیگران ارسال شود». آشنایی با این نشانهها، جلوی نقش ناخواسته ما در شیوع شایعات را میگیرد. در ضمن در شرایط اینچنینی، پُرمخاطبترین بسترهای انتشار اخبار (مثلاً شبکههای اجتماعی) منبع اصلی شایعاتاند. تنها کانالهای اطلاعرسانی رسمی، خبرگزاریهای معتبر داخلی و همچنین اطلاعیه نهادهای مسئول، اولویت پیگیری اطلاعات باشند. تفاوت میان گمانهزنیها و خبر تاییدشده کلیدی است؛ هیچگاه به برداشتهای شخصی یا تحلیلهایی که منبعشان روشن نیست، استناد نکنیم.
۴. از گروههای حساس و آسیبپذیر مراقبت کنیم| کودکان، سالمندان، افراد با زمینه مشکلات روانی، در شرایطی مانند حمله نظامی آسیبپذیرترند. وظیفه ماست فضای رسانهای آنها را کنترل کنیم و اجازه ندهیم با اخبار ناامیدکننده مواجه شوند. به جای بازنشر تصاویر آسیبزا، محیطی حمایتگر و امیدوارکننده برای آنها فراهم کنیم.
۵. مصرف رسانهای متعادل داشته باشیم| پیگیری بیوقفه اخبار پس از حمله نظامی میتواند فرسودگی و اضطراب شدیدی ایجاد کند. زمانبندی مشخصی برای دریافت اخبار تعیین کنید و بعد از آن برای خود یا خانواده فعالیتهای آرامشبخش و عادی طراحی کنید؛ محیط خانه مهمترین محل ترمیم روحیه است.
۶. از زبان همدلانه در سخن و نوشتار بهره بگیریم| در شرایط بحرانی، هر واژه تأثیر مضاعفی دارد. در محتوا و گفتوگوها، از تحریک هیجانی و بزرگنمایی دشمن بپرهیزیم و با واژگان همدلانه و لحن متعادل، سعی در کاهش اضطراب دیگران داشته باشیم. تقویت صلح، گفتوگو و وحدت باید ارزشی حیاتی تلقی شود.
۷. در بازی زشت بلاگرها نیفتیم| در این شرایط خاص عدهای از بلاگرها در حال سوءاستفاده از اوضاع هستند و به روشهای عجیب دنبال افزایش بازدید و بازخورد پیجشان؛ برای همین اگر بلاگری دیدید که به اشکال مختلف از جمله طرح سوالاتی مثل: کجا هستین؟ کامنت کنین و از شهرتون خبر بدین یا اگه همدردی لایک کن ... درصدد گدایی زشت لایک و کامنت برای افزایش بازدیدشان هستند به هیچوجه در بازی زشت آنها که از رنج و نگرانی مردم سوءاستفاده میکنند وارد نشوید.