مغز چطور تجربه یک اتفاق را به احساس تبدیل میکند؟

خراسان/ «کارل دیسراث»، روانپزشک دانشگاه استنفورد است که درباره نحوه مدیریت احساسات مطالعه میکند. به گزارش دیجیاتو، او باور دارد ویژگی احساسات این است که تعمیم پیدا میکنند. بهعبارت دیگر، آنها مغز را وادار به تغییر میکنند. مثلا زمانی که خودرویی ناگهان مقابل خودروی شما میپیچد، عصبانی میشوید و ناخودآگاه بر سر کودک پرسروصدایتان که در صندلی عقب گریه میکند، داد میکشید. دکتر دیسراث و همکارانش تلاش کردند تا چنین تجربهای را در آزمایشگاه شبیهسازی کنند تا بتوانند به این سوال پاسخ دهند که مغز چطور یک تجربه روزمره را به احساس ترجمه میکند؟ آنها در انجام این آزمایش تلاش کردند فرایندی را انتخاب کنند که باعث ایجاد احساس منفی میشود، اما دردناک نیست.
آزمایشی با کمک «پف هوا»
تیم دکتر دیسراث به سراغ «پف هوا» رفت. پف هوا یا air puff اصطلاحی عامیانه برای تست اندازهگیری فشار داخل چشم است که با استفاده از دستگاهی انجام میشود که هوا را به سمت قرنیه چشم پرتاب میکند. این تست در مطب چشمپزشک انجام میشود تا سلامت چشم بررسی شود. دانشمندان تیم دکتر دیسراث از پف هوا به عنوان یک رخداد آزاردهنده و ناخوشایند که دردناک نیست، یاد میکنند. از آنجایی که آنها باور داشتند این فرایند واکنش سایر پستانداران را نیز برمیانگیزد، به سراغ آن رفتند. آنها این آزمایش را روی موشها انجام دادند. هم انسانها و هم موشها در پاسخ به پف هوا، به طور مکرر پلک میزنند. پفهای مکرر باعث میشود هر دو گونه چشمان خود را به حالت دفاعی نیمهباز نگه دارند. سپس تیم به بررسی فعالیت مغز در این تجربه پرداخت و دو مرحله متفاوت در فعالیت مغز در این فرایند را کشف کرد. مرحله اول مانند یک نوت کوتاه و بریده در موسیقی، بسیار گذرا بود. در این مرحله که تنها کسری از ثانیه طول میکشد، فعالیت در مدارهایی از مغز که ورودی حسی را پردازش میکنند، افزایش مییابد. سپس فعالیت به مدارهای دیگر، از جمله آنهایی که درگیر احساسات هستند، منتقل میشود. این مرحله طولانیتر است. دیسراث میگوید با هر پف هوا، پاسخ مغزی قویتر میشد. رخداد بیرونی لازم نیست که مدت طولانی ادامه داشته باشد تا اثر عمیقی بگذارد. این رخداد کافی است به اندازهای طول بکشد که ورودیهای حسی بعدی که به مغز میرسند، باهم ترکیب شده و تعامل پیدا کنند. این همان معنای احساس است. در انسانها، هرچه پاسخ مغزی قویتر بود، آنها بیشتر چشمهایشان را میبستند و از تجربه ناراحتتر میشدند.
تحتتأثیر قراردادن وضعیت ذهنی با یک تجربه
«لیزا فلدمن برت»، استاد روانشناسی دانشگاه نورثئیسترن، میگوید این تحقیق بهوضوح نشان میدهد که یک تجربه میتواند وضعیت ذهنی موجود زنده را تحتتأثیر قرار دهد. اما او میگوید فعالیت پایدار در مدارهای خاص مغز الزاماً به معنای احساس نیست. مشکل اصلی این است که هنوز دانشمندان درباره تعریف دقیق «احساس» توافق ندارند. اما این نکته را هم یادآور میشود که مغز انسان توانایی انتزاع دارد، به این معنا که میتواند معناهایی خلق کند که فراتر از تفاوتهای حسی و حرکتی هستند.