از فعالیت بدنی کودکان پیش از ورود به 5 سالگی تا تکامل مغزی تمام و کمال
عصر ايران/امروزه در دنيايي زندگي مي کنيم که به هيچ وجه نبايد اهميت رشد سواد جسمي را در اوايل دوران کودکي ناديده گرفت.
با وجود آن که هميشه از نظر علمي به افزايش فعاليت فيزيکي در کودکان و نوجوانان توصيه فراوان مي شود، اما اين مسئله در خصوص بچه هاي زير 5 سال از اهميت بيشتري برخوردار خواهد بود و در ادامه مفصل به آن خواهيم پرداخت. از طرفي زندگي در دنياي تکنولوژيک امروزي به رغم مزاياي متعدد آن، با معايب مختلفي نيز همراه بوده است. در اين ميان مي توان از کاهش سطح فعاليت بدني کودکان و نوجوانان نام برد.
بر اساس مقاله منتشر شده توسط نشريه ماهانه علمي ساينتيفيک آمريکن، از هر 5 کودک و نوجوان کانادايي کمتر از يک نفر به گايدلاين هاي معتبر فعاليت بدني و خواب کافي متناسب با شرايط سني عمل مي کند. طبق توضيحات انجمن بين المللي سواد بدني، "سواد بدني" به صورت انگيزه، اعتماد به نفس، شايستگي جسماني، دانش و درک مسئوليت پذيري در فعاليت ها بدني براي زندگي بهتر تعريف مي شود.
محققان دانشگاه ويرجينيا معتقد هستند که پيگيري دقيق و منظم فعاليت بدني براي کودکان زير 5 سال اهميت بيشتري خواهد داشت. با استناد به نتايج به دست آمده از مطالعات مختلف، کودکاني که در دوران خردسالي خود از جانب والدين به فعاليت بدني مداوم تشويق مي شوند در اسکن هاي مغزي خود نيز سير تکاملي سريعتر و همچنين بي نقص تري را نشان مي دهند.
مسيرهاي عصبي
امروزه در دنيايي زندگي مي کنيم که به هيچ وجه نبايد اهميت رشد سواد جسمي را در اوايل دوران کودکي ناديده گرفت. اتصالات نوروني و مسيرهاي عصبي که تا پيش از 5 سالگي شکل مي گيرند، پايه و اساس رشد مغز و عملکرد بهينه آن در تمام طول زندگي محسوب مي شوند. با توجه به مطالعه اي که از طريق کتابخانه ديجيتال ساينس دايرکت قابل دسترسي است اين موضوع نه تنها به هسته هاي مغزي دخيل در زمينه توسعه مهارت هاي اجتماعي، عاطفي و شناختي مربوط مي شود، بلکه به حوزه هاي فيزيکي نيز ورود خواهد کرد.
بدين ترتيب هرچند فعاليت هاي بدني در قالب بازي و تفريح داراي فوايد بيشمار هستند، اما براي در اختيار داشتن ذهني پوياتر و قويتر بايد اين دسته از فعاليت ها به طور سازماندهي شده، منظم و تحت عنوان رشته هاي ورزشي حرفه اي دنبال شوند. اطلاعات کامل اين پژوهش به وسيله مرکز سلامت، رفتار و تکامل کودک دانشگاه واشينگتن در اختيار علاقه مندان قرار گرفته است.
علاوه بر نکات مذکور، شروع ورزش حرفه اي و نيمه حرفه اي قبل از 5 سالگي منتج به بهبود هماهنگي مغز با اندام ها، اندام ها با يکديگر و همينطور تناسب فيزيکي در دوران بزرگسالي خواهد شد. هر يک از اينها در ادامه مي توانند به تقويت روابط اجتماعي و کشف نقاط اشتراک متعدد با ديگران منتهي شوند. طي بررسي علمي ديگري که در مجله سالنامه هاي روانشناسي به چاپ رسيده به يک سري فوايد شناختي هم اشاره شده است. از جمله مهم ترين اين مزايا مي توان از افزايش بازه هاي زماني حفظ تمرکز، مهارت بيشتر در راستاي حل مسئله و پايداري بهتر در انجام کارها نام برد.
نقش حياتي و غير قابل انکار والدين
قطعا سفري که هر انسان در مسير دست يابي کامل به سواد بدني طي مي کند با ديگري متفاوت خواهد بود و شرايط منحصر به فرد خود را خواهد داشت. اما اين بزرگسالان شامل اعضاي خانواده و به خصوص پدر و مادر هستند که مي توانند با معرفي يک سبک زندگي سالم و الگوسازي براي فرزندان خود، سفر آنها را تبديل به تجربه اي متمايز کنند.
با استناد به جديدترين پژوهش هاي منتشر شده به وسيله مجله روانشناسي کودکان، نهادينه سازي عادات مثبت در فرزندان از همان دوران خردسالي به ويژه سواد بدني در قالب تعهد به فعاليت فيزيکي منظم جز به دست والدين انجام نخواهد شد.
در يکي از مقالات چاپ شده از طريق ناشر بين المللي اشپرينگر ساينس+بيزينس مديا، مشکل اصلي کاهش سطح فعاليت بدني در کودکان خردسال و يا حتي نوجوانان به کم کاري هاي والدين باز مي گردد. در بررسي گسترده اي ديده شد که کودکان به طور ميانگين در يک روز آخر هفته معمولي نسبت به روزهاي حضور در مدرسه يا مهدکودک، 3 هزار و 604 قدم کمتر راه مي روند. از آن جايي که والدين در ميزان فعاليت بدني کودکان نقش قابل ملاحظه اي دارند و فرزندان نيز معمولا آخر هفته را با والدين خود سپري مي کنند، يافتن راهي به منظور ورزش خانوادگي در روزهاي تعطيل ضروري خواهد بود.
در گزارشي از ناشر آنلاين WebMD آمده است که بايد فرآيند آشنا سازي کودکان زير 5 سال با مفهوم فعاليت بدني نيمه حرفه اي و حرفه اي به صورت تدريجي انجام شود. براي مثال شما مي توانيد به عنوان يک پدر يا مادر دلسوز مرحله به مرحله وارد عمل شويد و به مرور زمان ذهن فرزندتان را براي مشارکت در فعاليت هاي بدني سازمان يافته آماده کنيد.
اکثر روانشناسان توصيه مي کنند که براي اقدام اوليه از يک سري فعاليت هاي بدني در قالب بازي استفاده شود. به گفته جمعي از دانشمندان دانشگاه توهوکو ژاپن، فرهنگ سازي ابتدايي در کودکان خردسال از مسير بازي مي تواند نتايج شگفت انگيزي به همراه داشته باشد. تنها کافيست فرصتي براي فعال بودن در اختيار فرزندتان قرار دهيد و تدريجا سطح فعاليت بدني وي را افزايش دهيد. اين رويکرد باعث مي شود که ظرف مدت زماني نسبتا کوتاه قادر به علاقه مند سازي کودک حداقل به يکي از رشته هاي ورزشي شويد.
و اما نکته اي ديگر: يکي ديگر از استراتژي هاي مفيد در اين زمينه کمک گرفتن از افرادي است که خود از سواد بدني بالايي برخوردار هستند. آنها مي توانند به طرزي فوق العاده کودکان خردسال را تحت تاثير قرار دهند و مزاياي ورزش سازمان يافته را در ذهنشان چندين برابر بزرگتر کنند.