دکتر سلام/ علائم شکستگی استخوان و روش درمان

نازخاتون/ شکستگي استخوان از جمله مهمترين آسيب هاي بدن است که بدنبال ضربه ايجاد مي شود.هر گونه تغيير شکل استخوان بدنبال ضربه، شکستگي ناميده مي شود. به زبان ديگر اگر نيرويي که به استخوان وارد مي شود بيش از حد تحمل آن بوده و بتواند شکل استخوان را تغيير دهد مي گوييم شکستگي ايجاد شده است. اين تغيير شکل ممکن است به اشکال متفاوت ظاهر شده و با شدت و ضعف همراه باشد. گاهي شکستگي بسيار واضح است. در اين حال ضربه موجب مي شود استخوان به دو و يا حتي چند تکه کاملا جدا از هم تبديل شود. گاهي شدت ضربه وارده به حدي است که موجب خرد شدن استخوان مي شود. سالها طول ميکشد تا يک شکستگي کاملا جوش بخورد. عوامل زيادي در جوش خوردن شکستگي ها نقش دارند مانند سن بيمار، نوع استخوان شکسته شده، شدت نيرويي که به استخوان وارد شده و آن را شکسته است، صدمه نسج نرم همراه، باز يا بسته بودن شکستگي، وجود عفونت، بيماري هاي زمينه اي، تغذيه و داروهاي مختلف. استخوان‌ها سخت و محکم هستند، اما با اين حال آن‌ها هم گاهي مي‌شکنند. مانند يک مداد، استخوان‌ها تحت فشار، خم مي‌شوند، اگر فشار را بالاتر ببريم يا ناگهاني وارد کنيم، مي‌شکنند؛ به طور مثال اگر در حين بازي زمين بخوريد، يا از ميله‌هاي بارفيکس پايين بيفتيد، ممکن است استخوان‌هايتان بشکند. انواع شکستگي استخوان شکستگي يا ترک‌خوردگي، در اثر از بين رفتن تداوم و پيوستگي استخوان‌هاي بدن ايجاد مي‌شود. شکستگي به دو نوع باز و بسته تقسيم مي‌شود. در شکستگي باز، پوست روي قسمت شکسته بر اثر بيرون زدن استخوان يا بر اثر ضربه مستقيم هنگام شکستگي، بريده يا پاره مي‌شود، اما در شکستگي بسته پوست پاره نشده و هيچ زخمي در محل شکستگي ديده نمي‌شود. معمولا در شکستگي‌هاي باز، به دليل وجود زخم خونريزي دهنده، احتمال عفونت بسيار زياد است و در مقايسه با شکستگي‌هاي بسته خطرناک‌ترند. مشکل واقعي خود شکستگي نيست، بلکه خطري است که استخوان شکسته براي اعضاي حياتي کنار خود به وجود مي‌آورد. علايم شکستگي استخوان ۱ـ تورم: اين علامت بلافاصله بعد از شکستگي اتفاق مي‌افتد. معمولا در شکستگي‌ها، لبه‌هاي تيز استخوان شکسته باعث پاره يا بريده شدن قسمتي از بافت و برخي عروق کنار محل آسيب ديده شده و منجر به خونريزي و التهاب ناحيه مي‌شود. ۲ ـ تغيير شکل: معمولا بر اثر بروز شکستگي ممکن است تغيير شکل، کوتاه‌شدگي يا زاويه‌دار شدن استخوان در محل آسيب ديده رويت شود. البته در ترک‌خوردگي يا مو برداشتن، بد شکلي قابل رويت نيست. براي بررسي تغيير شکل، عضو آسيب‌ديده را با عضو سالم طرف ديگر مقايسه کنيد. ۳ ـ لمس دردناک: يکي از علائم قابل اعتماد شکستگي، لمس دردناک است. معمولا حساسيت به درد تنها در محل آسيب‌ديده وجود دارد و غالبا مصدوم مي‌تواند نقطه درد را با انگشت نشان دهد. براي پيدا کردن محل شکستگي، پوشش عضو را کنار بزنيد و به آرامي طول استخوان را لمس کنيد. نقطه‌اي که به لمس حساس بود و درد گرفت مي‌تواند محل شکستگي باشد. ۴ ـ ناکار شدن عضو آسيب‌ديده: اگر عضو شکسته باشد، با حرکت دادن دردناک مي‌شود. در اين زمان مصدوم به دليل درد زياد از به کارگيري عضو، امتناع ورزيده و عضو در حرکت ناتوان مي‌شود. البته توجه داشته باشيد، احتمال دارد مصدوم با تحمل درد، عضو را تکان دهد. ۵ ـ احساس ساييده شدن دو سر شکسته‌ي استخوان: گاهي مصدوم هنگام بروز شکستگي، صداي شکسته شدن استخوان يا در زمان حرکت عضو، صداي ساييده شدن دو سر استخوان را احساس مي‌کند. اين علامت، نشانه حتمي شکستگي است. ۶ ـ لمس فاصله بين دو سر استخوان شکسته: در صورت لمس اين فاصله، شکستگي حتمي است. ۷- تغيير رنگ ناحيه آسيب‌ديده: معمولا آخرين و ديررس‌ترين علامتي که نشان‌دهنده شکستگي است، رنگ پريدگي يا کبودي در محل شکستگي است که معمولا يک ساعت بعد از شکستگي اتفاق مي‌افتد. پيشگيري از شکستگي استخوان از کجا مي‌توانيد مطمئن شويد که ديگر استخوان هايتان نشکند, اتفاق هميشه مي‌افتد اما مي‌توانيد با استفاده از کلاه‌هاي ايمني مخصوص، زانوبند، ساق‌بند و پوشيدن لباس و کفش مناسب موقع ورزش از خيلي از آسيب‌ديدگي‌ها جلوگيري کنيد. همچنين با يکسري کارها مي‌توانيد استخوان‌هاي محکمتري داشته باشيد: • فعاليت جسمي زياد داشته باشيد، مخصوصاً کارهايي مثل پريدن و دويدن. • با مصرف کلسيم و ويتامين D استخوان‌هايتان محکم‌تر خواهند شد. اين يعني حتماً بايد هر روز شير بنوشيد و از غذاها و نوشيدني‌هايي که مقدار زيادي کلسيم دارند، مثل کلم‌بروکلي و آب‌ پرتقال کلسيم‌ دار استفاده کنيد. راه‌هاي ترميم شکستگي استخوان استخوان‌ها داراي ظرفيت فوق‌العاده‌اي براي ترميم خودشان هستند و با درمان مناسب، بيشتر شکستگي‌ها بدون هيچ عارضه‌اي بهبود خواهند يافت. اما برخي شکستگي ها مشکلاتي در ترميم دارند. هنگامي که يک استخوان به کندي ترميم مي شود، به نام تاخير در التيام خوانده مي شود. هنگامي که يک استخوان اصلا ترميم نمي شود، به نام استخوان جوش نخورده خوانده مي شود. علت جوش نخوردن استخوان - وجود عفونت - جريان خون کم به استخوان - جدا شدن انتهاي استخوان شکسته - حرکت دادن استخوان شکسته استخوان هايي که جوش نمي خورند ۱- شکستگي ناوي: يکي از ۸ استخوان مچ دست است و در زير انگشت شست قرار دارد. ۲- شکستگي تالوس: تالوس يکي از استخوان هاي مچ پا مي باشد. بيش از نيمي از تالوس از غضروف پوشيده شده است. تالوس باعث حرکت مفصل پا، زير مچ پا و قسمت مياني پا مي شود. ۳- شکستگي گردن ران: درست در زير توپ مفصل ران قرار دارد. هنگاميکه اين استخوان شکسته شود، توپ را از استخوان ران جدا مي کند. ۴- شکستگي متاتارس پنجم (جونز): از قسمت مياني پا به انگشت کوچک پا کشيده شده است. قسمت انتهاي اين استخوان، برآمده است و در طرف خارجي پا احساس مي شود. چه کساني در معرض جوش نخوردن استخوان قرار دارند؟ - افراد سيگاري - ديابتي ها - افراد چاق - ديگر بيماران درمان استخوانهاي جوش نخورده بستگي به علت جوش نخوردن دارد. - جراحي براي از بين بردن عفونت - حرکت ندادن استخوان شکسته (با دستور پزشک) - پيوند استخوان براي تحريک رشد استخوان نقش تغذيه در جوش خوردن شکستگي ها چيست يک انسان بالغ با فعاليت فيزيکي متوسط روزانه به ۲۵۰۰ کالري نياز دارد که از طريق تغذيه تامين مي شود، همين انسان در صورتي که دچار چند شکستگي شود ميزان کالري مورد نياز وي به ۶۰۰۰ کالري افزايش خواهد يافت که بايد آن را از طريق تغذيه تامين کرد. پروتيين ها مهمترين ماده غذايي جهت تامين کالري پروتين ها مي باشند. مصرف کم آنها باعث مي شود که شکستگي ضعيف جوش بخورد و مدت جوش خوردن نيز طولاني شود. پروتئين ها باعث افزايش جذب کلسيم از روده و نيز افزايش نشستن کلسيم روي استخوان مي گردند. يکي از مهمترين مواد تشکيل دهنده پروتئين ها در اين مورد ليزين نام دارد که در شير کم چرب، ماهي، سويا و مخمرها وجود دارد. بهتر است منبع تامين کننده پروتئين ها گياهي باشد چون پروتئين هاي حيواني مانند گوشت قرمز باعث برداشت کلسيم از استخوان و دفع آن از کليه ها مي گردند. پروتئينهاي گياهي را که به اين منظور ميشود استفاده کرد در غلات، لوبيا، و سبزيجات به مقدار زيادي وجود دارند. مواد معدني مهم ترين مواد معدني استخوان کلسيم و فسفر مي باشند، که بخصوص کلسيم در مواد غذائي زير به مقدار زيادي وجود دارد. ماست کم چرب ( هر ليوان ماست حدود ۳۵۰ ميلي گرم کلسيم دارد )، ساردين، سبزيجات سبز، اسفناج، بادام، پرتقال ( هر عدد پرتقال متوسط حدود ۵۰ ميلي گرم کلسيم دارد )، سويا و بادام زميني. بنا بر اين خوردن اين مواد در جوش خوردن شکستگي ها مفيد است. مواد معدني ديگري که باعث تحريک جوش خوردگي ميشوند عبارتند از روي، مس، سيليکون و منيزيم. روي کمک به ساخته شدن کال ( جوشگاه شکستگي ) کرده و کمک کننده توليد پروتئين هاي استخوان ساز است. مس کمک کننده به تشکيل بافت همبند استخوان است . سيليکون کمک کننده به تشکيل بافت همبند استخوان و افزايش جذب کلسيم از روده مي باشد. منيزيوم جهت متابوليسم کلسيم وجود آن لازم است. ويتامين ها ويتامين هاي E، B6, K, D و C در تشکيل جوشگاه شکستگي و درسرعت جوش خوردن شکستگي نقش مهمي دارند . ويتامين C : کمک کننده در تشکيل بافت همبند استخوان و ضد مواد اکسيدانت که مانع جوش خوردن هستند ميباشد. ويتامين D: تنظيم کننده جذب کلسيم مواد غذائي در روده است ( ۱۵ دقيقه تابش آفتاب به پوست بدن در روز تمامي احتياجات ويتامين D بدن را تامين ميکند ، البته تابش آفتاب نبايد از پشت شيشه باشد). ويتامين K : باعث نشستن کلسيم روي استخوان و سبب کاهش دفع کلسيم از ادرار مي شود. از طرف ديگر استخوان سازي را تحريک نموده و مانع پوکي استخوان است. ويتامين B6 : تنظيم کننده اثرات ويتامينK روي استخوان است. ويتامين E: ضد اکسيدانت هاي آزاد که اثر تخريبي روي استخوان دارند است. مواد غذايي زير را مصرف کنيد: ۱- مقدار کافي پروتئين ( پروتئين هاي گياهي ترجيح داده مي شوند) ۲- کلسيم ( از طريق مواد غذايي يا داروهاي مکمل ) ۳- مصرف بيشتر مواد غذايي که ليزين دارند( شير کم چرب ، ماهي ، سويا و مخمرها ) ۴- ويتامين هاي E , C , B6 , D , K 5- مواد غذايي شامل منيزيم ، روي ، مس و سيليکون از مواد غذايي زير پرهيز کنيد: ۱- شکر ۲- نمک ۳- گوشت قرمز 4- کافئين ( قهوه، نوشابه ) در پايان بايد ذکر شود که يکي از عوامل موثر که باعث اختلال در جوش خوردن شکستگي مي شود، سيگار است. مصرف دخانيات باعث مي شود که قطر سرخرگ ها ۲۵ % کمتر شود. اين تنگي عروق، گذشته از عوارض زيادي که دارد باعث مي شود که مواد غذايي و ديگر عوامل موثر به محل جوش خوردگي کمتر برسد و در نتيجه شکستگي ديرتر جوش بخورد و يا اصلا خوش نخورد.