سلامت روان کودک، زیربنای نسلی سالم و توانمند

ایرنا/ بیرجند- ایرنا- یک روانشناس و مشاور خانواده در خراسان جنوبی معتقد است که سلامت روان کودک به اندازه سلامت جسمی‌ او اهمیت دارد؛ حتی می‌توان گفت نقش آن در رشد و موفقیت آینده کودک، بنیادی‌تر است، از همین رو نادیده گرفتن مسائل روانی کودکان می‌تواند زمینه‌ساز اختلالات رفتاری و هیجانی در بزرگسالی شود.

به گزارش ایرنا با فرا رسیدن هفته سلامت روان(۱۸ تا ۲۴ مهر)، توجه به ابعاد کمتر دیده‌شده این مفهوم حیاتی، بیش از گذشته ضرورت می‌یابد. در این میان، سلامت روان کودکان به‌عنوان پایه‌گذار شخصیت، رفتار و آینده اجتماعی افراد، جایگاهی ویژه دارد که گاه در هیاهوی مسائل جسمی یا آموزشی به حاشیه رانده می‌شود.

---

بازار

---

کارشناسان حوزه روانشناسی کودک بر این باورند که اختلالات روانی در بزرگسالی، اغلب ریشه در سال‌های ابتدایی زندگی دارند؛ زمانی که کودک نیازمند دریافت محبت، امنیت روانی، آموزش هیجانات و درک شدن از سوی والدین و مراقبان است.

در همین راستا، خبرنگار ایرنا به مناسبت هفته سلامت روان، گفت‌وگویی تفصیلی با راحله شهریاری، روانشناس و مشاور خانواده در خراسان جنوبی انجام داده است تا اهمیت سلامت روان در دوران کودکی، نشانه‌های هشداردهنده، نقش خانواده و راهکارهای ارتقای آن مورد بررسی قرار گیرد.

این روانشناس و مشاور خانواده بر نقش حیاتی سلامت روان در دوران کودکی تأکید کرد و گفت:اهمیت سلامت روان کودک، به اندازه سلامت جسمی او حیاتی است — شاید حتی بیشتر زیرا کودکانی که از نظر روانی سالم هستند، بهتر یاد می‌گیرند، ارتباط برقرار می‌کنند، احساسات خود را مدیریت می‌کنند و در آینده به بزرگسالانی مسئول، توانمند و شاد تبدیل می‌شوند.

راحله شهریاری با اشاره به حساسیت دوران کودکی در شکل‌گیری شخصیت فرد، افزود:کودکی مرحله‌ای بنیادین در شکل‌گیری رفتارها، الگوهای ذهنی و هیجانی انسان است زیرا در این دوران، کودک از طریق بازی، تجربه و تعامل با محیط، مهارت‌های شناختی مثل زبان، حافظه و حل مسئله را می‌آموزد. همچنین، یاد می‌گیرد احساسات خود را بشناسد و آنها را مدیریت کند.

وی روابط اولیه کودک با والدین و مراقبان را از عوامل کلیدی در ایجاد اعتماد به نفس و امنیت عاطفی دانست و یادآور شد:پایه‌گذاری یک ارتباط گرم، محترمانه و غیرقضاوت‌گر با کودک، تأثیر عمیقی در رشد روانی و شخصیتی او دارد. کودکان در محیطی امن و پر از محبت، بهتر رشد می‌کنند.

بازی؛ ابزاری برای رشد روانی و اجتماعی

این روانشناس خانواده، با تأکید بر اهمیت بازی در زندگی کودک، تصریح کرد:بازی صرفاً یک فعالیت تفریحی نیست؛ بلکه ابزاری برای یادگیری، رشد ذهنی، بیان احساسات و تقویت مهارت‌های اجتماعی است. به‌ویژه بازی‌های گروهی، در آموزش قواعد اجتماعی، حل تعارض و توسعه روابط بین فردی بسیار مؤثر هستند.

شهریاری با هشدار درباره عواقب نادیده گرفتن مشکلات روانی در کودکان گفت:اضطراب، ترس‌های شدید، افسردگی، مشکلات توجه و تمرکز یا اختلالات رفتاری می‌توانند از سنین پایین بروز پیدا کنند. تشخیص زودهنگام و مداخله به موقع، برای جلوگیری از مشکلات جدی در آینده حیاتی است.

وی ادامه داد:کودکی که اضطراب، ترس یا احساس بی‌ارزشی دارد، توانایی یادگیری مؤثر را از دست می‌دهد. سلامت روانی کودک، تأثیر مستقیمی بر تمرکز، حافظه، انگیزه و علاقه‌اش به یادگیری دارد.

تأثیر محیط بر آینده کودک

مشاور خانواده در بخش دیگری از این گفت‌وگو، با تأکید بر تأثیر محیط خانوادگی و تعامل اطرافیان بر سلامت روان کودک گفت:اگر کودک در محیطی امن، با محبت و حمایتگر رشد کند، عزت‌نفس سالمی خواهد داشت، مهارت‌ه��ی اجتماعی می‌آموزد و در آینده، فردی مسئولیت‌پذیر و مستقل می‌شود.

وی با بیان اینکه بسیاری از اختلالات روانی در بزرگسالی، ریشه در کودکی دارند، افزود:اختلالاتی مانند اضطراب، افسردگی، اختلالات شخصیت، وسواس یا حتی سوء مصرف مواد، اغلب از بی‌توجهی به سلامت روان کودک و نحوه نادرست برخورد با احساسات او ناشی می‌شوند.

راهکارهای تقویت سلامت روان کودک

شهریاری، راهکارهایی کاربردی برای والدین و مربیان جهت حفظ و تقویت سلامت روان کودک ارائه داد و گفت: گوش دادن فعال یکی از مهمترین راه ها است لذا کودک را جدی بگیرید زیرا شنیدن فعال و بدون قضاوت، احساس ارزشمندی را در کودک تقویت می‌کند.

وی ابراز محبت را از دیگر راهکارهای تقویت سلامت روان کودک برشمرد و افزود:بغل کردن، تشویق کردن و وقت‌گذرانی با کودک، حس امنیت عاطفی او را افزایش می‌دهد.

این روان شناس بازی و خلاقیت، آموزش هیجانات و کمک حرفه‌ای را هم به عنوان راهکار یادآور شد و ادامه داد:در صورت بروز مشکلات رفتاری یا عاطفی، مراجعه به روانشناس کودک ضروری است.

در پایان این گفت‌وگو، راحله شهریاری با بیان جمله‌ای کلیدی گفت:سلامت روان کودک یعنی توانایی او برای فکر کردن، یاد گرفتن، ارتباط برقرار کردن، احساس امنیت، و داشتن امید به آینده لذا مراقبت از روان کودک، سرمایه‌گذاری بلندمدت برای خوشبختی و موفقیت او است.