دیدنی های سوادکوه، سرزمین غارها و قلعه‌ها

کجارو

بروزرسانی 1399/08/27 - 13:13

دیدنی های سوادکوه، سرزمین غارها و قلعه‌ها

کجارو/ سوادکوه از استان مازندارن، در طول تاريخ همواره تحت تاثير عوامل طبيعي، اقتصادي و سياسي محدوده خاصي نداشته و به همين علت تغييرات بسياري را به خود ديده است. جاهاي ديدني سوادکوه از عوامل جذب گردشگر به استان مازندران است که مي‌توان از آن‌ها بازديد کرد. کشفيات باستان‌شناسي حاکي از آن است که قدمت اين منطقه به نواحي کهن طبرستان مي‌رسد. در شاهنامه فردوسي نيز اين منطقه نام برده شده است. همين قدمت تاريخي منجر شده تا آثار باستاني بسياري همچون قلعه‌هاي فراوان در اين منطقه خودنمايي کنند. قلعه‌هايي تاريخي که در ميان خطه سرسبز شمال واقع شده‌اند. سوادکوه در يک دره وسيع طولاني و در دامنه‌هاي شمالي رشته‌کوه‌هاي البرز مرکزي قرار دارد که اين موقعيت جغرافيايي ويژه، منطقه‌اي سرسبز و خوش آب و هوا را ايجاد کرده است. آبادي‌هاي فراواني در ميان ارتفاعات سرسبز اين منطقه وجود دارد. غارها، رودخانه‌ها و جنگل‌هاي بسياري نيز در اين منطقه ديده مي‌شود.

قلعه کنگلو

قلعه کنگلو بر بالاي صخره‌اي عظيم واقع شده است که به عقاب مازندران شهرت دارد. اين قلعه که در حال ويراني است در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است. نماي خارجي قلعه را يک باروي عظيم سنگي تشکيل مي‌دهد که در قسمت مياني و اطراف آن، برج‌هاي ديده‌باني تشکيل شده‌ است. فضاي داخلي اين قلعه نيز مدور و در دو طبقه ساخته شده است. ارتفاع قلعه از سطح دريا يک هزار و ۸۱۱ متر است. در کنگلو نشانه‌هايي با علايم ميتراييسمي يافت شده که نشان مي‌دهد اين مکان نيايشگاه مهر بوده‌ است. اين قلعه همچنين کاربرد تدافعي و نظامي دربرابر دشمنان داشته است. قدمت دقيق قلعه مشخص نيست؛ اما احتمالا به قرون اوليه اسلام مي‌رسد.

قلعه خاجمه کوه
قلعه خاجمه کوه يک دروازه دارد و پلان آن مدور است. به دليل موقعيت جغرافيايي اين قلعه احتمال داده مي‌شود سنگ‌هاي بنا توسط دست جابه جا شده است.

قلعه حسن بور
قلعه حسن بور يا سرخکلا در ميان جنگل‌هاي شاه‌کوه قرار دارد و تا قرن هفتم مورد استفاده بوده است. در برخي منابع تاريخي در تاريخ طبرستان از اين قلعه با نام کسليان نام برده شده که به معناي کيه (خانه يا قلعه) و سليان (نامي ساساني) بوده است. در محوطه قلعه آثار بسياري از سفال‌هاي ناوداني کشف شده که نشان‌دهنده سيستم انتقال و ذخيره آب باران بوده است. قلعه اساس که با توجه به دالان‌ها و اتاق‌هاي زيرزميني احتمالا سکونتگاه خانواده حاکم يا درباريان بوده که داراي دو دروازه و چهار برج نگهباني است. در ضلع شرقي قلعه درب ورودي نيز وجود داشته که بقاياي آن نشانگر تشابه با قلعه‌هاي يونان باستان است، همچنين براساس شباهت معماري قلعه به ساير قلعه‌هاي موجود احتمال مي‌رود که قدمت آن به يک هزار و ۵۰۰ سال پيش و دوران ساسانيان برسد. رطوبت جنگل، ريشه درختان و بسياري عوامل ديگر تقريبا اين قلعه را نابود کرده است.

قلعه اولاد
قلعه اولاد از باارزش‌ترين قلعه‌هاي تاريخي اين منطقه است که در ميان پوشش جنگلي قرار دارد. استفاده از اين قلعه از اواسط دوره ساساني تا پايان دوره شاه عباس صفوي ادامه داشته و به‌عنوان مقر شاهان جبال طبرستان به حساب مي‌آمده است.

برج لاجيم

برج لاجيم از يک گنبد مخروطي ساده و ظريف پوشيده شده‌ است و در داخل يک پلان مدور شکل دارد. در زير گنبد اين برج دو کتيبه به خطر‌هاي کوفي و پهلوي قرار دارد که نام صاحب بنا اسماعيل ابوالفوراس شهريار ابن‌عباس و تاريخ احداث آن ۴۰۱ هجري شمسي با گچ‌بري‌هاي زيبا بر آن نوشته شده است. در داخل اين برج آرامگاه کيا ابوالخوارص ابن شهريار از خاندان باونديان قرار دارد.

برج باوند

برج باوند يادگاري برجاي مانده از دوران آل باوند است و قدمت آن به دوران ساسانيان مي‌رسد. اين برج شبيه مهره رخ در شطرنج طراحي شده است. در ميان اهالي اين برج را گنبد مي‌نامند. اين برج ديده‌باني که در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.

برج ديوکلي
برج ديوکلي به معني لانه از سنگ و آجر ساخته شده است. اين برج هشت ضلع دارد و در اطراف پوشش سقف آن نيز ديواره‌اي کوتاه با لنگرهاي مستطيل شده ديده مي‌شود. اين برج که سه پنجره دارد در گذشته به‌عنوان برج ديده‌باني مورد استفاده بوده است و همچنين اسکلت‌هايي در اطراف آن کشف شده که آثار نيزه بر آن‌ها ديده مي‌شود و نشان‌دهنده موقعيت دفاعي آن است.

پل ورسک

پل ورسک که يکي از جاذبه‌هاي معروف اين منطقه است، از بزرگ‌ترين پل‌هاي راه‌آهن سراسري ايران است که در ارتفاعات روستاي ورسک قرار دارد. اين پل يکي از شاهکارهاي مهندسي است که در ارتفاع ۱۱۰ متري از ته دره با دهانه ۶۶ متري و با وسايلي ابتدايي ساخته شد. با گذشت ۸۰ سال همچنان قطارهاي مسافربري از اين پل عبور مي‌کنند. اين پل که در زمان رضاشاه و توسط يک شرکت دانمارکي احداث شده، نامش در کتاب رکورد گينس نيز به ثبت رسيده است.

پل شاپور

پل شاپور يا شاهپور روي رودخانه اوتجون در اراضي چاي باغ واقع شده است. اين پل داراي يک دهانه بزرگ مياني با طاق جناغي و يک دهانه کوچک‌تر فرعي است. همچنين در بالاي پايه‌ها، دهانه‌هاي کوچک‌تري ساخته‌اند. قدمت اين پل به دروان صفويه مي‌رسد.

پل راه آهن سرتپه
پل راه آهن سرتپه که به ثبت ملي رسيده، در دوره پهلوي اول در سوادکوه، محله سرتپه شيرگاه احداث شده است.

کاروانسراي گدوک
کاروانسراي گدوک در جنوب ورسک در گردنه کوهي با همين نام گدوک واقع شده است. قدمت اين کاروانسرا به دوران شاه عباس صفوي مي‌رسد. در اين کاروانسرا اتاق‌هاي متعددي در ضلع شمالي و جنوبي براي استراحت مسافران در نظر گرفته بودند. در مقابل درب وروديي اصلي نيز سه اتاق منفرد وجود دارد که احتمالا شاه‌نشين بوده‌ است. هم‌اکنون از اين کاروانسرا با عنوان پارکينگ ماشين‌آلات مکانيزه و برف روب راهداري گدوک استفاده مي‌شود.

کليساي سرخ آباد

کليساي سرخ‌آباد که به کوچک‌ترين کليساي جهان شهرت دارد، مربوط به دوره پهلوي اول است. طول و عرض اين کليسا سه در سه و با دري ورودي و دو پنجره يکي در سمت شرق و ديگري در سمت شمال است. اين کليسا در اوايل دوران پهلوي براي انجام مراسم مذهبي کارکنان راه‌آهن توسط مهندسين مسيحي ايتاليايي که براي ساخت راه‌آهن به سوادکوه آمده بودند احداث شد، در واقع عبادتگاه آنان بود.

درياچه شورمست

درياچه شورمست يکي از زيباترين اماکن موجود در شهرستان سوادکوه و داراي امکانات تفريحي مانند قايق، اسکي روي آب و اقامتگاه ساده است.

آبشار گزو
آبشار گزو با ارتفاع تقريبي ۷۰ متر در جنگل‌هاي سرسبز و زيباي لفور و در کنار امام‌زاده‌اي معروف به «سه بزرگوار گزو» قرار دارد. اين مکان محل مناسبي براي گردشگران، صخره‌نوردان و کوهنوردان به حساب مي‌آيد.

آبشار ورسک

آبشار ورسک که همان آبشار فصلي ورسک است، به ارتفاع تقريبي بيست متر از اين دره به سمت روستاي ورسک جاري است. آب و هواي اين منطقه معتدل، مرطوب و کوهستاني است. اين رودخانه فصلي است و در فصل‌هاي مختلف حجم آب متفاوتي دارد و گردشگران بسياري را به خود جذب مي‌کند.

سد لفور

سد لفور يا سد البرز از نوع سنگ‌ريزه‌اي با هسته رسي و مخزني به حجم ۱۵۰ ميليون مترمکعب است که منظره‌اي زيبا و دلنواز را در کنار جنگل فراهم کرده است.

غار زنگيان

غار زنگيان يکي از زيباترين غارهاي منطقه سوادکوه است که غاري طبيعي با قدمت بسيار است. اطراف غار صخره است مه اين صخره سنگي همانند فرشي در اطراف اين غار پهن شده است. گفته مي‌شود دهليزهاي اين غار تا ۷۲۰ متر هم شناسايي شده است.

غار کيجاک چال

غار کيجاک چال يا اسپهبد خورشيد در داخل ارتفاعات جنگلي مشرف به روستاي پيت سرا در دوآب سوادکوه قرار دارد. محل اصلي غار در بدنه يک ديوار ۶۰ متري از جنس آهک واقع شده که ارتفاع آن از سطح زمين به ۲۳ متر بالغ مي‌شود، سقف گنبدي آن با کف غار نيز هفت متر فاصله دارد. ديواره ۶۰ متري به شکل يک کلاهک است و محوطه زير دهانه غار نيز به شکل يک کلاهک است. دسترسي به اين غار تنها با تجهيزات کامل امکان‌پذير است. مردم روستاهاي اطراف اين غار را به نام «ديوکالي» به معناي «لانه ديو» مي‌شناسند. اين غار به‌عنوان قلعه‌ايي طبيعي، همواره مورد استفاده اسپهبدان طبرستان بوده‌ است. در نزديکي اين غار بقاياي قلعه‌اي قرار دارد که به قلعه باجيگران معروف است.

غار سوت شاه
غار سوت شاه در قسمت شرقي جاده سواد کوه قرار دارد و مي‌گويند که در زمان حمله مغولان دو برادر از حکام منطقه به نام سوت شاه و فيروز شاه به اين غار پناه برده‌اند.در مدخل ورودي غار سوت شاه آثار پلکاني که با آهک و ساروج درست شده باقي مانده‌ است.

ارفع کوه

قله ارفع کوه يکي از قله‌هاي مرتفع و مهم منطقه است. ارفع کوه در منطقه‌اي بسيار خوش آب‌وهوا قرار دارد که چشم‌اندازي وسيع به بسياري از قله‌هايي معروف دارد.

جنگل‌هاي سوادکوه
جنگلهاي سوادکوه همچون هلي‌دار، لفور و اوريم از بکرترين و سرسبزترين مناطق گردشگري ايران به شمار مي‌روند. بخش وسيعي از شهرستان سوادکوه داراي جنگلي متراکم و متنوع با درخت‌هايي نظير راش، افرا، توسکا، ملج و نوع کمياب درخت سردار يا سرخدار است. در ميان اين نوع از جنگل‌ها نيز دره‌هاي زيبا، به همراه نهرها، آبشارها و چشمه‌سارهاي متعدد، خودنمائي مي‌کند. وجود درخت‌ها و درختچه‌هاي منحصربه‌فردي مانند سف، تل، تلکا، زرشک، الاش و لازه به همراه گياهان ميوه‌دار وحشي مثل ازگل، وليک، زالزالک، گالش انگور، سولس و ته دونه، بر جذابيت نواحي جنگلي سوادکوه افزوده است. اين جنگل‌ها هرساله تعداد بسياري از طبيعت‌دوستان و گردشگران را به خود جذب مي‌کنند.