پدر سفال ایران مهمان کتاب درسی می‌شود

همشهري آنلاين

بروزرسانی 1404/07/19 - 14:27

همشهری آنلاین/ صدای چرخ سفال کارگاه حاج عسگر هنوز هم در کوچه پس‌کوچه‌های لاله‌جین همدان می‌پیچد؛ کارگاهی به قدمت ۳ قرن که ۷ نسل حاج عسگر در آن گل نرم را شکل دادند. حاج عسگر عسگری پدر سفال ایران لقب گرفته و به تازگی تصاویری از کارگاه، هنر و سبک زندگی‌اش در کتاب‌های درسی جاخوش کرده‌ است.

دستان حاج عسگر هم مانند دیوارهای کارگاهش ترک خورده‌است. تا همین چند روز پیش که شکستگی استخوانش او را ویلچرنشین کرد به کارگاه سر می‌زد و با تجربه ۸۰ ساله‌اش سفالگری می‌کرد.
حاج عسگر متولد ۱۳۰۵ در لاله‌جین است و به رسم اجدادش در همین کارگاه که می‌گوید ۳۵۰ سال قدمت دارد و ۷ نسلش در آن سفالگری کردند، دست و پنجه نرم‌کردن با خاک و گل را یاد گرفت.
هنوز هم سفالگری برای حاج عسگر کار دل است.
حاج عسگر می‌گوید: «هنر سفالگری دو جور است. بعضی ریزه‌کاری درست می‌کنند مثل ظرف و گلدان کوچک. من از اول درست کار بودم. لانجین (تغار سفالی) درست می‌کردم. گلدان تغار برای نان سنگکی‌ها درست می‌کردم که خمیر و آرد را در آن نگه می‌داشتند. الان را نبین که به جای گلدان تغار، ظرف استیل گذاشتند در نانوایی. کندوی زنبور عسل، خمره و هرچیز دیگری که نیاز بازار بود هم درست می‌کردم.»

کارگاره سفال حاج عسگر عسگری

حاج عسگر شاگردان زیادی پرورش داده که حالا برای خودشان اوستاکار هستند. می‌گوید: «فوت کوزه‌گری را به همه‌شان یاد دادم.» مشتریان کارگاه حاج عسگر از دور و نزدیک می‌آمدند. در روزگار قدیم سفال را با چهارپا می‌برند و بعدها با وانت. کارگاه حاج عسگر هنوز هم به شکل سنتی اداره می‌شود و برای همین پاتوق گردشگران داخلی و خارجی لاله‌جین است.

نان حلال
حاج عسگر به صداقت و خوش‌اخلاقی زبانزد است. در بین خاطرات ریز و درشت به خوبی یادش مانده است که چند سال پیش دو نفر از کردستان برای خرید گلدان تغار نانوایی سنگکی به کارگاهش آمدند. یکی از همشهریان حاج عسگر آنان را راهنمایی کرده و گفته بود که ۲۵ هزار تومان قیمت دارد.
حاج عسگر می‌گوید: «به من گفت قیمت را قبول کرده‌اند و معامله را به هم نزنم. گفتم حرام است بَبَم جان! آن دو نفر از اوقات تلخی من فکر کردند می‌خواهم قیمت را بیشتر بگویم. بعد که قیمت را فهمیدند و گفتم ۷۵۰۰ تومان قیمت دارد. گفتند دینت را نفروختی.»

آشنایی با سفالگری
قرار است دانش‌آموزان اول متوسطه در سال تحصیلی آینده (۱۴۰۵-۱۴۰۶) در کتاب فنی و حرفه‌ای خود با پدر سفال ایران و حاج عسگر عسگری آشنا شوند.
حاج عسگر می‌گوید که خیلی اوستاکاران ماهرتر از او هم در لاله‌جین هستند. اما هر چه باشد، آنان هم فوت و فن را از حاج عسگر یاد گرفته‌اند. علیرضا یکی از ۵ پسر حاج عسگر در عملیات کربلای ۴ شهید شد. پسران دیگر او نیز دستی بر آتش دارند و چراغ کارگاه آبا و اجدادی را روشن نگه داشته‌اند.