طلای سفید، اراده پولادین؛ داستان کارآفرینی یک دختر گلستانی

ایرنا/ زهرا کوشایی، کارآفرین ۲۶ ساله‌ای است که از یک واحد درسی ساده در دانشگاه، رویای پارچه‌بافی سنتی را به کارگاهی زنده در گرگان تبدیل کرد. او با برند «اورشم»، علاوه بر احیای میراث فرهنگی ایران، در مسیر فتح بازارهای جهانی نیز گام برمی‌دارد.

همه‌چیز از یک درس دو واحدی در رشته طراحی دوخت آغاز شد. سال ۱۳۹۵، زهرا در ترم چهارم کاردانی، با دنیای پر رمز و راز نساجی سنتی آشنا شد.

---

بازار

---

این درس، دریچه‌ای به سوی آینده‌ای بود که او را به سمت احیای هنری فراموش‌شده هدایت کرد. با حمایت استادش، هدی حسینی و انگیزه‌ای که از عشق به فرهنگ ایرانی می‌جوشید، زهرا تصمیم گرفت نه‌تنها سنت را حفظ کند، بلکه آن را به جهانیان نشان دهد.

ورود به دنیای نساجی سنتی برای یک دختر جوان آسان نبود. خانواده زهرا در ابتدا انتظار داشتند او مسیری متعارف‌تر مانند علوم تجربی یا انسانی را دنبال کند اما زهرا، با انتخاب هنرستان و تحصیل در رشته طراحی دوخت، راه خودش را ساخت.

چطور وارد دنیای نساجی شدید؟ اولین جرقه راه‌اندازی کارگاه از کجا زده شد؟

کوشایی: مسیر ورودم به دنیای نساجی از یک واحد درسی در دوره کاردانی شروع شد. در سال ۱۳۹۵، زمانی‌که در ترم چهارم رشته طراحی دوخت تحصیل می‌کردم، درسی دو واحدی در زمینه نساجی گذراندم که به‌نوعی دریچه‌ای تازه به روی من گشود. همان واحد درسی، جرقه علاقه‌ام را به نساجی زد و باعث شد دوره کارآموزی‌ام را در این حوزه بگذرانم. در این مسیر، حمایت‌های دلسوزانه استادم، خانم هدی حسینی، نقش پررنگی در تقویت انگیزه‌ام داشت و من را به آینده این حرفه امیدوار کرد.

به‌عنوان یک دختر جوان، ورود به صنعتی سنتی مثل نساجی چه تجربه‌ای برایتان داشت؟ خانواده مخالف ورود شما به این عرصه نبودند؟

کوشایی: اوایل مسیر ساده نبود. خانواده‌ام بیشتر به دنبال این بودند که من در رشته‌هایی مانند علوم تجربی یا انسانی تحصیل کنم. اما من از همان ابتدا علاقه زیادی به رشته‌های هنری داشتم و هنرستان را انتخاب کردم. تحصیلاتم را در رشته طراحی دوخت ادامه دادم و بعد از دیپلم، در مقاطع کاردانی و کارشناسی ادامه تحصیل دادم. امروز، علاوه‌بر فعالیت حرفه‌ای در زمینه نساجی و تولید پارچه‌های سنتی، در دانشگاه هم تدریس می‌کنم.

سرمایه اولیه کارگاه را چطور تامین کردید؟ از وام یا حمایت دولتی استفاده کردید؟

کوشایی: من به کار تیمی اعتقاد زیادی دارم. به نظرم کار گروهی باعث رشد و پیشرفت سریع‌تر می‌شود. بر همین اساس، در اواخر اسفند ۱۴۰۳، تصمیم گرفتیم فعالیت کارگاه نساجی را با مشارکت چند نفر از فعالان حوزه نساجی در قالب یک موزه زنده در موزه امیرلطیفی(وابسته به میراث فرهنگی گرگان) آغاز کنیم. هنوز در ابتدای راه هستیم اما هدف ما بسیار بزرگ‌تر از تولید ساده است. گلستان ظرفیت‌های زیادی برای توسعه نساجی دارد؛ از پنبه و ابریشم گرفته تا پشم، که همگی به‌وفور در این استان یافت می‌شوند. متأسفانه این محصولات عمدتاً به صورت خام فروخته می‌شوند اما با راه‌اندازی کارخانه‌های نخ‌ریسی و حمایت‌های لازم، می‌توان جهش بزرگی در این صنعت ایجاد کرد.

در حال حاضر میزان تولید شما چقدر است؟

کوشایی: تولید ما هنوز محدود است اما سعی می‌کنیم تمام فرآیند را از ابتدا تا انتها خودمان انجام دهیم. شعار کارگاه ما «از مزرعه تا جامعه» است. با بهره‌گیری از کیفیت عالی پنبه گلستان، خودمان مراحل کاشت، برداشت، ریسندگی، طراحی و تولید پارچه را انجام می‌دهیم. محصولات‌مان هم در فروشگاه‌های صنایع‌دستی و هم از طریق فضای مجازی و نمایشگاه‌های ملی و بین‌المللی عرضه می‌شوند.

از فروش محصولات رضایت دارید؟

کوشایی: با توجه به زحمت زیاد تولید سنتی پارچه، هزینه تمام‌شده بالا است. بنابراین تمرکز اصلی ما بر صادرات است. در حال حاضر با برندهای مختلف خارجی همکاری داریم و بخشی از تولیدات‌مان به بازارهای بین‌المللی راه پیدا کرده‌اند.

در مسیر صادرات با چه چالش‌هایی روبه‌رو هستید؟

کوشایی: صادرات‌مان مستقیم نیست. پارچه‌ها معمولاً به صورت چمدانی به کشورهایی مثل استرالیا، نروژ و ایتالیا ارسال می‌شوند. ثبت برند «اورشم» هم یکی از اهداف ماست که متأسفانه هنوز به‌دلیل پیچیدگی‌های اداری محقق نشده اما امیدواریم به زودی این مانع هم برداشته شود. صادرات برای ما یک فرصت بزرگ است؛ برای نمونه، پارچه‌ای که در ایران متری یک میلیون تومان به فروش می‌رسد، در بازارهای خارجی می‌تواند تا 25 میلیون تومان نیز قیمت‌گذاری شود.

به‌عنوان یک دختر کارآفرین، ورود به این صنعت چه چالش‌ها و فرصت‌هایی برایتان داشت؟

کوشایی: در رشته طراحی دوخت به مبحث نساجی سنتی خیلی کم توجه شده و تنها یک درس دو واحدی به آن اختصاص داده شده است. این کم‌توجهی به بخشی که نمایانگر فرهنگ و هویت ماست نگران‌کننده است. در گذشته بیشتر همکارانم خانم‌های مسن بودند که با دستگاه‌های قدیمی مانند کارچاله کار می‌کردند. اما امروز با ورود دستگاه‌های جدید، جوانان هم به این عرصه وارد شدند در واقع این دستگاه‌ها کیفیت و تنوع تولید را بسیار افزایش داده‌اند. حتی مادرم که سال‌ها قبل به‌دلیل سختی کار با کارچاله کنار کشیده بودند، حالا دوباره با دستگاه‌های جدید به این حرفه بازگشته‌ و مشغول فعالیت‌ است.

برای آینده کسب‌وکار خود چه برنامه‌هایی دارید؟

کوشایی: ما به دنبال گسترش صادرات، افزایش تولید، و فراهم کردن زمینه برای حضور بیشتر زنان در این صنعت هستیم. در حال حاضر، هفت نفر به‌صورت مستقیم و ده نفر در روستاها با دستگاه‌های سنتی با ما همکاری دارند. هدف ما این است که این تعداد را افزایش دهیم و کارگاه‌مان را به مجموعه‌ای بزرگ‌تر تبدیل کنیم.

روز دختر برای شما چه مفهومی دارد؟

کوشایی: این روز برای من یادآور ارزش و هویت زنانه‌ام است. فرصتی است برای بازنگری در مسیری که طی کرده‌ام و انگیزه‌ای برای ادامه راه با قدرتی بیشتر.

به نظر شما مهم‌ترین چالش‌های دختران امروز چیست؟

کوشایی: متاسفانه جوانان به ویژه دختران جوان به اندازه کافی جدی گرفته نمی‌شوند در حالی‌که از ذهنی باز و خلاقیتی بالا برخوردارند. من هم در ابتدای ورود به این عرصه، به‌دلیل سن کم با محدودیت‌ها و نگاه‌های منفی مواجه شدم اما معتقدم اگر دختران کار گروهی را بیاموزند و ناامید نشوند، می‌توانند مسیرهای بزرگ‌تری را طی کنند.

آخرین خبر گلستان در اینستاگرام :
Instagram.com/golestan_today