سردرگمی مغز با استفاده از شیرین کننده‌های مصنوعی

ایسنا/ مدیرگروه بهبود تغذیه جامعه در معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی گفت: استفاده از شیرین کننده‌های مصنوعی و ایجاد طعم شیرین بدون تأمین کالری مورد انتظار، مغز را دچار سردرگمی می‌کنند.

نسرین علیزاده در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: در نگاه اول، یک فنجان چای شیرین یا نوشابه خنک شاید بی‌ضرر به نظر برسد، اما پشت این طعم دلپذیر، تهدیدی خاموش برای سلامت نهفته است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد مصرف روزانه قند و شکرهای تصفیه‌شده می‌تواند بدن را در مسیر ابتلا به بیماری‌های مزمن، از دیابت و چاقی گرفته تا سرطان و آسیب‌های کبدی قرار دهد.

---

بازار

---

وی با هشدار نسبت به مصرف بی‌رویه قند و شکرهای تصفیه‌شده گفت: شکر و قندهای تصفیه‌شده، از جمله موادی هستند که مصرف روزانه و مکرر آن‌ها نه‌تنها هیچ ارزش تغذیه‌ای برای بدن ندارد، بلکه با ایجاد اختلال در عملکرد سلول‌ها و سیستم‌های بدن، زمینه‌ساز بسیاری از بیماری‌های مزمن و غیرواگیر از جمله دیابت، چاقی، بیماری‌های قلبی، کبدی، اختلالات هورمونی و حتی سرطان است.

علیزاده با اشاره به تأثیر قندهای ساده و تصفیه‌شده بر تعادل اسیدی و بازی بدن افزود: غذاهایی که از شکر و قندهای تصفیه‌شده درست می‌شوند، محیط بدن را اسیدی می‌کنند. این محیط اسیدی سبب کاهش ذخایر اکسیژن، کلسیم و سایر مواد معدنی ضروری می‌شود. در چنین شرایطی سیستم ایمنی تضعیف و زمینه برای رشد باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها فراهم می‌شود. این وضعیت حتی می‌تواند بیماری‌هایی مانند اندومتریوز را در زنان تشدید کند.

وی با بیان اینکه مطالعات جدید نشان می‌دهد که مصرف روزانه نوشابه‌های گازدار و آبمیوه‌های صنعتی، یکی از دلایل مهم افزایش خطر ابتلا به سرطان کبد است، اضافه کرد: در مطالعه‌ای که بر روی خانم‌های یائسه انجام شد، مشخص شد زنانی که روزانه تنها یک لیوان نوشابه یا آبمیوه صنعتی مصرف می‌کنند، ۷۵ درصد بیشتر در معرض ابتلا به سرطان کبد قرار دارند. همچنین خطر مرگ ناشی از بیماری‌های مزمن کبدی در این افراد ۲.۵ برابر افزایش یافته است.

وی یادآور شد: نوشیدنی‌های شیرین نه تنها حاوی قند زیاد هستند، بلکه کالری بالایی دارند، موجب چاقی شکمی و تجمع چربی در کبد می‌شوند و در درازمدت می‌توانند به بیماری‌های مزمن کبدی و دیابت منجر شوند.

مدیرگروه بهبود تغذیه جامعه در ادامه به خطرات مصرف شیرین‌کننده‌های مصنوعی مانند «سوکرالوز» و «اسپلندا» اشاره کرد و گفت: گرچه بسیاری از مردم تصور می‌کنند مصرف شیرین‌کننده‌های مصنوعی روشی برای کاهش وزن است، اما پژوهش‌های جدید خلاف آن را ثابت کرده است.

به گفته‌ی وی، نتایج منتشرشده در مجله Nature Metabolism نشان داده است که این مواد با ایجاد طعم شیرین بدون تأمین کالری مورد انتظار، مغز را دچار سردرگمی می‌کنند. مغز انتظار دریافت انرژی دارد، اما وقتی کالری واقعی دریافت نمی‌شود، فرد احساس گرسنگی بیشتری پیدا می‌کند و تمایل او به خوردن غذاهای پرکالری افزایش می‌یابد. در نتیجه به مرور زمان، این عادت موجب پرخوری، افزایش وزن و چاقی می‌شود.

علیزاده افزود: در افرادی که به‌طور منظم از نوشیدنی‌های حاوی شیرین‌کننده‌های مصنوعی استفاده می‌کنند، فعالیت ناحیه هیپوتالاموس مغز – مرکز کنترل اشتها – افزایش می‌یابد. این واکنش موجب می‌شود احساس سیری دیرتر ایجاد شده و فرد میل بیشتری به مصرف خوراکی‌های شیرین داشته باشد. اثرات این پدیده در زنان و افراد چاق بیشتر و در کودکان به دلیل حساسیت مغز، خطرناک‌تر است.

وی با تأکید بر نتایج مطالعات گسترده گفت: مقادیر بالای قند در خون مانند آنچه در بیماران دیابتی دیده می‌شود، سلول‌های بدن را تخریب می‌کند و خطر ابتلا به سرطان پانکراس، کولون و پستان را افزایش می‌دهد. بررسی داده‌های ۱۷۵ کشور نشان داده است که با افزایش هر ۱۵۰ کیلوکالری قند اضافه در روز برای هر نفر، شیوع دیابت در جامعه حدود یک درصد افزایش می‌یابد.

این مقام مسئول ادامه داد: مصرف زیاد مواد قندی، کارایی انسولین را در بدن کاهش می‌دهد و سبب تجمع چربی در کبد می‌شود. به همین دلیل است که بسیاری از مبتلایان به کبد چرب، رژیم غذایی پرقند دارند. سازمان جهانی بهداشت توصیه می‌کند قند و شکر مصرفی روزانه بیش از ۵ درصد انرژی دریافتی نباشد، یعنی کمتر از ۲۵ گرم یا حدود ۶ قاشق چایخوری در روز.

وی افزود: میکروب‌های دهان از قند موجود در مواد غذایی استفاده کرده و آن را به اسید تبدیل می‌کنند. این اسید مینای دندان را حل کرده و سبب پوسیدگی می‌شود. مواد شیرین و چسبنده مانند تافی، پاستیل و شکلات اثرات تخریبی بیشتری دارند. برای پیشگیری از پوسیدگی، توصیه می‌شود پس از مصرف مواد قندی، دهان با آب شست‌وشو داده شود.

مدیرگروه بهبود تغذیه جامعه در معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی تأکید کرد: مصرف زیاد مواد قندی باعث بی‌تعادلی هورمونی و خستگی مزمن می‌شود. این مواد می‌توانند عملکرد غدد فوق کلیوی و لوزالمعده را مختل کنند و میزان قند خون را ناپایدار سازند. در زنان، مصرف زیاد قند علائم سندرم پیش‌قاعدگی را تشدید می‌کند و در کودکان موجب افزایش فعالیت و بیش‌فعالی می‌شود. همچنین اضطراب، بی‌قراری و تغییرات خلقی از دیگر عوارض آن است.

علیزاده، راهکارهایی را برای کاهش مصرف قند در رژیم غذایی خانواده‌ها پیشنهاد و عنوان کرد: استفاده از میوه‌های تازه به جای شیرینی و شکلات به عنوان میان‌وعده، کاهش مصرف کیک، بیسکویت و نان‌های شیرین و جایگزینی آن‌ها با غلات کامل، تهیه کمپوت خانگی بدون شکر افزوده و پرهیز از کمپوت‌های صنعتی، انتخاب نوشیدنی‌های سالم مانند آب، دوغ و آبمیوه طبیعی بدون قند افزوده، مطالعه برچسب مواد غذایی و انتخاب محصولاتی با کمترین قند افزوده، کاهش تدریجی مصرف قند در چای و قهوه و استفاده از ادویه‌هایی مانند دارچین برای ایجاد طعم، محدود کردن خرید مواد قندی فقط برای مناسبت‌های خاص و پرهیز از نگهداری آن‌ها در خانه و آموزش کودکان درباره مضرات قند و تشویق به شست‌وشوی دهان پس از مصرف مواد شیرین از جمله این راه کارها هستند.

وی توصیه کرد: بهترین نوشیدنی برای کودکان، آب و شیر ساده است. شیرهای طعم‌دار، نوشابه‌ها و آبمیوه‌های صنعتی حاوی مقادیر زیادی شکر هستند و باید مصرف آن‌ها محدود شود. در صورت تمایل به مصرف شیرکاکائو، می‌توان آن را در منزل با مقدار کمی کاکائو و شکر تهیه کرد تا کم‌قند و سالم‌تر باشد. برای دسر، انواع کم‌چرب و کم‌شیرین بهترین گزینه هستند.

علیزاده یادآوری کرد: قند و شکرهای تصفیه‌شده مواد بی‌ارزشی هستند که تنها طعم شیرینی می‌دهند اما در واقع سلامت بدن را در معرض خطر قرار می‌دهند. از پوسیدگی دندان و دیابت گرفته تا سرطان، بیماری‌های کبدی و اختلالات هورمونی، همگی می‌توانند نتیجه مصرف بی‌رویه مواد شیرین باشند. هرچه زودتر مصرف این مواد کاهش یابد، سلامت نسل آینده بیشتر تضمین خواهد شد.

انتهای پیام