برزخ انجیلسی و کوه ۳ هزار تنی زباله؛ ۲۵ سال وقت‌کشی!

شهرستان بابل به عنوان پر‌جمعیت‌ترین شهر مازندران و بعد از رشت پرجمعیت‌ترین شهر در شمال کشور محسوب می‌شود و مهم‌ترین مشکل امروز این شهر و 6 شهر اقماری آن بحران زباله است؛ مشکلی که 25 سال قبل با مشخص شدن منطقه‌ای به نام انجیلسی در بخش بابلکنارود در 24 کیلومتری بابل و در دل جنگل‌های زیبای هیرکانی، تحت عنوان منطقه دپوی زباله شهرستان بابل ظاهرا حل شد، اما انجیلسی آتش زیر خاکستری بود که با وزش باد موسمی الو گرفت و محیط زیست بابل تا خزر را در خود سوزاند؛ آتشی که تا سال‌ها نسل‌های بعد از ما نمی‌تواند آن‌را خاموش کند بلکه دود این آتش هم چشم نسل‌های آینده را از هم اکنون سوزانده و به گریه انداخته است.

15 اسفند ماه سال 1401 حکم عدم دپوی زباله در سایت انجیلسی توسط دستگاه قضا صادر شد و با پا درمیانی مسئولین شهری و استانی یکسال برای برون رفت این مشکل به شهرداری بابل و دستگاه‌های مربوطه زمان داده شد، اما مردم روستای زیبای انجیلسی که 25 سال بوی مشمئز‌کننده زباله‌های در حال حمل به سایت و همچنین شیرآبه‌های ریخته‌شده در کنار باغات و خیابان‌های خود را تحمل کردند، در تابستان گزش پشه‌های حاصل از دپوی زباله تن رنجورشان را می‌آزرد و هر روز شاهد مرگ دام وطیور و بیماری فرزندان و اطرافیان خود بودند و صبرشان لبریز شد و در اردیبهشت ماه 1403 اقدام به بستن راه ورودی سایت انجیلسی کردند و خواستار اجرای حکم بر زمین مانده تغییر این سایت شدند.

سایت انجیلسی قرار بود فقط یک سال میزبان زباله‌های شهرستان بابل باشد و بر‌اساس قرار‌داد موجود در فرمانداری بابل بعد از یکسال سایت دپو به منطقه دیگری تغییر کند، اما یکسال به 25 سال با سهل‌انگاری مسئولان طول کشید؛ کارشناسان برجسته دانشگاهی ضمن ابراز خرسندی از ممنوعیت ورود زباله جدید به سایت انجیلسی که در قلب جنگل های هیرکانی در بخش بابلکنار شهرستان بابل واقع شد فرو‌نشست‌های سنگین و پی در پی در انجیلسی را یکی از آسیب های دپوی میلیون ها تن زباله در این مجموعه دانستند که باید هر چه سریعتر نسبت به ساماندهی آن اقدام شود.

با توجه به بارش های سیلابی منطقه جنگلی انجیلسی که میانگین بارش باران در این منطقه بیشتر از مناطق دیگر شهرستان است شیرابه های خروجی این سایت تهدید جدی برای اراضی کشاورزی پایین دست و رودخانه ها و سفره های زیر زمینی شهرستان بابل است. هر چند مشکل زباله یک مشکل استانی است که باید ملی دیده شود زیرا بودجه استانی کفاف برون رفت از این معضل را نمی دهد اما مشکلی که باعث شد تا مسئولین شهرستان بابل بارها راهی پایتخت شوند تا بتوانند بار سنگین حمل‌ونقل 130 میلیارد تومانی که شهرداری باید سالانه جهت حمل زباله به دیگر شهرها پرداخت کنند را سبک کنند اما این رفت وآمدها تاکنون به نتیجه‌ای نرسید.

شهرداری حل مشکل را در جانمایی می‌دانست و تعیین تکلیف این راهکار را بر دوش وزارت کشور و محیط زیست و جهاد کشاورزی انداخت، اما گرانی زمین و ترس از پیش آمد مشکلات امنیتی سال 1378 کار را بر مسئولین  دشوار کرد و به گفته بسیاری از کارشناسان حل مشکل زباله انجیلسی در به روز کردن سایت و افزایش تصفیه‌خانه است زیرا جانمایی مجدد تکرار مشکلات گذشته و بحران تکراری است که مردم بابل در دهه هفتاد تجربه کرده‌اند.

شهر بابل نیازمند تصمیم جمعی و قاطع برای حل مشکل زباله است

میرتبار فرماندار شهرستان بابل ضمن‌ بر ضرورت تصمیم‌گیری عاجل و کارآمد در حوزه مدیریت پسماند بابل تاکید کرد و اظهار داشت: شهر بابل در شرایط کنونی نیازمند یک تصمیم جمعی و قاطع برای حل مشکل زباله است؛ تجربه‌های پیشین نشان می‌دهد که روش‌های سنتی دیگر پاسخگوی نیاز امروز نیستند و باید با بهره‌گیری از علم روز و تکنولوژی‌های پاک و بدون آلایندگی، راهکاری اصولی در جهت برون رفت از مشکل زباله اتخاذ کنیم.

وی با اشاره به بررسی بیش از 30 روش و تکنولوژی پیشنهادی از سوی شرکت‌ها و مجموعه‌های مختلف، افزود: در نهایت، با مشورت متخصصان، به یک تکنولوژی رسیدیم که آلایندگی آن صفر است و همزمان ظرفیت تولید کمپوست را نیز دارد؛ این تکنولوژی می‌تواند نقطه عطفی در مدیریت پسماند شهرستان باشد و در حال هماهنگی لازم برای ارائه طرح در استانداری انجام شده و ما نیازمند صدای واحد از بابل هستیم.

 فرماندار بابل عنوان کرد: مکان‌یابی مناسب و زنجیره ارزش اقتصادی طرح باید در اولویت قرار گیرد. شهرداری نیز باید نهایت اهتمام خود را برای تأمین زمین موردنیاز حتی با واگذاری زمین درون شهری به کار گیرد و از تمامی دستگاه‌های اجرایی و مجموعه‌های مرتبط می‌خواهیم با همدلی و انسجام، زمینه اجرای موفق طرح را فراهم آورند تا بابل به الگویی برای سایر شهرها در مدیریت اصولی پسماند تبدیل شود.

‌‌شیرابه‌های سایت «انجیلسی» منتقل می‌‌شود

یونسی استاندار مازندران نیز با بیان اینکه مطالعات انجام شده توسط مشاوران سایت «انجیلسی» بابل مورد بررسی قرار گرفته و خوشبختانه تأیید شده است، اظهار داشت: براساس این مطالعات، مقرر شد تا زباله‌های موجود از طریق ایجاد کانال‌هایی شیرابه‌هایشان به تصفیه‌خانه منتقل شود و همچنین ظرفیت تصفیه‌خانه افزایش یابد؛ علاوه بر آن، زباله‌های موجود با پوشش خاکی پوشانده می‌شوند تا مشکلات زیست‌محیطی و بهداشتی منطقه برطرف شود.

وی با تأکید بر اهمیت ساماندهی سایت‌های پسماند، از ضرورت پیگیری اعتبارات لازم از سوی وزارت کشور برای اجرای طرح‌های مدیریت پسماند در بابل سخن گفت و افزود: با تأمین این اعتبارات، می‌توان گامی موثر برای حل مشکلات مدیریت پسماند شهرستان بابل برداشت.

سایت زباله انجیلسی ‌تعطیل شده است

کاردگر رئیس شورای اسلامی شهر بابل نیز اظهار داشت: با استناد به ماده 12 قانون مدیریت پسماند، طبق این ماده، مکان‌یابی مراکز دفن پسماند و تأمین زمین مناسب برای آن، بر عهده وزارت کشور (استانداری‌ها) و سایر دستگاه‌های اجرایی مرتبط است‌ و شهرداری‌ها تنها مسئول مدیریت اجرایی آن در چارچوب وظایف قانونی خود هستند اما  طی آخرین تصمیمات اتخاذ شده در جلسه استانداری مقرر شد ساماندهی سایت زباله انجیلسی در دستور کار شهرداری قرار گیرد.

وی افزود: با توجه به اینکه سایت زباله انجیلسی بر اساس حکم قضایی تعطیل شده است در حال حاضر، انتقال زباله به خارج از شهر بار مالی سنگینی را به شهرداری تحمیل کرده و امکان ساماندهی این سایت از محل اعتبارات شهرداری وجود ندارد، لذا تحمیل چنین هزینه‌هایی به شهرداری، در واقع نوعی رفع تکلیف و نادیده‌گرفتن مسئولیت قانونی دستگاه‌های اجرایی بالادست است.

‌کاردگر با هشدار نسبت به ابعاد مالی این مسئله بیان کرد: با توجه به شرایط فعلی، بار مالی بسیار بالا انتقال زباله، و تعطیلی قانونی سایت انجیلسی، لازم است منابع مالی لازم برای ساماندهی و تعیین مکان جدید از محل اعتبارات دولتی تأمین شود تا شهرداری بتواند نسبت به اجرای وظایف محوله خود اقدام کند.

یک غفلت تاریخی

سایت انجیلسی به مدت 26 سال محل دپوی زباله 3 هزار تنی شهرهای هفت‌گانه بابل بود که با شکایت اهالی منطقه بابلکنار و روستای انجیلسی این سایت سال قبل بعد از یک فرصت یکساله برای جانمایی سایت بسته شد و قرار بود فقط به مدت یکسال محل دپوی زباله باشد که در اثر غفلت مسئولین وقت تاکنون این سایت محل جمع آوری زباله بوده که باعث شد شیرآبه‌های این سایت به سفره‌های زیر زمینی نفوذ کند و ضمن آلودگی منطقه بابلکنار از راه رودخانه بابلرود از انجیلسی تا دریای خزر را آلوده کند.