شیب نزولی فرزندآوری در استان اردبیل/ درصد سالمندی به ۱۲ رسید

ایرنا/ اردبیل _ ایرنا _ مدیر واحد جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل با اشاره به شاخص‌های مرتبط با جمعیت، از شیب نزولی فرزندآوری در استان اردبیل خبر داد و گفت: درصد سالمندی هم نسبت به سال گذشته افزایش یافته و به عدد ۱۲ رسیده است.

به گزارش ایرنا، دکتر لیلا مسعودی روز سه‌شنبه در نشستی با خبرنگاران استان اردبیل اظهار کرد: شاخص نرخ باروری کلی کاهشی است، به طوری که سال گذشته این شاخص در سطح کشور نزدیک به ۱.۶ درصد و در استان اردبیل ۱.۵۴ درصد بود ولی این شاخص امسال در کشور به ۱.۴۷ درصد و در استان به ۱.۴۰ درصد رسید و به طور تقریبی اردبیل در این شاخص هم‌پای میانگین کشوری پیش می‌رود.

---

بازار

---

وی افزود: بر اساس شاخص نرخ باروری کلی در حال حاضر جمعیت استان‌هایی مانند گلستان و سیستان و بلوچستان زاد و ولد بیشتری دارند و به نسبت جوان‌تر هستند و در مقابل مناطقی مانند آذربایجان شرقی و غربی، تهران و البرز سالمندتر و دارای نرخ زاد و ولد به نسبت کمتری هستند.

مدیر واحد جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل با اشاره به اینکه پیش‌تر دارای سریع‌ترین نرخ باروری بودیم، بیان کرد: پس از سال ۱۳۸۰ در ۱۰ سال نرخ باروری در سطح کشور به ۱.۶ درصد رسید که پیامدهای منفی بسیاری داشت که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به برهم خوردن ترکیب جمعیتی و افزایش تعداد سالمندان اشاره داشت.

وی اضافه کرد: دو سوم جمعیت به طور معمول باید جوان (۱۵ تا ۶۴ سال) باشد، زیرا افراد با سن کمتر و بیشتر جزو جمعیت فعال و نیروی کار محسوب نمی‌شوند و از جنبه‌های گوناگون نیز بیشتر به دیگران وابسته هستند، از همین رو وقتی این ترکیب تغییر کند، در واقع هرم جمعیتی دچار تغییر می‌شود.

مسعودی یادآور شد: بر اساس آمارها در سال ۱۳۶۵ بیشترین گروه سنی در هرم جمعیتی کشور مربوط به افراد زیر پنج سال بود، سال ۱۳۸۴ جمعیت گروه سنی ۱۵ تا ۱۹ سال بیشتر شد و اگر شرایط کنونی استمرار یابد، پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۱۴۰۹ بیشترین گروه سنی افراد ۴۰ تا ۴۴ سال باشد.

وی این آمار را نشان دهنده تغییر هرم جمعیتی و حرکت جامعه به سمت سالمندی دانست و تصریح کرد: میانگین سنی نزدیک به ۳۰ سال شده و درصد سالمندی استان اردبیل که سال گذشته ۱۱.۷ بود در ۶ ماه نخست سال جاری به ۱۲ درصد رسیده است و تا سال ۱۴۳۰ جمعیت سالمندان ۲ برابر خواهد شد.

الگوی سالمندی به سمت زنانه شدن پیش می‌رود

مدیر واحد جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل تشریح کرد: شرایط کنونی گریزناپذیر است اما به دنبال کندتر کردن شیب سالمندی هستیم، زیرا اگر درصد سالمندی به عدد ۱۷ یا بیشتر از آن برسد، در واقع به چاله جمعیتی سقوط خواهیم کرد که ترمیم آن با فرض پذیرش اجتماعی نزدیک به ۲۰۰ سال زمان نیاز خواهد داشت.

وی افزود: سالمندی برابر بیماری نیست، بلکه به خودی خود دورانی خوب و نشان دهنده افزایش امید به زندگی در بین افراد یک جامعه است اما این امر باید در کنار حفظ ترکیب جمعیتی اتفاق بیافتد؛ اگرچه شیوع برخی بیماری‌ها در این دوران بیشتر می‌شود که خدمات مرتبط با آنها مستلزم هزینه‌های زیادی است.

مسعودی گفت: خدمات‌رسانی در حوزه بهداشت و درمان به سالمندان نیاز به امکانات و هزینه بالایی دارد و با توجه به اینکه ایران هنوز کشوری در حال توسعه به شمار می‌رود، با مشکل‌های بسیاری در این زمینه از جمله در بحث بستری روبرو است؛ به طوری که در دنیا استاندارد نسبت تخت‌های بستری به سالمندان یک به ۱۸ است ولی در کشور این آمار به نزدیک یک تخت به ازای هر ۷۰۰ سالمند می‌رسد.

وی بیان کرد: این در حالی است که از سوی دیگر الگوی سالمندی در سطح استان و کشور به سمت زنانه شدن پیش می‌رود، زیرا بیشتر زنان از نظر اشتغال و اقتصاد به مردان وابسته هستند و مردان به دلیل حضور بیشتر در اجتماع با آسیب‌ها و مرگ و میر بیشتری روبه‌رو می‌شوند که در نهایت تداوم این شرایط می‌تواند صندوق‌های بیمه و بازنشستگی را هم با مشکل‌های جدی از نظر تامین منابع و خطر ورشکستگی درگیر کند.

مدیر واحد جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل با تاکید بر اینکه مسائل سیاسی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی در گرو برخورداری از جمعیت جوان است، بیان کرد: سند ملی سالمندان با توجه به شرایط مورد اشاره در دستور کار قرار گرفته است.

دولت برای حمایت از جوانی جمعیت برنامه‌های متعددی در دست اجرا دارد

وی در ادامه افزود: قانونی حمایت از جوانی جمعیت با توجه به این شرایط در ۷۳ بند مصوب و از آبان ۱۴۰۰ ابلاغ شد که ۴۳ بند آن مربوط به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است و از همین رو در راستای وظیفه‌های محوله برنامه‌های گوناگونی در دستور کار قرار گرفت که از جمله آن ارتقای مشاوره‌های فرزندآوری است؛ مشاوره‌هایی که پیش‌تر ارائه می‌شد به صورت کلی و دارای نسخه‌ای واحد بود اما در دوره جدید، مشاوره‌ها زوج-محور شده است و انتظار می‌رود مردم نیز آگاهانه نسبت به این امر مهم اقدام کنند.

مسعودی گفت: درمان رایگان کودکان زیر هفت سال از دیگر اقدام‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این زمینه است و با اجرای آن خدمات سرپایی به جز دارو در مرکزهای درمانی دولتی به صورت رایگان ارائه می‌شود که گامی بزرگ در راستای حمایت از خانواده‌ها به شمار می‌رود.

وی پیشگیری از سقط جنین عمدی را از دیگر طرح‌ها در راستای تحقق قانون حمایت از جوانی جمعیت برشمرد و اظهار کرد: بسیاری از موارد سقط جنین به صورت ارادی و غیرقانونی انجام می‌شود که در همین راستا بسیج جامعه پزشکی با همکاری دانشگاه علوم پزشکی در این زمینه پیشگام شد و مرکز نفس را راه‌اندازی کرد.

مدیر واحد جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل افزود: طرح نفس با هدف نجات جنین‌های در معرض سقط در دستور کار قرار گرفته و دانشگاه علوم پزشکی اردبیل هم جزو دانشگاه‌های موفق در اجرای آن است؛ در حال حاضر نیز همه کارشناسان و ماماهای مستقر در پایگاه‌ها و مرکزهای جامع خدمات سلامت استان در اجرای طرح همکاری دارند.

وی با اشاره به موفقیت بیش از ۸۰ درصدی طرح نفس در استان اردبیل بیان کرد: این طرح که از نیمه دوم ۱۴۰۲ در استان به اجرا درآمده، با ورود به‌هنگام کارشناسان مربوطه بسیاری از زوج‌ها را از سقط جنین منصرف کرد اما برای افزایش درصد موفقیت این طرح، از نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد امام خمینی (ره) و بهزیستی انتظار می‌رود که پشتیبان برنامه باشند.

مردم موارد سقط جنین عمدی را به مراکز نفس گزارش کنند

مسعودی اضافه کرد: آخرین آمار سقط جنین در استان اردبیل حدود ۱۳ درصد و از میان آنها نزدیک به ۶۰ درصد عمدی بوده است اما دقیق نیست، چرا که در بسیاری موارد افراد به مرکزهای بهداشتی مراجعه نمی‌کنند؛ با توجه به این شرایط شماره ۳۳۶۴۰۰۰۰ برای دریافت گزارش‌های مردمی به منظور مداخله به‌هنگام برای جلوگیری از سقط‌های عمدی در نظر گرفته شده که می‌تواند جان مادران باردار را هم به خطر بیاندازد.

وی با اشاره به ارائه آموزش‌های مبتنی بر طب ایرانی در مورد سقط‌های غیرارادی، ادامه داد: از سوی دیگر شاهد افزایش ناباروری‌های ثانویه هستیم (افرادی که پیش‌تر دوران بارداری را تجربه کرده‌اند و اکنون به علت‌های گوناگون نابارور هستند) که بخشی از آن علت مردانه دارد و از همین رو واحدهای مشاوره ویژه آقایان نیز در مرکزهای بهداشتی و درمانی سطح استان اردبیل فعال شده است.

مدیر واحد جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل گفت: همچنین دوره‌های آموزشی پیش از ازدواج در همه شهرستان‌ها دایر است و مربیان دوره دیده از جمله در چهار حیطه مهارت‌های زندگی، اخلاق، احکام و حقوق زوجین آموزش‌های مورد نظر را در قالب بسته خدمتی خاص به زوج‌های جوان ارائه می‌کنند.

وی اضافه کرد: اقدام مهم دیگر حمایت از خانواده‌های کم‌برخوردار (پنج دهک پایین) است، به این صورت که پس از مراجعه مادر باردار به یکی از زیرمجموعه‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و تشکیل پرونده، آمار آن در اختیار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی قرار می‌گیرد تا پس از آزمون وسع، کمک هزینه‌ای به مادران شیرده و کودکان زیر ۲ سال پرداخت شود.

مسعودی به تنظیم منشور کرامت مادری با هدف تغییر نگاه جامعه به زنان باردار و مادران شاغل نیز اشاره کرد و گفت: در راستای این منشور اتاق‌های مادر و کودک از جمله در ستاد مرکزی دانشگاه علوم پزشکی، فرودگاه، ترمینال و چند مجتمع تجاری اردبیل راه‌اندازی شده و اداره‌کل مسکن و شهرسازی متولی پیگیری ایجاد این فضا در سایر دستگاه‌های اجرایی استان است.

وی افزود: کارشناسان سلامت روان هم در بیشتر مرکزهای بهداشتی فعال در استان اردبیل حضور دارند و موضوع‌هایی مانند مهارت‌های ارتباط بین زوج‌ها و فرزندپروری را آموزش می‌دهند؛ از همین رو انتظار می‌رود خانواده‌ها در این زمینه مراجعه مستمری داشته باشند تا نتیجه خوبی از مراجعه خود بگیرند.

دومین جشنواره عکس «ایران جوان» برگزار می‌شود

مدیر روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی اردبیل نیز در این نشست فرزندآوری و جوانی جمعیت را یکی از مقوله‌های مهم دانست و گفت: مرکز روابط‌ عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با محوریت دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه و همکاری یک موسسه فرهنگی دومین دوره جشنواره بین‌المللی عکس ایران جوان را با عنوان مسابق عکس «تصویر جوان ایرانی» برگزار می‌کند.

دکتر ظاهر ادهم افزود: این جشنواره با هدف نمایش نقش و جایگاه جوانان ایرانی در بستر خانواده و جامعه از نگاه هنرمندان عکاس، در چهار بخش شامل بخش اصلی (عکاسی با دوربین)، بخش موبایل (عکاسی با موبایل)، جهان جوان (نقش جوانان در ساختن آینده جهان) و بخش زعفران گرمابخش خانواده‌های ایرانی (بخش ویژه، عکاسی با دوربین و موبایل) برگزار می‌شود.

وی بیان کرد: روابط عاطفی میان جوانان و خانواده، نقش جوانان در ایجاد نشاط و امید در جامعه، جایگاه مادران در تربیت و ارتقای سلامت جامعه جوان، مراسم ازدواج در شهرها و روستاهای ایران، موفقیت‌های ملی و بین‌المللی جوانان ایرانی در عرصه‌های علمی، هنری و ورزشی، نقش جمعیت جوان در تاریخ، تمدن و فرهنگ امروز و فردای ایران موضوع مسابقه اصلی است.

مدیر روابط‌ عمومی و اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی اردبیل با اشاره به آغاز این جشنواره از ۱۳ آبان، عنوان کرد: سوم آذر آخرین مهلت ارسال اثرها است و اسامی راه‌یافتگان به بخش نهایی ۱۵ آذر در پایگاه اینترنتی جشنواره عکس ایران جوان اعلام و نمایشگاه اثرهای برگزیده نیز ۲۰ آذر در دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه برگزار خواهد شد.