طشت گذاری؛ جلوه ای از اخلاص مردم اردبیل به امام حسین (ع)

ايرنا/ اردبيل؛ پايتخت حسينيت و دياري که نامش با عشق به سرور شهيدان حضرت اباعبدالله الحسين(ع) و جلوه هاي ويژه عزاداري‌هاي آن امام آزاده و برادر ايثارگرش ماه منير بني‌هاشم حضرت ابوالفضل العباس (ع) درآميخته است، اين روزها حال و هواي ديگري دارد. چندين قرن است که در اين سرزمين براي سوگواري‌هاي اهل بيت (ع) و به خصوص شهيدان پرفروغ سرزمين نينوا آغاز و پاياني متصور نيست و مخلصان ولايت و امامت نه تنها در مناسبت‌هاي مربوط به سالروز وفات و شهادت خاندان نبوي مراسم عزاداري را در مساجد و تکايا برپا مي‌کنند بلکه مراسم سنتي موسوم به هفته‌خواني در روزهاي پنجشنبه، سه شنبه و جمعه هر هفته در منازل شخصي حسينيان ساکن در محله‌هاي اين شهر کهن، عزاداري‌هاي صفر المظفر را به محرم الحرام سال آينده پيوند مي‌دهند. از هفته دوم آخرين ماه قمري حال و هواي عجيب فضاي شهر را فرا مي‌گيرد و حسينيان اين مرز و بوم يک حس غريب و شور و شوق همراه با شعور وصف ناپذيري مي‌يابند. همانگونه که شاعران مرثيه‌پرداز اردبيلي به نظم کشيده‌اند که اگر زيبايي‌هاي طبيعت در فصل بهار قرار دارند جلوه‌هاي بي‌نظير معنوي نيز براي مسلمانان اهل معنا هر سال دوبار پديدار مي‌شوند و در واقع مردم اين ديار به عشق رمضان الکريم و محرم الحرام روزگار سپري مي‌کنند. اکنون بار ديگر برپايي پيش‌درآمد مراسم و مجالس مربوط به عزاداري‌هاي محرم حال و هواي خاصي را به اردبيل بخشيده و از هر کوي و برزن شهر صداي نوحه مداحان در رثاي شهيدان کربلا و نداي واي حسين به گوش مي‌رسد. عاشقان سرور و سالار شهيدان در ديار حسيني اردبيل، پرچم‌هاي عزا را بر روي درب و ديوار مکان‌هاي کسب، ادارات و خودروها به اهتزار درآورده و جلوه‌هاي ويژه اي به اين شهر بخشيده‌اند. پارچه نوشته‌هايي با رنگ‌هاي سياه و سبز که روي آن‌ها اشعار مرثيه‌اي و گرامي‌داشت مقدم عزاداران نقش بسته بر سر درب مساجد، تکايا و حسينيه‌هاي شهر نصب شده‌اند. خريد و فروش وسايل عزاداري، پوشاک با رنگ‌هاي مشکي و سبز، دستار سياه مخصوص بستن به سر ، کتاب‌هاي حاوي مطالب و اشعار مذهبي ، تصاوير مربوط به ائمه اطهار (ع) و نيز اقلام عزاداري مانند زنجير ، طبل و شيپور طي روزهاي اخير در مکان‌هاي تجاري شهر رونق خاصي يافته است. مردم اردبيل مراسم عزاداري خود را از روز هشتم ذي‌الحجه که به نوشته کتب معتبر تاريخي فرستاده مخصوص اباعبدالله الحسين (ع) به کوفه يعني حضرت مسلم (ع) به شهادت رسيده آغاز مي‌کنند و اين مراسم در روز 26 ماه ذي‌الحجه به مراسمي موسوم به طشت گذاري پيوند مي‌خورد که در واقع آغاز رسمي عزاداري‌هاي حسيني در اين شهر است. دوستداران و پيروان فرهنگ غني عاشورا در اين خطه که از هشتم ذي‌الحجه با برپايي مراسم شب شهادت حضرت مسلم بن عقيل (ع) به پيشواز ماتم حسيني رفته‌اند از عصر بيست و ششم اين ماه با برپايي مراسم سنتي طشت‌گذاري در مسجد حسينيه اوچدکان اين شهر عزاداري‌ها را بطور رسمي آغاز مي‌کنند. از بيست و هفتم ماه ذي‌الحجه مراسم پرشور و حال طشت گذاري در ساير مساجد و تکاياي شهر بويژه در مسجد جامع و مسجد اعظم نيز اين مراسم برگزار مي‌شود. مسجد جامع اردبيل که در منطقه راسته اصلي مجموعه بازار تاريخي اردبيل قرار دارد اصلي‌ترين مکان مراسم طشت‌گذاري اين شهر به شمار مي‌آيد و دوستداران خاندان نبوي اغلب پيگير برگزاري آن هستند ولي در عين حال مراسم طشت‌گذاري ساير محله‌ها و مساجد اردبيل نيز داراي علاقه‌مندان و دلسوختگان اهل بيت (ع) و شهيدان واقعه بي‌نظير قيام عاشورا است. اقوال و اسناد مستند موجود بر تعلق اختصاصي مراسم طشت‌گذاري به اردبيل صحه مي‌گذارند و بر اين موضوع مهم که خاستگاه اوليه و اصلي اين مراسم شهر اردبيل است مهر تاييد مي‌زنند. هرچند آيين‌هاي مذهبي و مراسم مربوط به عزاداري اهل بيت و به خصوص سرور آزادگان حضرت حسين بن علي (ع) به فرد و يا جامعه خاصي تعلق ندارند و در واقع اين فرهنگ گرانب‌ها به تمام مسلمانان و حتي آزادگان غيرمسلمان جهان متعلق است ولي اين که مردم يک شهر به عنوان اولين پايه‌گذار يک مراسم مذهبي هستند تاييدي بر پيشينه دراز وجود اين فرهنگ در آن منطقه بوده و به نوعي افتخار و مباهات براي ساکنان آن سرزمين محسوب مي‌شود. حسين (ع) به عنوان سرور و سالار شهيدان و آزادگان براي جمعيت عظيمي از مردم جهان که نعمت شناخت اين امام همام و شخصيت بي نظير تاريخ را دارند انساني محبوب است و در قلوبشان جاي دارد ولي به استناد تاريخ، مردم ايران زمين که از همان صدر اسلام به خاندان نبوي عشق و علاقه زيادي داشته‌اند به حضرت اباعبدالله الحسين (ع) و ياران وفادارش نيز ارادت خاصي قائلند. اکنون مردم شهر حسيني اردبيل نيز به اين که عزاداري سنتي طشت‌گذاري ريشه در اين سرزمين دارد و از اين شهر به مراسم عزاداري ساير نقاط کشورمان نيز مانند مراغه ، بناب ، زنجان ، قم ، هشتپر طوالش و نظاير آن راه يافته بر خود مي‌بالند و البته اين افتخار فقط و فقط نشانگر شان والاي اهل‌بيت (ع) و بي نظير بودن فرهنگ غني عاشورا است. مراسم طشت‌گذاري خاطره تشنگي امام حسين (ع) و ياران باوفايش را در اذهان زنده مي‌کند و اين مراسم از علاقه و ارادت زياد مردم منطقه اردبيل به سيدالشهدا و قمر بني هاشم (ع) حکايت دارد. دسته هاي سينه‌زني و زنجيرزني در مساجد و تکايا به ياد لب تشنگان نهر فرات مشکي را پر از آب کرده و آن را همراه با طشتي از جنس مس که بطور معمول بر دوش ريش سفيدان محله حمل مي‌شود چند دور در فضاي مسجد مي‌گردانند. عزاداران با زنجيرزني و سينه‌زني طشت را در مکان خاصي در داخل مسجد که با شمع‌هاي روشن و تصاوير ائمه معصومان (ع) جلوه داده شده قرار مي‌دهند. در اين مراسم نوحه‌خوانان اغلب از احوالات حضرت اباالفضل (ع) مراثي و اشعاري را با الحان سوزناک خوانده و مردم حاضر را متاثر مي‌کنند. آب اين طشت‌ها نزد مردم منطقه از تقدس خاصي برخوردار است و بيماران و دردمندان براي شفاي خود اندکي از آن را مي‌نوشند. يک صاحب نظر فرهنگ و تاريخ اردبيل و عضو هيات امناي محله‌هاي اصلي اردبيل مي‌گويد: پيشينه تاريخي مراسم طشت‌گذاري به مناسبت سرآغاز رسمي روزهاي عزاداري شهيدان کربلا فقط به شهر اردبيل مختص است. بيوک جامعي‌ به خبرنگار ايرنا گفت : مراسم طشت‌گذاري علاوه بر مساجد شهر اردبيل در مساجد و نيز بعضي بقاع متبرکه و مقدس روستاهاي اطراف و نيز در تعدادي از منازل اردبيل و روستاهاي اطراف که بنابه دلايلي جنبه تقدس دارند برپا مي‌شود و طشت هاي کوچکي را در مکان‌هاي خاصي با برگزاري مراسمي قرار مي‌دهند. اکثريت مردم مذهبي اردبيل معتقدند که از هشتم ماه ذي‌الحجه مجالس و مراسم مربوط به شادماني ازقبيل برپايي جشن‌هاي عروسي و نظاير آن در منطقه به حرمت سرور شهيدان بايد تعطيل شوند و به محض گذاشته شدن نخستين طشت در مسجد حسينيه اوچدکان شهر اردبيل اين پرهيز و امساک شکل جدي‌تري به خود مي‌گيرد. آيين طشت‌گذاري باتوجه به پيشينه و عمق نفوذ اجتماعي و فرهنگي آن در سال 1391 ازسوي سازمان ميراث فرهنگي ، گردشگري و صنايع دستي به عنوان اثر معنوي ملي به ثبت رسمي رسيد. همراهان عزيز ، آخرين اخبار استان اردبيل را به صورت لحظه اي و فراجناحي در بسترهاي زير دنبال کنيد : آخرين خبر اردبيل در تلگرام : http://telegram.me/joinchat/AAAAAEKMRiNB88Qz3ta3yA آخرين خبر اردبيل در اينستاگرام : https://instagram.com/ardabiltoday آخرين خبر اردبيل در سروش : https://sapp.ir/Ardebil.online آخرين خبر اردبيل در ايتا : http://eitaa.com/joinchat/155975680Ca4c0334253