میراث به گل نشسته «یونان» و وداعی تلخ با جزیره
فارس/ کشتي عظيمالجثه يوناني پس از 52 سال ايستادگي در آبهاي نيلگون خليج فارس، اينک با فروپاشي بخش بزرگي از بدنه آن، روزهاي پاياني عمر خود را در ساحل جزيره کيش سپري ميکند.
کشتي يوناني به گل نشسته در کيش که اکنون يکي از جاذبههاي گردشگري اين جزيره زيبا و مرجاني بهشمار ميرود بهدليل فرسودگي و در اختيار نداشتن امکانات نگهداري از آن، روزهاي پاياني عمر خود را در ساحل کيش سپري ميکند.
اين کشتي که با نام کشتي يوناني کيش شناخته ميشود و مکاني نيز در جزيره کيش با نام اين کشتي نامگذاري شده است يکي از مهمترين جاذبههاي گردشگري در اين جزيره مرجاني است. اما چند سالي است اين کشتي از کمر نيز کشتي شکسته و انتهاي آن فرو ريخته است و به تازگي از محل شکستگي مذکور، در حال فرو ريختن است.
تاريخچه کشتي يوناني
در خصوص سرگذشت و تاريخچه اين کشتي عظيمالجثه روايات متفاوتي وجود دارد که از آنچه نقل ميشود اينگونه استنباط ميگردد که در تاريخ ۹ مارس ۱۹۴۳ (۱۳۲۲ شمسي) کشتيسازي «ويليام هميلتون» و شرکا، ساخت يک کشتي باربري به نام «امپاير ترومپت» يا «شيپور امپراتور» را در شهر پورت گلاسگو کشور اسکاتلند آغاز کرد.
اين کشتي پس از اتمام ساختش در آوريل همان سال، به وزارت حمل و نقل جنگ بريتانيا فروخته شد و در اختيار شرکت کشتي «بخار لاريناگا» قرار گرفت. اين وسيله تنها ۲ سال متعلق به اين شرکت بود و در سال ۱۹۴۵ مالکيت کشتي به شرکت «تي اند جي هريسون» واگذار شد.
از سال ۱۹۴۳ تا ۱۹۴۶ اين کشتي تحت اجاره دولت آفريقاي جنوبي بود تا اينکه در سال ۱۹۴۶ شرکت کشتي بخار شرانت آن را خريداري کرد. اين شرکت نام «نچراليست» را بر روي کشتي گذاشت و تصميم گرفت مديريت آن را به صاحب قبلي کشتي يعني تي اند جي هريسون واگذر کند.
در سال ۱۹۵۹ شرکت ايراني «لويد اند کو خرمشهر» کشتي را با نام «کوروش ايراني» از آن خود کرد و مديريتش را بر عهده شرکت «بي اشوورث» و شرکا گذاشت.
خطوط کشتيراني ايران در خرمشهر در سال ۱۹۶۵ اين کشتي را خريد و نام «همدان» را براي آن انتخاب کرد.
آخرين صاحبان کشتي، دو يوناني به نامهاي «پي جِي فرانگوليس» و «اي آي کليافز» بودند که در سال ۱۹۶۶ آن را خريدند و نامش را به «کوالا اف» تغيير دادند.
در همان سال نيز اين کشتي در راه ايران به يونان به گل نشست و بهدليل آنکه به هنگام غرق شدن در اختيار يونانيها بود با نام کشتي يوناني معروف شد.
کشتي يوناني يادآور خاطرات سفر به کيش است
ماهان مدون مدير توسعه گردشگري و ميراث فرهنگي منطقه آزاد کيش در گفتوگو با خبرنگار فارس در اين جزيره اظهار داشت: کشتي يوناني ماهيتا يک کشتي به گل نشسته در سواحل کيش است که بهدليل موقعيت قرار گرفتن آن در هنگام غروب خورشيد منظره زيبايي از ترکيب غروب در افق، درياي بيکران و کشتي خسته به گل نشسته را خلق ميکند که سالهاست مورد توجه گردشگران و هنرمندان بسياري قرار گرفته و به نوعي يکي از نمادهاي جزيره کيش بهحساب آمده و يادآور خاطرات سفر به کيش براي هموطنان است.
وي افزود: لکن در طول زمان بهدليل فرسودگي و خوردگي، اين سازه فلزي رو به افول نهاده و آسيبهاي بسياري ديده است.
برخي از روايتهايي که به گوش ميرسد صحت ندارد
مدير توسعه گردشگري و ميراث فرهنگي منطقه آزاد کيش گفت: علاوه بر داستانها و افسانههاي بسياري که براي چگونگي به گل نشستن کشتي ساخته شده و نقل ميشود، ماجراي نگهداري و حفظ و بازسازي اين سازه نيز داراي داستانهاي فراواني است که متاسفانه بيشتر به افسانه تبديل شده و روايتهاي مختلفي هر از چند گاه به گوش ميرسد که عمدتا هم صحت ندارند.
مدون تصريح کرد: از شايعه فروش آهن کشتي به فلان سازمان گرفته تا ورود انگليسيها براي تصاحب بقاياي کشتي، داستانهايي وجود دارد که بيشتر براي سرگرم کردن بازديدکنندگان نقل ميشوند.
و اما داستان واقعي چيست؟
وي عنوان داشت: کشتي يوناني ماهيتا جزو اموال منقول يک شرکت کشتيراني يوناني بوده است که بهدليل اختلاف پيش آمده بين شرکت بيمه کشتي که يک شرکت انگليسي بود در خصوص پرداخن خسارت به شرکت مذکور تا سالها دچار اختلاف حقوقي بوده و به نوعي مالکيت اصلي آن محرز نبود و اين داستان مربوط به زماني است که کشتي عملا چهارستون استواري داشت.
مدير توسعه گردشگري و ميراث فرهنگي منطقه آزاد کيش افزود: به مرور زمان اين اختلاف حقوقي عملا به فراموشي سپرده شد و با تخريب و فرسودگي کشتي، دو طرف دعوي عملا از پيگيري موضوع دست کشيده و ليکن موضوع حقوقي کماکان حل نشد.
مدون گفت: قاعدتا مديران وقت سازمان منطقه آزاد کيش تلاشهايي براي حل مشکل و امکان بازسازي اين جاذبه محيطي کردهاند و ليکن همين موضوع عدم قطعيت مالکيت ميتوانست بسياري در تصميمگيريها خلل ايجاد نمايد چراکه ماهيتا سازه، جزو اموال منقول ميباشد و مالک آن ميتواند آن را جابجا و يا تخريب نموده بهعنوان آهن قراضه بفروشد.
وي تصريح کرد: اما امروزه با توجه به اينکه عملا کشتي يوناني باعث شده است در محدوده غروب کيش سرمايهگذاريهاي کلاني در حوزه تاسيسات گردشگري انجام شود و خدمات بسياري نيز ارائه گردد عملا محدوده را به يک مقصد گردشگري تبديل نموده و بهعنوان عامل اصلي جمع کردن اين انرژيها ميبايست بهعنوان يک ميراث ماندگار تاريخي با آن برخورد کرد.
اين مسؤول بيان داشت: طي سالهاي اخير تلاشهاي زيادي براي انجام مطالعات در خصوص چگونگي حفظ و مرمت کشتي صورت گرفته است و پيشنهادات مختلفي هم ارائه ميگردد که کماکان در حال بررسي است و ليکن هنوز به فرمول قابل اعتمادي که راه و روش احياي اين کشتي را مشخص نمايد نرسيدهايم. عمدتا پيشنهادات ماهياتا تخريب و ايجاد يک سازه جديد است که اين امري مطلوب نيست و از نظر گردشگري ترجيح بر اين است که همين سازه در حال تخريب بماند تا اينکه بناي يادبودي جديد و بدون هويت تاريخي خلق شود.
مدير توسعه گردشگري و ميراث فرهنگي منطقه آزاد کيش گفت: در خصوص کاهش تخريب کشتي و ليکن به نتايج قابل قبولي رسيديم و چنانچه مطالعات تکميل گردند شايد بتوان با مواد خاصي از تخريب بيشتر کشتي جلوگيري کرد و حداقل آن را به تعويق انداخت.
مدون خاطرنشان ساخت: در پايان آن چيزي که مهم است خود کشتي يوناني است که تمام تلاشها براي تداوم حضور آن در جزيره و خلق لذت تماشاي غروب آفتاب در کنار آن کشتي است که اميدوارم بهزودي بتوانيم خبرهاي خوبي در اين خصوص به مردم بدهيم.