وابستگی خطرناک کودکان به والدین

تبيان/ کودکان زيادي هستند که در دوره اي از زندگي به والدين خود وابستگي پيدا مي کنند. اين وابستگي اگر به شکل افراطي نبوده و تعادل خود را از دست ندهد، گاهي بسيار خوب و بجا هم هست اما کودکان و نوجواناني که بيش ازحد تعادل، به والدين خود وابسته هستند ممکن است در آينده با مشکلات گسترده روبه رو مي شوند. پسري ۱۴ مي گويد: از دستم خودم خسته شدم، از لحاظ عاطفي خيلي زود به ديگران وابسته مي شوم و به آن ها عادت مي کنم طوري که بعد از اينکه از آن ها دور مي شوم دچار افسردگي مي شوم. چه کار کنم؟ اضطراب عامل اصلي اين وابستگي هاست. در واقع زير نقاب شخصيت وابسته، اضطراب بالايي وجود دارد. به همين علت فرد وابسته مي خواهد براي پنهان کردن يا کنترل اين اضطراب به فرد ديگري متکي باشد تا در پناه اين اتکا در تصميم گيري و ديگر نيازهاي عاطفي و اجتماعي، اضطراب خود را کنترل کند. فرد وابسته نمي تواند به تنهايي پروژه هاي شخصي اش را شروع کند چون اضطراب باعث مي شود اعتماد به نفس خود را از دست بدهد. بنابراين او مدام خودش را مورد قضاوت قرار مي دهد يا از آن ترس دارد که ديگران درباره او چه قضاوتي مي کنند. اين ترس باعث مي شود براي شروع هر کاري به ديگري متکي باشد. وابستگي و سن آن اغلب کودکان قبل از ورود به سه سالگي نوعي وابستگي به والدين را تجربه مي کنند. معمولا وابستگي که پاسخي براي اضطراب جدايي است از 6 تا 7ماهگي شروع مي شود، درسن 10تا 18ماهگي به اوج خود مي رسد و معمولا در 24ماهگي از شدت اين حالات کاسته مي شود. نوع برخورد والدين با مسئله اضطراب جدايي و وابستگي بسيار مهم است. نشانه هاي يک وابستگي کودکانه اغلب اين افراد دچار نوعي عدم اعتماد به نفس نسبت به توانايي هاي خود هستند. نمي توانند به تنهايي تصميم بگيرند و معمولا سلطه پذير بوده و منتظرند تا ديگران به آنها بگويند چه کنند و چه راهي در پيش گيرند و طبعا موقعيت هاي پيشرفت و رشد خود را به اين خاطر از دست مي دهند. اين افراد اغلب گوشه گير و منزوي مي شوند و در ارتباط با ديگر همسالان خود دچار مشکل شده و همين مسئله سبب وابستگي بيشتر آنها به والدينشان مي شود، هرگز نمي توانند بدون احساس ترس تنها بمانند و هنگام حضور در مدرسه يا هر مکاني که والدين در کنارشان نباشند، احساس عدم امنيت و بي پناهي مي کنند، از پذيرفتن مسئوليت فرار مي کنند و در انجام کارهاي شخصي و روزمره خود ناتوان هستند. اين مسئله اگر به شکل بيمارگونه ادامه پيدا کند عوارض جانبي آن چندان خوشايند نيست. آيا شما مقصريد؟ حتما از خود مي پرسيد که چه رفتاري کودک را به سمت وابستگي افراطي به والدين سوق مي دهد؟ والديني که دائما در حال انجام وظايف و کارهاي شخصي کودک به بهانه کمک به او و دلسوزي هستند، نخستين کساني هستند که در اين مسير به ضرر کودکشان عمل مي کنند. ترس از اشتباه بچه ها و آسيب ديدن آنها و محبت و دلسوزي افراطي و... سبب مي شود که والدين گاه به جاي فرزندشان تصميم هم بگيرند. نقطه مقابل اين والدين، پدر و مادراني هستند که به روش زورگويي و استبداد، بچه ها را تربيت مي کنند. کودکان تربيت يافته در چنين محيط هاي مستبدي اغلب دچار شخصيتي ضعيف بوده و مطيع و فرمانبردار ديگران هستند يا در مواردي ديگر خود نيز دچار همان نوع استبداد شده و به اطرافيان خود زور مي گويند و يا ممکن است به ديگراني بيرون از خانواده وابسته شوند مثل معلم ها و مديرها و... . در خانواده هاي تک فرزند نيز نوعي وابستگي دوطرفه و افراط گونه بين والدين و فرزند به وجود مي آيد که تمامي توجهات و حساسيت ها روي تک فرزنداست. اين کودکان نيز اغلب حامل اختلال هاي رفتاري ناشي از وابستگي هستند. معلم من کو؟ دانش آموزان تحت تأثير رفتار معلمانشان قرار مي گيرند؛ اين مسئله اي بسيار طبيعي است و گاه به لحاظ نقش الگويي معلم در فراگيري و آموزش رفتار مناسب، بسيار هم مؤثر واقع مي شود. اين حالت کودک- وابستگي بيش ازحد به ديگري- بدين معناست که کودک يا نوجوان چنان خود را مجذوب طرف مقابل مي بيند که زندگي بدون او برايش به معناي نابودي است. در اين حالت شادماني و انگيزه و غم و هيجان کودک، وابسته به بود و نبود دوست يا مربي مهد يا معلم است. تبلت من کجاست؟ کودکي که حاضر نيست دقيقه اي تلويزيون را خاموش ببيند يا بدون تبلت خوابش نمي برد و از دور شدن گوشي همراهش احساس اضطراب مي کند، دچار وابستگي و اعتياد به فناوري است. همه مي دانيم که دير يا زود، کودک با اين وسايل و فناوري ها آشنا خواهد شد و حتي مي دانيم که چه سودهايي هم براي کودک دارد اما آگاه باشيد که استفاده بيش ازحد و اعتياد به آنها نيز مي تواند سبب بروز اختلالات رفتاري در کودک شود. چه کنيم؟ خبر خوب اين است که اين اختلال کاملا قابل درمان بوده و راههايي براي برون رفت از اين مشکل وجود دارد. قدم به قدم با ما همراه باشيد: يک تنهايي دو دقيقه اي در نخستين قدم بايد جدايي هاي مقطعي، در حد 2 يا5 دقيقه را تجربه کنيد. اگر والديني هستيد که تمام مدت کودک تان به شما چسبيده است، از نزديکان يا اقوام بخواهيد که زمان کوتاهي را در يک اتاق با کودک تنها بمانند. شما براي کودک تان توضيح دهيد که 5دقيقه او را با آن شخص تنها مي گذاريد و بعد از 5 دقيقه برمي گرديد. روشن است که در مراحل اوليه، کار سخت پيش مي رود اما به مرور زمان کودک عادت مي کند. نکته قابل توجه در اين روش اين است که شما هرگز نبايد دير کنيد. تهديد نکنيد هرگز با کودکي که داراي اختلال وابستگي و اضطراب جدايي است، با خشونت رفتار نکنيد و او را با شدت فيزيکي يا عاطفي از خود دور نکنيد. هرگونه فرياد و جار و جنجالي او را بيمار و افسرده و گوشه گيرتر مي کند. مراحل جدايي و بازيابي استقلال را به مرور و با صبر و حوصله انجام دهيد، کودک را ناگهاني و براي مدت زمان زياد از خود جدا و رها نسازيد. جايگزين هاي دوست داشتني برايش درنظر بگيريد؛ به طور مثال او را با دوستان و همسالان و اسباب بازي هاي موردعلاقه اش تنها بگذاريد. هرگز کودک را تهديد به ترک کردن نکنيد بلکه با جملاتي که حس اعتماد و امنيت به او مي دهد دلگرمش کنيد. قايم باشک بازي کنيد بازي هاي مؤثر را امتحان کنيد؛ به طور مثال مي توانيد با کودکان کم و سن و سال تر بازي قايم باشک را اجرا کنيد. او در اين بازي ياد مي گيرد که شما پس از غيبت بازمي گرديد و دوباره با او خواهيد بود. براي اينکه بهتر با احساسات منفي کودک که در مورد عدم حضور شما دارد آشنا شويد از او بخواهيد که يک نقاشي از آنچه هنگام جدايي از شما حس مي کند، بکشد و بعد آن را برايتان توضيح دهد. در اين روش او احساسش را با شما شريک خواهد شد. پس شما نيز در اين تجربه به او يادآور شويد که احساسش را درک مي کنيد. مسئوليت هاي ريز و کوچک به او بسپاريد و در ازاي انجام هرکدام از آنها او را تشويق کنيد و نشان دهيد که چقدر خوشحاليد که او از پس کارهاي خود برمي آيد. هرگز او را به دليل اضطراب و عدم توانايي ارتباط مؤثر با ديگران سرزنش و شماتت نکنيد. در عين حال حواستان باشد که کودکتان را با ديگر بچه ها مقايسه نکنيد. همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در ويسپي http://wispi.me/channel/akharinkhabar آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar