ارگ نادری شیروان زیرپای معتادان؛ روایتی از زوال و کم توجهی

ایرنا/ ارگ نادری شیروان، این یادگاری هفت‌هزار ساله تمدن که باید مهد گردشگری، پژوهش و غرور فرهنگی باشد، به مأمنی برای معتادان متجاهر و بی‌خانمان بدل شده است؛ تصویر تلخی از رهاشدگی میراث و زخم کهنه‌ای که سال‌هاست بر پیکره فرهنگ این سرزمین نشسته است.

دیوارهای فروریخته، آجرهای نم‌کشیده، شب‌های تاریک و نفس‌های سنگین معتادانی که بی‌پناهی خود را در سایه‌های ارگ نادری فریاد می‌زنند؛ اینجا نه صحنه‌ای از یک فیلم تلخ اجتماعی، که واقعیت دردناک ارگ نادری شیروان است، یادگار سترگ افشاریه و سند هویت خراسان شمالی که امروز با چشمانی بسته و دلی پر از اندوه، نظاره‌گر ویرانی تدریجی خود است.

---

بازار

---

ارگی که باید مهد غرور، فرهنگ، تاریخ و مقصد گردشگری باشد، حالا به پاتوق معتادان، صحنه درگیری‌ها، محل تزریق و جولان آسیب‌های اجتماعی بدل شده؛ زخم کهنه‌ای بر پیکره میراث فرهنگی که هر روز عمیق‌تر می‌شود.

بنایی با قدمت هفت‌هزار ساله در سایه بی‌برنامگی، نبود نگهبانی، خاموشی شبانه، نبود روشنایی و بی‌تفاوتی دستگاه‌های متولی به حال خود رها شده است.

ساکنان اطراف از ترس فرزندانشان را به آن حوالی نمی‌فرستند، گردشگران از آن دوری می‌کنند و فعالان فرهنگی فریاد هشدار سر می‌دهند اما گوش شنوایی نیست.

میراثی که می‌توانست سرمایه اجتماعی و اقتصادی شهر باشد، قربانی چرخه‌ای از وعده‌های عمل‌نشده، طرح‌های ناتمام و پاس‌کاری‌های اداری شده است.

ارگ نادری نه فقط یک بنای تاریخی، که آینه تمام‌نمای بی‌توجهی به هویت شهری و عقب‌ماندگی در حفظ ریشه‌های فرهنگی است.

آیا وقت آن نرسیده که این ویرانه باستانی از خواب سنگین بی‌توجهی بیدار شود.

مشاهدات میدانی نگران‌کننده

بررسی‌های میدانی خبرنگار ایرنا نشان می‌دهد ارگ نادری، به‌ویژه در شب، محوطه‌ای بی‌نور، بی‌نگهبان و فاقد ساماندهی است.

زباله، سرنگ‌های مصرفی، آتش‌افروزی‌های شبانه و صدای درگیری‌های گاه‌به‌گاه میان معتادان در اطراف تپه، سبب رعب و وحشت اهالی محلات اطراف شده است.

وضعیت نابسامان ارگ تاریخی نادری شیروان نه‌تنها موجب نگرانی علاقه‌مندان به میراث فرهنگی شده، بلکه ساکنان محله‌های اطراف این بنای ارزشمند نیز از شرایط موجود به شدت گلایه‌مند هستند.

زباله، سرنگ‌های مصرفی، آتش‌افروزی‌های شبانه و صدای درگیری‌های گاه‌به‌گاه میان معتادان در اطراف تپه سبب وحشت اهالی شده است

یکی از ساکنان قدیمی این منطقه، رضا داورپناه، بازنشسته آموزش‌وپرورش با اظهار تأسف از وضعیت فعلی این بنای تاریخی می‌گوید: متأسفانه ارگ نادری در سال‌های اخیر به حال خود رها شده است، نبود روشنایی، عدم حضور نیروهای حفاظتی و تجمع افراد معتاد و بی‌خانمان در شب‌ها، این مکان را به یکی از ناامن‌ترین نقاط محله تبدیل کرده است و خانواده‌ها از عبور فرزندان‌شان از نزدیکی ارگ واهمه دارند و این موضوع به دغدغه‌ای جدی برای ما تبدیل شده است.

وی با اشاره به وعده‌های مکرر مسئولان در زمینه ساماندهی این بنای تاریخی می افزاید: در سال‌های اخیر بارها اعلام شده که قرار است برای حفاظت و مرمت ارگ اقداماتی صورت گیرد، اما تاکنون تغییری در وضعیت موجود رخ نداده و این در حالی است که هر روز بخشی از هویت فرهنگی ما بیشتر در معرض نابودی قرار می‌گیرد.

یکی دیگر از شهروندان این منطقه، زهرا قربانی، مادر دو کودک دبستانی نیز از تأثیرات روانی ناشی از وضعیت ارگ بر کودکان خود ابراز نگرانی کرد و می گوید: رفت‌وآمدهای مشکوک و صحنه‌هایی که روزانه در اطراف ارگ دیده می‌شود، تأثیر بدی بر روحیه فرزندان ما گذاشته است و دختر من چند شب متوالی به دلیل شنیدن صداهای مشکوک و مشاهده درگیری‌ها از پشت پنجره خانه، دچار اضطراب شده و از رفتن به مدرسه نیز امتناع می‌کرد.

این شهروندان خواستار اقدام فوری و مؤثر دستگاه‌های ذیربط برای حفاظت، مرمت و تأمین امنیت این بنای تاریخی شدند تا ضمن حفظ میراث فرهنگی شهر، آرامش و امنیت به ساکنان اطراف آن بازگردد.

میراثی رهاشده میان وعده‌های بی‌ثمر

در حالی‌که این اثر در سال ۱۳۴۷ با شماره ۷۰۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و از جایگاه منحصربه‌فردی در میان محوطه‌های باستانی شمال شرق ایران برخوردار است، نه مرمت شده، نه ساماندهی محیطی یافته و نه حفاظت مؤثری از آن صورت گرفته است.

این اثر در سال ۱۳۴۷ با شماره ۷۰۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شیروان در گفت‌وگو با ایرنا ضمن گلایه از شرایط موجود می‌گوید: با وجود تشکیل بیش از ۵۰ جلسه ستاد بازآفرینی شهری، هیچ خروجی برای ارگ نادری نداشته‌ایم و اعتبارات مرمت ناکافی است، حمایت شهری وجود ندارد و پلیس هم در برخورد با معضلات اجتماعی اطراف بنا همکاری لازم را ندارد.

حمید رازقی با اشاره به آزادسازی ۱۴ هکتار از عرصه و حریم ارگ طی سه سال اخیر، تصریح می‌کند: اگرچه محدوده قانونی اثر از ۲۲ به هفت هکتار کاهش یافته، اما برای اجرای مؤثر حفاظت نیاز به اعتبارات واقعی و همکاری بین‌بخشی است و هنوز فرمانداری حتی یک ریال در کمیته برنامه‌ریزی برای این بنای تاریخی تخصیص نداده است.

آینه عبرت یا نماد فاجعه فرهنگی؟

فرماندار شیروان اما نگاه متفاوتی دارد و او میراث فرهنگی را متهم به کم‌کاری کرده و می‌گوید: ارگ نادری باید مهد توسعه فرهنگی باشد، اما امروز آینه عبرت دانش‌آموزان برای اعتیاد شده است.

ساماندهی ارگ نادری به‌عنوان اولویت مهم شهرستان در دستور کار فرمانداری قرار دارد

محمد احمدی می افزاید: متأسفانه اداره میراث همه تقصیرها را به گردن دیگران می‌اندازد، اما خودش اقدام عملی چندانی برای احیای این اثر انجام نداده است.

وی تاکید می‌کند که ساماندهی ارگ نادری به‌عنوان اولویت مهم شهرستان در دستور کار فرمانداری قرار دارد و قرار است کمیته‌ای ویژه با حضور دستگاه‌های ذی‌ربط، بخش خصوصی و صنعتگران تشکیل شود.

گزارش‌ها و اظهارات رسمی نشان می‌دهد که ارگ نادری در میانه تعارضات نهادی گرفتار شده است و میراث فرهنگی خواستار تأمین اعتبار و حمایت اجرایی است، شهرداری منطقه را به حال خود رها کرده، نیروی انتظامی برخورد مؤثری با معتادان متجاهر نداشته و فرمانداری نیز مصمم است تا گامی عملی برای حل بحران بردارد.

قربانی اصلی در این میان، نه فقط یک بنای تاریخی، بلکه هویت و تاریخ مردمان شیروان و خراسان شمالی است که در غبار بی‌توجهی‌ها گم شده است.

میراثی با قابلیت گردشگری جهانی

ارگ نادری با سابقه هفت‌هزار ساله، بارها محل گمانه‌زنی باستان‌شناسان بوده و ظرفیت بالایی برای توسعه گردشگری فرهنگی و تاریخی دارد و با قرار گرفتن در مسیر اصلی زائران مشهد از شمال کشور، این اثر می‌توانست به یک جاذبه استراتژیک گردشگری در استان بدل شود، اما نبود زیرساخت، عدم حفاظت و آسیب‌های اجتماعی، آن را از ریل توسعه خارج کرده است.

اینکه ارگ نادری به مأمن معتادان تبدیل شده، نه فقط یک ضعف در مدیریت شهری یا میراث فرهنگی، بلکه نشانه‌ای از غفلت جمعی نسبت به هویت تاریخی‌مان است. اگر امروز نجاتش ندهیم، فردا دیگر چیزی برای بازگویی تاریخ‌مان باقی نخواهد ماند.

تاکنون ۲۵۰ اثر تاریخی در شهرستان شیروان شناسایی شده است که از این تعداد حدود ۶۰ اثر تاریخی ثبت ملی شده است.

آخرین خبر خراسان شمالی در اینستاگرام :
https://instagram.com/bojnord_today