بزرگترین آبشیرینکن خشکی خاورمیانه در سیستان و بلوچستان

فارس/ راه اندازی بزرگترین آبشیرینکن خشکی خاورمیانه در سیستان و بلوچستان دغدغه تامین آب در زمان بحران را برای مردم این منطقه برطرف کرده است.
از آنجایی که معضل اصلی منطقه سیستان کمبود آب است، وزارت نیرو از نیمه سال ۱۴۰۱ برنامههایی را به صورت ویژه در دستور کار قرار داد.
در همین راستا طرح های مختلفی در فازهای اجرایی متفاوت با موضوع تامین آب اضطراری و کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت برای جبران ناترازی آب شرب منطقه در دستور کار قرار گرفت، تا بتواند ضمن روشن کردن نور امید در دل مردمان منطقه و رفع دغدغه اصلی آنها که همان تامین آب هست، ماندگاری جمعیت را در تنگه احد ایران رقم زند و وضعیت اقتصادی و اجتماعی منطقه را دگرگون کند.
البته ناگفته نماند که نه تنها آب مورد نیاز ۱۱ شهر و ۹۴۰ روستای سیستان از چاهنیمه ها که وابسته به رودخانه هیرمند است، تامین می شود، بلکه آب مورد نیاز نیمی از جمعیت کلانشهر زاهدان نیز به هیرمند وابسته است.
با توجه به این وضعیت، ضمن انتقال آب بین چاهنیمهها و مدیریت آبهای موجود، طرح های آبی جدیدی برای کاهش و قطع وابستگی آب شرب به آبهای برون مرزی آغاز شد تا بتوان نگرانی ۵۰ ساله ساکنان سیستان را رفع و وابستگی آب شرب منطقه را به حقآبه که تحقق آن در هالهای از ابهام قرار داشت، کاهش داد.
طرح تامین آب از سفرههای آب زیرزمینی غرب سیستان با اجرای خطوط انتقال آب، برق و سایر سازهها و تجهیزات مورد نیاز در مناطق حرمک، هامون هیرمند، شیله و لواریاب به عنوان فاز اضطراری و کوتاه مدت از ابتدای زمستان ۱۴۰۱ توسط شرکت آبفای سیستان و بلوچستان و همچنین از ابتدای سال 1402 نیز اجرای طرح اضطراری در منطقه میلنادر تا بندان توسط آب منطقهای استان آغاز شد.
با عزم جدی مسئولان امر و نیروهای جهادی در کمتر از ۶ ماه با افزایش برداشت آب از منطقه حرمک، شاهد کاهش ۵۰۰ لیتر در ثانیه ای انتقال آب از چاهنیمه به زاهدان بودیم و در واقع این منبع آبی جایگزین چاهنیمه سیستان برای تامین بخشی از کمبود آب شرب زاهدان و عاملی برای کاهش دغدغه های مردم و مسئولان مربوطه شد.
احداث کارخانه آبشیرینکن و شیرین سازی آب با ظرفیت ۱۰۰ هزار متر مکعب در شبانه روز اقدام بزرگ و بی نظیر دیگری است که می تواند طرح اضطراری را قابل بهرهبرداری کند و به دغدغههای ناشی از کمبود آب پایان دهد.
با بهره برداری از این طرح برای اولین بار در تاریخ سیستان و بلوچستان، وابستگی آب شرب ساکنان این دیار به آبهای خارج از حوزه سرزمینی ایران کاهش خواهد یافت، موضوعی که میتواند التیام بخش گوشه بزرگی از نگرانیهای ۵۰ ساله مردم سیستان برای تامین آب آشامیدنی باشد.
طرح اضطراری سیستان و زاهدان
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان می گوید: دولت با درک حساسیت موضوع، در قالب برنامههای اضطراری دو راهبرد کلیدی را به موازات هم دنبال کرد. در این چارچوب، راهبرد نخست بر اجرای طرحهای اضطراری و تأمین فوری آب شرب از طریق حفر و تجهیز چاهها متمرکز بود تا در کوتاهترین زمان پاسخگوی نیاز حیاتی مردم باشد.
فرهاد سرگلزایی افزود: با نگاهی بلندمدتتر، بر کاهش وابستگی به چاهنیمهها و منابع فرامرزی استوار شد. اجرای طرح اضطراری، احداث آبشیرینکنها و بهرهگیری از منابع داخلی، علاوه بر اطمینانبخشی به مردم، مانع از تشدید نگرانیها درباره پایان ذخایر چاهنیمهها شد و این پیام روشن را مخابره کرد که دولت ارادهای جدی برای حفظ شرایط زیستپذیری در سیستان دارد؛ تا مردمان این خطه بتوانند با امید و آرامش در سرزمین خود بمانند.
معاون بهره برداری و توسعه آب شرکت آبفا سیستان و بلوچستان می گوید: در پی کاهش شدید ذخایر آبی چاهنیمه و عدم پایبندی کشور افغانستان به معاهده هیرمند، برای جلوگیری از بروز بحران و تامین بخشی از نیاز آبی این مناطق از ابتدای زمستان ۱۴۰۱ در دستور کار وزارت نیرو قرار گرفت.
وی افزود: فازهای اجرایی این طرح در اقدامی منسجم با همبستگی شرکتهای زیرمجموعه وزارت نیرو در این استان و تلاش جهادی و شبانهروزی نیروهای خدومی که هدف شان کاهش دغدغه های مردمی است، انجام شد.
علیرضا نارویی گفت: در راستای تکمیل این طرح اجرای ۱۰۵ کیلومتر خطوط انتقال آب، احداث ۷۳ اتاقک سرچاهی، خرید انواع الکتروپمپ، شیرآلات و تجهیزات الکتریال و مکانیکال، ساخت ۱۳۵ کیلومتر خطوط برق، نصب ۷۵ ترانس برق، حفر و تجهیز ۷۳ حلقه چاه انجام شده است، همچنین برای دسترسی به این چاهها ۱۱۰ کیلومتر جاده دسترسی احداث و در این راستا هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار هزینه شد.
وی ادامه داد: ساخت آبشیرین ۱۰۰ هزار مترمکعبی شهدای خدمت نیز برای شیرینسازی آب استحصالی با صرف ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار در دستور کار قرار گرفت، این طرح در نوع خود بینظیر است و در شرایط اضطرار میتواند التیام بخش دغدغه مردم منطقه سیستان و شهر زاهدان باشد.
در مجموع طرح آبشیرینکن سیستان و زاهدان که بخشی از آب شرب منطقه سیستان و زاهدان را در مواقع بحرانی تأمین خواهد کرد سه نقش اساسی دارد
۱. کاهش ریسک وابستگی مطلق به حقآبه
این پروژهها یک منبع داخلی و پایدار برای تأمین آب شرب ایجاد میکنند. یعنی حتی اگر جریان ورودی هیرمند کاهش یابد یا قطع شود، مردم در وضعیت بحرانی قرار نمیگیرند و حداقل آب شرب اضطراری از طریق این آبشیرینکن تأمین خواهد شد.
۲. تقویت تابآوری منطقه
به زبان ساده، این طرحها مثل یک ضربهگیر عمل میکنند. اگر نوسانات و تنشهای سیاسی یا طبیعی رخ دهد، وجود این واحدها باعث میشود منطقه کمتر دچار بحران اجتماعی و بهداشتی شود.
۳. اعتماد عمومی و امنیت اجتماعی
وقتی مردم ببینند دولت و شرکت آبفا زیرساختهای جایگزین را احداث کردهاند آرامش خاطر پیدا میکنند.