مربی تنها عنصر توانای ایجاد تحول در فوتبال/ خویشتن‌داری به‌جای شومن‌بازی، لازمه مربیان جوان

ایسنا/ پیشکسوت عرصه مربی‌گری فوتبال ایران گفت: تنها مربیان هستند که می‌توانند جریان و تفکر تازه‌ای در فوتبال ایجاد کنند. البته باید به‌جای شومن‌بازی، خویشتن‌داری داشته باشند، از مربیان خارجی یاد بگیرند، به حریف احترام و زیبایی فوتبال را به نمایش بگذارند.

روز مربی، تنها یادآور نام کسانی نیست که کنار خط فریاد می‌زنند یا روی نیمکت تصمیم می‌گیرند؛ این روز، ادای احترام به نسل‌هایی از معلمانِ صبور است که با کم‌ترین امکانات و بیشترین عشق، اشخاص بزرگی را تربیت کرده‌اند.

---

بازار

---

هر سال در تقویم فوتبال، روزی هست که بوی احترام می‌دهد؛ روزی برای آن‌هایی که شاید نام‌شان بر سردر باشگاه‌ها نماند، اما اثرشان در قلب نسل‌ها ماندگار است. «روز مربی» فقط یک عنوان نیست؛ فرصتی‌ است برای بازخوانی نقشی که مربیان در شکل‌گیری شخصیت، بینش و مسیر زندگی فوتبالیست‌ها دارند.

در سال‌هایی که فوتبال ایران از کوچه‌ها و زمین‌های خاکی تا ورزشگاه‌های پرنور رسیده، این مربیان بودند که در سایه ایستادند و مسیر را روشن کردند. بیشتر از آن هم مربیان نسل قدیم، نه با قراردادهای میلیاردی، بلکه با عشق و تجربه و گچ و تخته تاکتیک، بازیکن تربیت کردند. بسیاری‌شان شاید هیچ‌گاه فرصت نشد در لیگ برتر بدرخشند و قهرمانی کسب کنند، اما از دل تمرین‌هایشان ستاره‌هایی بیرون آمد که نام‌شان تاریخ فوتبال را پر کرده است.

نسل آن مربیان، نسلی بود که فوتبال را با «دل» یاد گرفت و با «دل» به نسل بعدی منتقل کرد. افرادی که هنوز هم وقتی کنار زمین می‌ایستند، برق نگاه‌شان به توپ و بازیکن جوان، بیشتر از هر بردی برایشان معنا دارد. برای آن‌ها، نتیجه فقط بخشی از مسیر است، نه هدف نهایی. هدف، ساختن بازیکنی است که «بفهمد» فوتبال چیست، نه اینکه فقط بخواهد «ببرد».

اما امروز، فوتبال در زمانه‌ای متفاوت زندگی می‌کند؛ دنیایی که در آن فشار رسانه‌ای، قراردادهای نجومی و توقعات لحظه‌ای، عرصه را برای صبر و تربیت تنگ کرده است. مربیان جوان، در میانه‌ همین فشارها بزرگ می‌شوند؛ آن‌ها دیگر فرصت خطا ندارند. در هر بازی، قضاوت و گاهی پیش از شناخت، برکنار می‌شوند و درست همین‌جاست که اهمیت نسل‌های قدیمی‌تر بیشتر به چشم می‌آید؛ آن‌ها که یاد داده‌اند مربی‌گری یعنی دوام، یعنی تربیت، یعنی ساختن آینده حتی زمانی‌که نتیجه به کام تو نیست.

فرهاد پورغلامی به‌عنوان یکی از مربیان باسابقه فوتبال کشورمان که سابقه حضور در تیم‌های ملی پایه و ملوان بندرانزلی، تراکتور و چندین تیم دیگر را در کارنامه دارد، در گفت‌وگو با ایسنا و به‌بهانه «روز جهانی مربی» از زیبایی‌ها، سختی‌ها، موجودیت مربی‌گری و آموزگاری و چالش‌های این شغل سخن گفت که مشروح مصاحبه را در ادامه می‌خوانید:

مربی‌گری، سخت اما لذت‌بخش

فرهاد پورغلامی در ابتدای این گفت‌وگو اظهار می‌کند: مربی‌گری یکی از سخت‌ترین شغل‌ها در رشته‌های ورزشی است. فشاری که بر مربیان، به‌ویژه در تیم‌های پرهوادار وارد می‌شود، بسیار زیاد است، اما باوجود تمام این فشارها و سختی‌ها، ما این مسیر را با عشق و لذت انتخاب کردیم. کسی که بتواند در فوتبال تحول و تغییر به‌وجود آورد، فقط مربی است. هیچ بازیکنی یا فرد دیگری نمی‌تواند چنین کاری انجام دهد.

وی می‌افزاید: به‌عنوان نمونه، بارسلونا را نگاه کنید. حضور هانسی فلیک، فوتبال جدیدی برای این تیم به‌وجود آورده است؛ همان‌طور که پیش‌تر گواردیولا این کار را انجام داد. این یعنی فقط مربی است که می‌تواند یک سیستم و فلسفه تازه وارد فوتبال کند. یکی از مهم‌ترین کارهای هر مربی این است که برای خودش یک استراتژی فوتبال داشته باشد و بر پایه آن تیمش را بسازد.

شاگردان امروز و چالش‌های نسل جدید

مربی پیشین فوتبال در پاسخ به پرسشی درباره تفاوت شاگردان امروز با نسل‌های گذشته بیان می‌کند: شرایط امروز بسیار متفاوت شده است. یکی از سختی‌های کار مربیان امروز این است که همه بازی‌ها از تلویزیون و سایت‌ها پخش می‌شود و تقریباً همه تماشاگران خود را کارشناس می‌دانند. با این حال، شاگردان امروز اگر دانش و آگاهی مربی را ببینند، گوش‌به‌فرمان و مطیع هستند، اما اگر احساس کنند مربی دانش کافی ندارد، دیگر به او اعتماد نخواهند کرد.

پورغلامی می‌گوید: مربی باید هم دانش فنی بالایی داشته باشد و هم استراتژی مشخصی برای کارش تعریف کند. وقتی بازیکن ببیند مربی مسلط و با برنامه است، احترام می‌گذارد. این را من در سال‌های مربی‌گری‌ام بارها تجربه کرده‌ام.

تجربه‌هایی که با زمان به‌دست می‌آید

وی در بخشی دیگر از سخنانش ادامه می‌دهد: یکی از تجربه‌های ارزشمند من در دوران مربی‌گری، این بود که از یک تیم جدا شدم و در جای دیگری کار کردم؛ همین تغییر فضا باعث شد تجربه‌های تازه و بهتری کسب کنم. کار در تیم‌های مختلف به مربی کمک می‌کند مسیر رشد خودش را بشناسد. یکی از اتفاقات بسیار مفید در دوران مربی‌گری‌ام، شرکت در کلاس حرفه‌ای با حضور مربی دانمارکی، بود. او مربی فوق‌العاده‌ای بود و در بخشی از کلاس‌ها درباره نوع برخورد با بازیکنان بزرگ در حد مسی و رونالدو صحبت می‌کرد. اینکه چطور چنین بازیکنانی را در حین کار هدایت و کنترل کنیم، برای من بسیار آموزنده بود.

نسل جدید مربیان؛ میان علم و احساس

پیشکسوت فوتبال کشورمان درباره آینده مربی‌گری و تفاوت نسل‌ها نیز اظهار می‌کند: مربیان نسل جدید باید بیش از هر زمان دیگری با علم کار کنند. البته غیرت و تعصب هم لازم است، اما فوتبال امروز بدون علم پیش نمی‌رود. در تیم‌هایی که هوادار دارند، شرایط دشوارتر است؛ چون هم باید رضایت هواداران را جلب کند و هم با بازیکنان تعامل درستی داشته باشد، اما باز هم تأکید می‌کنم مهم‌ترین موضوع، داشتن استراتژی شخصی است. مربی باید بتواند برنامه خودش را به تیم القا کند.

پورغلامی می‌افزاید: وقتی تیم را خودت ببندی و باشگاه وظایف مالی‌اش را به‌درستی انجام دهد، دیگر فقط باید هدایت و کنترل کنی. در گذشته بازیکنان مطیع‌تر بودند و ما واقعاً تابع مربیان بودیم. مثلاً زمانی که آقای علی پروین یا زنده‌یاد بهمن صالح‌نیا مربی ما بودند، کسی حتی تصور بی‌انضباطی نداشت، اما امروز شرایط فرق کرده و مربی باید کاراکتر قوی‌تری داشته باشد تا بتواند بازیکنانش را کنترل کند.

نقش رسانه‌ها و فشارهای مدیریتی روی مربیان

وی در بخش دیگری از گفت‌وگو به نقش رسانه‌ها در فوتبال ایران اشاره و خاطرنشان می‌کند: رسانه‌ها در فوتبال امروز نقش بسیار مهمی دارند. باید بین سرمربی تیم و رسانه‌ها تعامل سازنده‌ای وجود داشته باشد. متأسفانه در فوتبال ما با دو یا سه باخت، بلافاصله مربی تغییر می‌کند. این کار اشتباه است. مربی‌ای که قرار است تحول ایجاد کند، باید فرصت کافی داشته باشد.

مربی اسبق ملوان ادامه می‌دهد: بسیاری از مدیران، وقتی شرایط تیم سخت می‌شود، برای فرار از فشار رسانه و هواداران، ساده‌ترین راه را انتخاب می‌کنند و مربی را کنار می‌گذارند. این کار به فوتبال آسیب می‌زند. به‌عنوان مثال، دیدید که آقای هاشمیان را با وجود فاصله دو امتیازی با تیم صدرنشین تغییر دادند؛ این یعنی تصمیم‌گیری از روی فشار، نه منطق.

توصیه به مربیان نسل جدید؛ از نمایش تا درون‌مایه

فرهاد پورغلامی تأکید می‌کند: اگر به عقب برگردم، باز هم مربی‌گری را انتخاب می‌کنم. توصیه‌ام هم به مربیان جوان این است که اهل تعامل باشند، شومن نباشند، رفتارشان طوری باشد که همه مردم آن را بپسندند. مربیان باید در مصاحبه‌ها، نشست‌های خبری و رفتار اجتماعی‌شان وقار داشته باشند.

وی در پایان می‌گوید: متأسفانه بسیاری از مربیان ما وقتی می‌بازند، مسئولیت را نمی‌پذیرند. در فوتبال اروپا چنین چیزی نمی‌بینید؛ مربی شکست را می‌پذیرد و به حریف تبریک می‌گوید. این همان بلوغ حرفه‌ای است. نسل جدید مربیان ما باید خویشتن‌داری داشته باشند، از مربیان خارجی یاد بگیرند، به حریف احترام و زیبایی فوتبال را به نمایش بگذارند. فریاد، توجیه و بی‌احترامی زشتی فوتبال، اما پذیرش، تبریک و ادب، زیبایی آن است.

به گزارش ایسنا، در سال‌های اخیر، با ظهور نسل جدیدی از مربیان جوان، امید تازه‌ای در فوتبال ایران شکل گرفته است. آن‌ها که شاگرد همان نسل قدیم‌ هستند، حالا خودشان کنار زمین ایستاده‌اند؛ با تفکر تازه، علم روز و البته همان ایمان قدیمی که به انسان‌سازی دارند. نسل جدید به فوتبال مدرن نزدیک‌تر است، اما هنوز از مربیان پیشکسوت یاد گرفته که «تیم‌داری» قبل از هر چیز از مدیریت دل‌ها می‌آید.

روز مربی، فرصتی‌ است برای تجلیل از هر کسی که پای بازیکن جوان ایستاد، اشتباهاتش را اصلاح کرد، از شکستش نترسید و از پیروزی مغرور نشد. برای تمام آن‌هایی که با یک جمله، مسیر زندگی شاگردشان را عوض کردند.

در فوتبال ایران، شاید نام بسیاری از مربیان در حاشیه مانده باشد، اما حقیقت این است که بدون آنان، هیچ ستاره‌ای طلوع نمی‌کرد. هر جامی که بالا رفته، ردپایی از دست‌های پینه‌بسته‌ مربی دارد؛ همان دستی که سال‌ها قبل روی شانه بازیکنی جوان نشست و او را تشویق کرد. در نهایت روز مربی یادآور این جمله ساده، اما عمیق است که می‌گوید «فوتبال بدون مربی، فقط توپ و زمین است، اما با مربی، تبدیل به زندگی می‌شود».

انتهای پیام