در چه صورتی عدم تمکین زن از مرد مجاز است؟

مجله دلگرم/ يکي از اثرات مهمي که ازدواج به همراه دارد و بخشي از مسئوليتي که روي دوش زن و مرد قرار مي‌گيرد مساله‌ تمکين است.

تمکين يعني چه ؟
مقصود از تمکين به معناي عام فرمان‌برداري و اطاعت کردن هست و به معناي خاص، برقراري روابط زناشويي است. به زبان ساده يعني اين که هر کدام از زن و شوهر وظايفي را که به موجب قانون و عرف در مقابل يکديگر بر عهده دارند انجام بدهند و بدون داشتن عذر موجه از انجام آن ها سرپيچي نکنند.
بنابراين تمکين يکي از همان عواملي هست که باعث استوار شدن زندگي خانواده مي‌شود. معمولا در دعواهايي که در دادگاه خانواده مطرح مي‌شود يکي از دلايل اختلافات زن و شوهر به تمکين نکردن بر‌مي‌گردد. اين وظيفه و تکليف در زندگي زناشويي در قانون مدني هم بيان شده که طبق آن همين که ازدواج و نکاح به شکل درستش واقع شد روابط زوجيت بين دو طرف به وجود مي آيد و حقوق و تکاليف زوجين در مقابل همديگر برقرار مي‌شود.

انواع تمکين
براي آشنايي بيشتر با ابعاد اين تکليف، خوب هست ابتدا بدانيم که تمکين به دو نوع خاص و عام تقسيم مي شود.
تمکين عام به معناي خوش رفتاري يا به اصطلاح حسن معاشرت با همسر و اطاعت از خواسته هاي شرعي همسر است. مانند رعايت نظافت و آرايش براي همسر خود به طوري که مقتضاي زمان و مکان و شان خانوادگي شان هست و در واقع به اين معناست که خانم خانه رياست شوهر را در خانواده بپذيرد.
در قانون کشور ما و بسياري از کشور هاي اسلامي رياست خانواده از نظر مديريت و رهبري بر عهده ي مرد هست و اين مساله به اين معني نيست که توافق و همکاري زن و شوهر با يکديگر در زندگي لازم نيست. در هر حال اين اطاعت کردن شامل اموري مي شود که از نظر قانوني بر عهده زن است و اکر آقايي از همسر خودش کاري خلاف قانون يا شرع يا خارج از حدود متعارف را بخواهد، خانم تکليفي به اطاعت ندارد. مانند اين که شوهر به زن خود بگويد نماز نخواند يا روزه نگيرد و يا اين که تمام اموال خودش را به شوهرش منتقل نمايد.
تمکين به معناي خاص يعني اين که زن در روابط زناشويي از همسرش اطاعت کند و از برقراري رابطه‌ با همسر در صورت در خواست او خودداري نکند. البته اين وظيفه مخصوص زن نيست و مرد هم در حدود صحيح و معمول از برقراري رابطه‌ با همسر خودش نبايد خودداري کند. 
اما اين تمکين يک حکم هميشگي و بي چون و چرا نيست و يکسري استثنائاتي در قانون پيش بيني شده که در آن شرايط زن مي‌تواند از شوهرش اطاعت نکند و در عين حال از همه‌ي حقوقي که دارد برخوردار شود.
 
 شرايط عدم تمکين زن از مرد
در شرايط زير زن مي تواند عدم تمکين کند :
1- ابتلاي شوهر به امراض جنسي و مقاربتي
بر اساس ماده 1127 قانون مدني " هرگاه شوهر بعد از عقد مبتلا به يکي از امراض مقاربتي و جنسي گردد، زن حق دارد که از نزديکي با او خودداري و امتناع نمايد، امتناع به علت مزبور مانع از حق نفقه نخواهد بود".
بنابراين، بر اساس اين ماده، در صورتي که مرد به يکي از امراض مقاربتي مبتلا شود، زن تا جايي که از سرايت آن بيماري مصون باشد، مي تواند از نزديکي با شوهر امتناع کند.
از آن رو که پرداخت نفقه در گروي تمکين زن از مرد مي باشد، اما به دليل آنکه اين عدم تمکين براي حفظ زن از بيماري هاي جنسي است، در صورتي که به دليل اين نوع بيماري ها زن تمکين نکرد، همچنان از حق نفقه برخوردار است و مرد نمي تواند بدليل عدم تمکين در چنين شرايطي از پرداخت نفقه زن خودداري کند؛ در غير اين صورت، به مجازات عدم پرداخت نفقه محکوم مي شود.
نکته قابل توجه در اين خصوص اين است که عدم تمکين در اين ماده ناظر بر تمکين خاص مي باشد؛ يعني عدم تمکين زن فقط در خصوص روابط زناشويي آنهاست و کماکان زن بايد تمکين عام کند.

---

بازار

---

2- ضرر بدني، مالي و شرافتي
بنابر ماده 1115 قانون مدني، " اگر بودن زن با شوهر در يک منزل متضمن خوف ضرر بدني يا مالي يا شرافتي براي زن باشد، زن مي تواند مسکن جداگانه اختيار کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور، محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر را نخواهد داد و مادام که زن در بازگشت به منزل مزبور معذور است، نفقه بر عهده شوهر خواهد بود ".
بنابراين، اگر زندگي با شوهر زير يک سقف يا تمکين از شوهر براي زن خطري در پي داشته باشد، مي تواند از تمکين خودداري کند و کماکان حق نفقه او باقيست.

3- تعيين محل زندگي توسط زن
مطابق ماده 1114 قانون مدني "زن بايد در منزلي که شوهر تعيين مي کند سکني نمايد ؛ مگر آنکه اختيار تعيين منزل به زن داده شده باشد".
بنابراين، در صورتي که حق تعيين منزل به زن داده شده باشد، زن مي تواند از زندگي کردن در منزل مشترک با مرد خودداري کند؛ اما کماکان موظف است که در خصوص وظايف زناشويي از شوهر خود تمکين نمايد.

4- بيماري زن
در صورتي که زن دچار بيماري شده باشد، مي تواند از تمکين خاص خودداري کند.
برخي از بيماري ها در زن مجوزي قانوني و مشروع براي عدم تمکين خاص به شمار مي روند، مثل رَتَق و قَرَن که به معناي مسدود بودن آلت تناسلي زن مي باشند، عدم تمکين زن را مشروع مي کنند.
همچنين در شرايطي که زن در عادت ماهيانه باشد، مي تواند از تمکين خودداري کند و اين هم يکي از موارد مجاز عدم تمکين محسوب مي شود.

5- استفاده از حق حبس
يکي ديگر از مواردي که زن مجاز به عدم تمکين است، حالتي است که زن از حق حبس خود استفاده کند.
بر اساس ماده 1085 قانون مدني، " زن مي تواند تا مهر به او تسليم نشده از ايفاء وظايفي که در قبال شوهر دارد امتناع کند؛ مشروط بر اينکه مهر او حال باشد و اين امتناع مُسقط حق نفقه نخواهد بود".
به عبارت ديگر، اگر بين زوجين رابطه زناشويي برقرار نشده باشد، زن مي تواند تا زماني که تمام مهريه به او پرداخت نشده است، از شوهر خود تمکين نکند که در اين صورت، باز هم داراي حق نفقه خواهد بود.

6- واجبات شرعي
مثلا در ايام حج، روزه و يا اعتکاف، زن مي تواند از تمکين خاص خودداري نمايد.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar