روانشناسی/ نکاتی در مورد تشویق و تنبیه کودکان

افکار نيوز: تشويق انواع مختلفي دارد. گاه به صورت دلجويي است. گاه عبارتي محبت آميز. برخي اوقات يک نگاه توام با لبخند و نشاط و زماني وعده تعريف يک قصه و.. بايد توجه داشت که تشويق به سن و درک کودک و نوع عمل او بستگي دارد اما در اين بين لازم است بدانيم تشويق زماني موثر واقع مي شود که اصولي را در آن رعايت کنيم که از جمله آن اصول عبارتند از : ۱ - علت تشويق بايد براي کودک مشخص شود. هنگام تشويق کودک بايد بفهمد به چه جهت مورد تحسين قرار گرفته است. ۲ - پاداش معمولاً براي پيشرفت و موفقيت پرداخت مي شود و پيامد آن است و با رشوه فرق دارد که معمولاً قبل از انجام دادن عمل پرداخت مي شود. تشويق بدون دقت ممکن است به صورت رشوه در آيد و اعمال کودک به پاداش وابسته شود و پرتوقع و طلبکار پرورش يابد و در همه جا انتظار پاداش عملي يا معنوي داشته باشد. بنابراين تشويق نبايد شکل رشوه به خود بگيرد که در اين صورت اثر مثبت و سازنده اي نخواهد داشت. ۳ - پاداش و تنبيه در صورتي موثر است که متناسب با عمل و به موقع و بلافاصله اعمال شود. ۴ - تشويق بايد هر چند وقت يکبار و در برابر کارهاي برجسته کودک باشد نه به صورت هميشگي و براي هر کاري. زيرا در اين صورت تشويق تاثير خود را از دست خواهد داد. 5- تشويق براي دلخوشي نباشد بلکه کار کودک واقعاً در خور تشويق باشد. ۶ - توجه کنيد که به هنگام تعريف از فرزندتان به نکات منفي او اشاره نکنيد. مثلاً آفرين من اصلاً فکر نمي کردم تو بتواني اين کار را انجام دهي. ۷ - به نکات مثبت وجود فرزندتان توجه کنيد. اگر کودک شما در يک زمينه خاص توانايي و استعداد دارد حتماً آن را شناسايي کنيد و با تشويق آن باعث ايجاد پشتکار و ميل به تمرين بيشتر در او شويد. ۸ - تشويق نبايد از حد اعتدال تجاوز کند. زيرا ممکن است کودک را به خودبيني و خودستايي گرفتار کند. وقتي که بچه ها را تحسين مي کنيد آنها به خوبي متوجه اين نکته مي شوند که آيا واقعاً کار خوبي انجام داده اند و شايسته تعريف و تمجيد هستند يا نه. مثلاً اين که تو نابغه اي تعريف اغراق آميزي است و هيچ تاثير مثبتي ندارد. ۹ - تشويق انواع مختلفي دارد. گاه به صورت دلجويي است. گاه عبارتي محبت آميز. برخي اوقات يک نگاه توام با لبخند و نشاط و زماني وعده تعريف يک قصه و.. بايد توجه داشت که تشويق به سن و درک کودک و نوع عمل او بستگي دارد. نکاتي از تنبيه بدانيم متاسفانه برخي والدين تنها راه تربيت فرزندشان را تنبيه بدني مي دانند. تنبيه بدني به معناي کتک زدن که متاسفانه هنوز هم تا حدودي رايج است. فقط يکي از انواع متعدد تنبيه است. بايد در نظر داشت که به جاي تنبيه و اعمال خشونت فيزيکي راههاي بهتري مي توان پيدا کرد. تنبيه بدني عوارض متعددي در رفتار و روحيه کودک دارد.کارشناسان معتقدند براي تربيت کودکان نبايد از تنبيه بدني استفاده کرد زيرا موجب اختلالات رفتاري کودکان مي شود.کارشناسان معتقدند کودکاني که تنبيه بدني مي شوند بيشتر از ساير کودکان مضطرب و پرخاشگرند. کودکاني که مکرراً تنبيه مي شوند ياد مي گيرند از بزرگسالان تنبيه کننده دوري کنند و در نتيجه اين بزرگسالان فرصت کمتري براي آموزش دادن رفتار مطلوب دارند. کارشناسان معتقدند براي تربيت کودکان نبايد از تنبيه بدني استفاده کرد زيرا موجب اختلالات رفتاري کودکان مي شود. تهديد و تنبيه به خصوص تنبيه بدني اضطراب زيادي در بچه ها ايجاد مي کند و اين اضطراب مي تواند عامل بازدارنده ي يادگيري باشد. تنبيه بدني به عنوان عامل بازدارنده چندان سازنده نيست زيرا کودک ممکن است از ترس کتک به ظاهر مرتکب خلاف نشود اما عادت زشت خود را از دست ندهد. بنابراين راههاي ديگري به جاي تنبيه خشن عبارتند از : ۱ - محروم سازي به اين صورت اجرا مي شود که کودکان را از موقعيت فعلي دور مي کنند. هر گاه کودک از موقعيت خود سوء استفاده مي کند تنبيه مناسب آن است که وي را از چيزي که مورد علاقه اش است محروم سازيد. براي مثال اگر کودک از وسايل خود براي زد و خورد استفاده مي کند بهتر است آن وسيله را از او بگيريد. چند دقيقه محروم کردن براي تغيير دادن رفتار کافي است. ضمن اينکه به والدين عصباني نيز يک مهلت آرام شدن مي دهد. محروم سازي هنگامي بيشترين تاثير را دارد که شي مورد علاقه کودک، عامل اصلي رفتار ناپسند وي باشد. در غير اين صورت اين تنبيه موثر واقع نمي شود. ۲ - حذف کردن امتيازات مثل تماشا نکردن برنامه مورد دلخواه... بنابراين اصول تنبيه خوب عبارتند از .. ۱ - تنبيه با جرم و خطاي کودک متناسب باشد و بيدرنگ پس از ارتکاب خطا انجام گيرد. ۲ - تنبيه نبايد کودک را تحقير کند و خشم او را برانگيزد. هنگامي که مي خواهيد کودک را تنبيه کنيد رفتار و عمل زشتش را نکوهش کنيد نه شخصيت او را . يعني از به کار بردن کلماتي نظبر " تو کي آدم مي شوي " يا " ديگه دوستت ندارم" خودداري کنيد. اين کلمات فقط امنيت کودک را به خطر مي اندازد و هيچ گونه ارتباطي به رفتار يا اعمال کودک ندارد. ۳ - تنبيه بايد ثابت باشد و کودک بداند که در صورت رعايت نکردن مقررات، آن تنبيه اجتناب ناپذير است. اجازه دادن به کودکان که در برخي موقعيت ها به طور نامناسب رفتار کنند و در موقعيت هاي ديگر سرزنش شوند آن ها را گيج مي کند و رفتار ناخوشايند ادامه مي يابد. ۴ - تنبيه با استدلال همراه باشد به طوري که کودک آن را بي طرفانه و عادلانه تلقي کند.