نقشآفرینی زنان نوشآبادی در آیینهای عاشورایی

فارس/ کارشناس آیینهای مذهبی گفت: آیین دیرینه «پنجهبندی» در نوشآباد، با نقشآفرینی بانوان مؤمن این خطه در روزهای نخست محرم برگزار میشود.
در جغرافیای آیینهای عاشورایی ایران، نوشآباد از توابع شهرستان آران و بیدگل با میراث معنوی غنی خود، چون نگینی درخشان میدرخشد؛ شهری که با پیوند عمیق میان باور دینی و هنر آیینی، سنتهایی بیبدیل را نسل به نسل پاس داشته است.
در میان این آیینها، مراسم «پنجهبندی» جلوهای باشکوه از ارادت مردمی به ساحت عاشورا و بازتابی عینی از پیوند ایمان با هنر دست بانوان است؛ آیینی که نهتنها نماد سوگواری، بلکه بخشی از هویت فرهنگی نوشآباد بهشمار میآید.
بانوان نوشآبادی، با تبحر در هنرهای سنتی نظیر زریدوزی و چیدمان پارچههای رنگین، نقشی بیبدیل در این آیین ایفا میکنند؛ آنان با خلق جلوههایی از زیبایی بصری، ارادت خود به اهل بیت(ع) را با زبان هنر ابراز میدارند و بار دیگر جایگاه زن مسلمان را در مناسک دینی به رخ میکشند.
حضور پررنگ زنان در آیین پنجهبندی، افزون بر بُعد مذهبی، روایتگر مسئولیتپذیری اجتماعی آنان نیز هست؛ حضوری که فرهنگ نوشآباد را به نمونهای شاخص از تعامل میان سنت، دیانت و مشارکت اجتماعی بدل ساخته است.
محمد مشهدی پور، کارشناس آیینهای مذهبی و عضو هیأت علمی دانشگاه کاشان اظهار داشت: آیین دیرینه «پنجهبندی» در نوشآباد، با نقشآفرینی بانوان مؤمن این خطه در روزهای نخست محرم برگزار میشود.
وی افزود: این سنت مذهبی، بیانگر حضور فعال زنان در صیانت از حماسه حسینی و تکریم شهیدان کربلا در کنار سایر اقشار جامعه است.
مشهدی در خصوص ساختار پنجه تصریح کرد: ترکیب کلی پنجه شامل دو میله چوبی است که شامل میلۀ عمودی به ارتفاع ۱۵۰ سانتیمتر و قطعه افقی به طول ۸۰ سانتیمتر میشود.
کارشناس آیینهایی مذهبی ادامه داد: بانوان نوشآبادی باذوق و مهارت خاص، پارچههای مخمل و ابریشم رنگین را با زریدوزیهای ظریف، بر پنجهها نصب میکنند.
وی خاطرنشان کرد: در ادامه سنت پنجهبندی، ماکت فلزی شبیه به دست از جنس مس بر بالای میله عمودی نصب میشود و آینهای در مرکز پنجه قرار میگیرد که این عناصر نمادی از روشنایی، شفاعت و روحانیت در آیین عاشورایی هستند.
مشهدی اضافه کرد: پنجههای آمادهشده در نخستین روز محرم به حسینیههای نوشآباد منتقل شده و در گوشههایی از این اماکن مذهبی، در ارتفاع مشخصی افراشته میشوند و این آذینبندی تا پایان ماه صفر در حسینیه باقی میماند.
این پژوهشگر آییی گفت: پایان ماه صفر، پنجهها از حسینیهها پایین آورده شده و اجزای آن تفکیک میشود. این نمادها تا محرم سال بعد در صندوقخانه صاحبان خود نگهداری میشوند تا در دورهای دیگر مجدد احیا شوند.
وی با بیان اینکه آیین پنجهبندی در فهرست میراث معنوی کشور ثبت شده است، متذکر شد: آیین پنجهبندی نوشآباد، بهعنوان یکی از نمودهای بارز فرهنگ دینی و هویت بومی منطقه به ثبت رسیده است.