روز جهانی زنان مهندس

آخرين خبر/ بيست و سوم ژوئن برابر با سوم تير 1399 به عنوان روز جهاني زنان مهندس نامگذاري شده است. انجمن‌هاي جهاني مختلف در حمايت از زنان در اين روز به مسئله اهميت برابري شغلي بين مردان و زنان مي‌پردازند. بيست و سوم ژوئن برابر با دوم تير به عنوان روز جهاني زنان مهندس نامگذاري شده است. انجمن‌هاي جهاني مختلف در حمايت از زنان در اين روز به مسئله اهميت برابري شغلي بين مردان و زنان مي‌پردازند. در ايران هم دختران بسياري وارد رشته‌هاي مهندسي مي‌شوند و البته گهگاه با موانع زيادي در بازار کار روبرو مي‌شوند. در اين مطلب به وضعيت زنان مهندس در ايران پرداخته‌ايم. از ابتداي هستي داستاني وجود دارد که در آن گفته مي‌شود مردان براي برتري نسبت به زنان از غارها بيرون آمده و مشاغل را ساختند و از آن زمان زن که جنس اول به حساب مي‌آمد و به کارهاي مهمي چون رسيدگي به امور غار و تهيه غذا مي‌پرداخت، رفته رفته نقش مهمش کمرنگ و کمرنگ‌تر شد و مردان توانستند او را به جنس دوم تبديل کنند. اما امروزه شرايط تغيير کرده است. زنان هم مي‌توانند در صورت تمايل پا به پاي مردان در رشته‌هاي به اصطلاح مردانه که در امور مهندسي بيشتر شاهد آن هستيم همراه شوند و مشغول به کار شوند. البته در اين بين موانع بسيار ممکن است زنان را از رسيدن به هدف غايي خود باز دارد. روز جهاني زنان مهندس در واقع به اين مناسبت در تقويم تاريخ ثبت شده که باور غلط مردانه و زنانه بودن مشاغل از بين برود. اولين بار در سال ۲۰۱۴ ميلادي انجمن زنان مهندس در نود و پنجمين سالگرد تاسيس اين انجمن پيشنهاد ايجاد اين روز را در تقويم ارائه کرد. پس از آن استقبال جهاني بسياري نسبت به اين روز شد و در نهايت يونسکو در سال ۲۰۱۶ ميلادي از اين روز حمايت کرد. در سال ۲۰۱۷ ميلادي اين روز به عنوان روزي جهاني در سرتاسر جهان گرامي داشته شد. وضعيت ايران در توليد مهندس تحقيقات نشان مي‌دهد ايران در توليد مهندس رتبه سوم جهان را دارد. با توجه به اينکه کار درست و حسابي هم براي رشته‌هاي مهندسي پيدا نمي‌شود، اين مسئله باعث شده تا بسياري از فارغ التحصيلان رشته مهندسي در کارهاي غيرمرتبط فعاليت کنند. اين در حالي است که آمار در کشورهاي ديگر وضعيت ديگري را نشان مي‌دهد. در آلمان که کشوري صنعتي محسوب مي‌شود ميزان علاقه به ورود در رشته‌هاي علوم انساني بسيار بيشتر از رشته‌هاي فني و مهندسي و پزشکي است. آمار مجمع جهاني اقتصاد در سال ۲۰۱۵ ميلادي ايران را با ۲۳۳ هزار نفر از نظر تعداد فارغ التحصيلان رشته‌هاي مهندسي به عنوان سومين کشور در توليد مهندس شناخت. در اين رتبه بندي روسيه با ۴۵۴ هزار نفر و ايالات متحده آمريکا با ۲۳۸ هزار نفر به ترتيب رتبه‌هاي اول و دوم را داشتند. با اين حساب ايران فقط در زمينه توليد مهندس چنين مقام بالايي دارد و در زمينه رشد اقتصادي و صنعتي هيچگاه چنين جايگاهي نداشته است. در اين بين زنان هم وضعيت سخت تري دارند. به گفته مشاور وزير علوم در امور زنان و خانواده به طور کلي ۵۷ درصد دانشجويان کل مقاطع و ۴۴ درصد دانش‌آموختگان کشور زن هستند. همچنين آمار نشان مي‌دهد که تعداد دانشجويان دختر در مقطع کارشناسي بيشتر از پسران است و در مقاطع بعدي اين مقدار کمتر مي‌شود. به طوري که ۳۷ درصد دانشجويان دکتري و ۳۵ درصد دانشجويان کارشناسي ارشد زن هستند. طبق آمار ۲۳ درصد دانشجويان فني و مهندسي و ۵۲ درصد دانشجويان رشته کشاورزي را زنان تشکيل مي‌دهند. با اينکه تعداد دختران در رشته‌هاي فني و مهندسي همچنان کمتر از ساير رشته‌هاست، که اين مي‌تواند به دليل بازار کار نامتناسب اين رشته باشد، اما همچنان توجه به اين رشته‌ها در بين دختران رو به افزايش است. به طوري که آمارها نشان مي‌دهند نسبت تحصيل دختران در رشته‌هاي فني و مهندسي از ۴ درصد در سال ۱۳۶۵ به ۳۰ درصد در سال ۱۳۸۸ رسيده است. اين نسبت در سال ۹۰-۸۹، ۲۵ درصد بود، اما در سال ۹۲ به ۱۹ درصد رسيد. مخالفت با تحصيل دختران در برخي رشته‌هاي مهندسي و سهميه‌بندي جنسيتي در سال تحصيلي ۹۱ محدوديت‌هايي براي تحصيل دختران در رشته‌هايي که عمدتاً گرايش‌هاي مختلف مهندسي بود، اعمال شد. در اين سال ۳۶ دانشگاه ظرفيت پذيرش دختران را در برخي از رشته‌هاي خود حذف کردند‌ که در اين ميان رشته مهندسي عمران در ۱۵ دانشگاه و پس از آن گروه‌ مديريت‌ها و مهندسي معدن در ۱۲ دانشگاه صرفاً مردان را پذيرش مي‌کردند. البته در اين بين همواره باورهايي هم وجود داشته است که شرايط کار مهندسي را متناسب با دختران نمي‌داند. براي مثال گفته مي‌شود در بازارکار اين باور وجود دارد که مردان در رشته مهندسي عمران کار بلدتر هستند و دانشجويان دختر هم از سختي کارهاي کارگاهي اين رشته گله مي‌کنند. عموم دختراني که در اين رشته فارغ التحصيل مي‌شوند ناچار به کار در شرکت‌هاي مهندسي مشاوره يا شهرداري‌ها هستند. باور ديگري که شرايط کار براي خانم‌ها را سخت مي‌کند اين است که مردها معتقدند نبايد زير دست خانم‌ها باشند. با اين وجود دختران همچنان در رشته مهندسي مشغول به تحصيل هستند و با تمام موانعي که در انتخاب شغل با آن روبرو مي‌شوند در بازار کار رقيب مردان مهندس هستند. نگاهي به زنان مهندس موفق ايراني در داخل و خارج از کشور مي‌تواند اين موضوع را به خوبي نشان دهد.