زباله‌گردها در بجنورد؛ پدیده‌ای نگران‌کننده و نیازمند ساماندهی

ایرنا/ بجنورد-ایرنا- کیسه‌های بزرگ پر از زباله، لباس‌های کثیف و موهای ژولیده؛ این تصویر روزانه زباله‌گردها در بجنورد است که همچنان بدون راهکار مدیریتی، سلامت و نظم شهری را تهدید می‌کند.

به گزارش ایرنا، صبح هنگام که از خانه بیرون می‌رویم، صحنه‌ای آشنا و در عین حال تکان‌دهنده چشم هر رهگذری را می‌گیرد؛ مردان و زنانی با کیسه‌های بزرگ به دوش، خم شده بر روی سطل‌های زباله، در جست‌وجوی بطری‌های پلاستیکی، مقوا و دیگر مواد قابل بازیافت.

---

بازار

---

این صحنه‌ای است که هر روز در خیابان‌ها و کوچه‌های بجنورد تکرار می‌شود و نشان می‌دهد پدیده زباله‌گردی دیگر محدود به حاشیه شهر نیست و به یک مشکل اجتماعی جدی تبدیل شده است.

زباله‌گردها دیگر محدود به سن یا جنس خاصی نیستند؛ از نوجوانانی با نگاه پر از نیاز گرفته تا سالخوردگانی که زندگی را در کیسه‌های پر از آشغال جست‌وجو می‌کنند، همه در این چرخه حضور دارند. لباس‌هایشان پرچرک و کثیف است، موهایشان ژولیده و نامرتب، و نگاهشان گاهی خسته و گاهی پر از امید برای یافتن لقمه‌ای نان یا شی قابل فروش.

با وجود هشدارها و راهکارهایی که سال‌ها توسط کارشناسان ارایه شده، هنوز اقدام عملی و جدی برای ساماندهی این پدیده انجام نشده است و زباله‌گردها همچنان به جمع‌آوری مواد بازیافتی و فروش آن‌ها ادامه می‌دهند.

این شغل ناخواسته، به بخشی تثبیت‌شده از زندگی شهری تبدیل شده و هر روز بر تعداد افراد درگیر افزوده می‌شود.

زباله‌گردی؛ زندگی میان کیسه‌ها و سطل‌ها

در مرکز شهر یا حاشیه، تفاوتی ندارد؛ زباله‌گردها تلاش می‌کنند کیسه‌های خود را پر کنند و درآمد روزانه‌ای برای گذران زندگی داشته باشند.

زنان، مردان، جوانان، کودکان و حتی افراد میانسال و سالخورده، همه در این چرخه حضور دارند. برخی از آن‌ها برای تامین مواد مخدر خود به این کار روی آورده‌اند و برخی دیگر نیز به دلیل نداشتن توانایی یا فرصت شغلی دیگر، زباله‌گردی را تنها راه کسب درآمد می‌دانند.

یکی از ساکنان خیابان ملکش می‌گوید: چند ماه پیش زباله‌گردها انگشت‌شمار بودند، اما حالا تعدادشان به شدت افزایش یافته است. آن‌ها زباله‌ها را بیرون می‌ریزند و منظره‌ای نازیبا و غیر بهداشتی ایجاد می‌کنند که عابران پیاده هنگام عبور از کنار آن‌ها اذیت می‌شوند.

هاجر ملازاده، یکی دیگر از ساکنان، اضافه می‌کند: در حاشیه شهر، زنان زیادی به زباله‌گردی مشغول هستند، در حالی که در قسمت‌های مرکزی شهر بیشتر مردان دیده می‌شوند. این کار آسان و بدون مهارت است، به همین دلیل افراد بیشتری به آن روی می‌آورند.

اقدامات شهرداری برای ساماندهی

رییس اداره فنی و اجرایی سازمان مدیریت پسماند شهرداری بجنورد، درباره برنامه‌های شهرداری می‌گوید: جمع‌آوری آلونک‌های زباله‌گردها در بلوار ولایت آغاز شده است. حذف زباله‌گردی از مدت‌ها پیش در دستور کار بوده اما موانع عملیاتی و اجتماعی مانع اجرای کامل آن شده است.

حمید کمالی افزود: برای مقابله با این پدیده و حفظ کرامت انسانی، ضروری است سبک زندگی شهروندان تغییر یابد و پسماندها از مبدا تفکیک شوند. پیمانکاری که به تازگی برای تفکیک زباله از مبدا قرارداد بسته شده، پاکسازی شهر را آغاز کرده و از دو ماه آینده ساماندهی کامل زباله‌گردها اجرا خواهد شد.

طرح ساماندهی شامل معرفی شغل و حرفه جدید برای زباله‌گردها، هدایت معتادان به کمپ‌های ترک اعتیاد، ارائه آموزش‌های بهداشتی و امنیتی و صدور کارت شناسایی و کروکی فعالیت برای آن‌هاست.

زباله‌گردی؛ چرخه‌ای اقتصادی و اجتماعی

بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۷، ۶۰ زباله‌گرد کولبرگ، ۵۵ گاری دستی، ۱۷۰ موتور سه‌چرخ و ۳۸ وانت در بجنورد شناسایی شدند. بیشتر زباله‌گردها مردان ۳۵ تا ۶۰ سال هستند و بخش قابل توجهی از آن‌ها معتادند.

کمالی تاکید می‌کند: با قراردادن زباله‌ها سر ساعت مشخص کنار درب منازل، این مشکلات کاهش می‌یابد. جمع‌آوری زباله‌ها توسط نیروهای پسماند از ساعت ۲۱ تا ۲ صبح و تخلیه مخازن از ۹ صبح تا ۲ ظهر انجام می‌شود.

زباله‌گردی، با وجود غیررسمی بودن، سال‌هاست بخشی از زندگی شهری بجنورد شده و افراد با کیسه‌های سفیدرنگ پسماند خشک را جدا می‌کنند و آن را به چرخه اقتصادی بازمی‌گردانند.

سرانه تولید زباله در بجنورد روزانه ۶۰۰ گرم و مجموع تولید زباله به ۱۳۵ تن در روز می‌رسد. ساماندهی زباله‌گردها علاوه بر بهبود بهداشت و نظم شهری، می‌تواند کرامت انسانی آن‌ها را حفظ کند و شرایطی انسانی‌تر برای زندگی در شهر فراهم آورد.