بررسی معایب و مزایای فرش ماشینی کاشان از نظر قیمت،کیفیت و ...

بازار/  برای مردمان سرزمینی که فرش بافته شده با دست نماد هنر و غرور ملی آن‌ها است، پذیرش فرشی که دست‌ها در بافتن آن نقشی نداشته کمی دشوار بوده است. فرش ماشینی در یکی از روزهای دهه پنجاه خورشیدی توسط دستگاهی فرانسوی به نام ژاکارد در کارخانه فرش‌بافی فرش کاشان چشم باز کرد تا برای همیشه جزئی جدایی‌ناپذیر از دکوراسیون خانه‌های ایرانی باشد. البته این اولین باری نبود که دنیا فرش ماشینی را به خود دیده است. پیش از آن در سال ۱۹۲۸ در آمریکا، اولین فرش ماشینی جهان توسط یک دستگاه بافندگی تولید شده بود. اما فرش‌ ماشینی ایرانی چه ویژگی‌ها، مزایا و معایبی دارد؟ در ادامه این نوشته می‌خواهیم به بررسی همین موضوعات بپردازیم.
فرش ماشینی ایرانی، تلفیق هنر و تکنولوژی
پیشرفت تکنولوژی به مرور زمان، کیفیت تولید فرش‌ ماشینی را افزایش داده است. .همین موضوع فرصتی را در اختیار ما قرار داده تا با استفاده از آن، تجربه جدید در استفاده از فرش ایرانی کسب کنیم. فرش‌های ماشینی امروزه با ماشین‌های بافندگی پیشرفته‌تر و در زمانی کوتاه‌تر تولید می‌شوند. مواد اولیه فرش‌های ماشینی الیاف مصنوعی مانند اکرلیک،‌ پلی استر و پلی پروپلین هستند. در قیاس با فرش دستباف که در تهیه آن از الیاف طبیعی مانند ابریشم، پشم و پنبه استفاده می‌شود، تولید فرش‌های ماشینی در نهایت مقرون به صرفه‌تر است.
سیر تکاملی فرش‌های ماشینی از نظر نحوه تولید
اوایل دهه ۱۹۰۰ میلادی معرفی مواد مصنوعی، تولید فرش‌های ماشینی را با تحولی عمده رو به رو کرد. مواد مصنوعی مانند نایلون، پلی استر و پلی پروپلین باعث ساخت فرش‌هایی شدند که برای استفاده روزمره انتخابی بهتر و مقاوم‌تر در برابر لکه بودند.
نیمه دوم قرن بیستم شاهد حضور کامپیوترها در بحث بافندگی فرش بودیم. کامپیوترها باعث ایجاد الگوهای جدید در فرش‌بافی و امکان استفاده از رنگ‌های بیشتر در طراحی شدند.
امروزه صنعت چاپ دیجیتال،‌ امکان سفارشی سازی فرش‌های ماشینی را با دقت و جزئیات زیاد فراهم کرده است. با این کار فرایندهای پرهزینه و چالش‌زا در روش‌های چاپ سنتی از بین رفتند.
انواع فرش ماشینی از لحاظ تکنولوژی بافت و طرح و نقش و شانه
انواع فرش‌‌های ماشینی را می‌توانیم را بر اساس معیارهای مختلف دسته‌ بندی کنیم. از این جمله می‌توانیم موارد زیر را بررسی کنیم:
جنس فرش‌های ماشینی
جنس فرش ماشینی براساس جنس نخ خاب که در تولید آن سنجیده می‌شود. نخ خاب همان چیزی است که هنگام با دست کشیدن روی فرش احساس می‌کنیم. همان طور که در بندهای بالاتر به آن اشاره کردیم، جنس این نخ می‌تواند اکرولیک، پلی استر یا پروپلین باشد. برای مثال نخ پروپلین که جذب رطوبت بالایی ندارد برای فرش آشپزخانه انتخاب مناسبی است.
انواع فرش ماشینی از نظر تعداد شانه 
شانه به تعداد گره‌هایی گفته می‌شود که در یک متر از فرش به کار رفته است. هر چه تعداد گره‌های به کار رفته در یک متر از فرش بیشتر باشد، با طرح ریزتر و زیباتری مواجه هستیم. از این جهت بسته به سلیقه خود می‌توانید فرش‌های ۷۰۰ شانه تا فرش ۱۵۰۰ شانه و بالاتر از آن را انتخاب کنید.
طرح و نقش در فرش ایرانی ماشینی
فرش‌های ماشینی می‌توانند ساده یا برجسته باشند. از لحاظ نقش نیز نقش‌های متفاوتی مانند لچک و ترنج، گلدانی، شاه عباسی در فرش‌های ماشینی وجود دارد. این که یک فرش متنسب به کدام شهر باشد، در انتخاب طرح تاثیرگذار است. البته نوع دیگری از فرش ها هستند که وینتیج نامیده میشوند.
فرش وینتیج با اسم هایی همچون کهنه نما و پتینه نیز شناخته میشود و فرشی است با طرح و نقشه فرش های سنتی که با روش های صنعتی، ظاهری کهنه و عتیقه به خودگرفته است در واقع فرش نو را به طوری طراحی می‌کنند که تشابه بسیاری به فرش‌های دستبافت کهنه دارد. 
ابعاد فرش‌های ماشینی
فرش‌های ماشینی در ابعاد متفاوت و متناسب با نیاز افراد تولید می‌شود. برای مثال ابعاد ۱ در ۲، ۳ در ۴، ۱.۵ در ۲.۲۵ و غیر آن.
معایب و مزایای استفاده از فرش ماشینی
برای خانه‌های ایرانی، فرش یک بخش جدایی‌ناپذیر در دکوراسیون داخلی است. در بافت فرش‌های ماشینی همان طور که به آن اشاره کردیم، به جای دست انسان، ابزار آلات و ماشین‌های صنعتی کار بافت را برعهده می‌گیرند. همین موضوع تولید فرش‌های بیش‌تر در مدتی کمتر را ممکن می‌کند. استفاده از فرش‌های ماشینی مزایا و معایبی را به همراه دارد که به آن اشاره می‌کنیم:
مزایای خرید فرش ماشینی
شاید مهم‌ترین مزیتی که فرش‌های ماشینی را به فرش‌های دستباف برتری می‌دهد،‌ قیمت و هزینه خرید فرش ماشینی باشد. این یعنی هر فرد با هر بودجه‌ای می‌تواند از یک تخته فرش بافته شده با ماشین‌آلات صنعتی و با طرح‌های اصیل ایرانی در منزل خود لذت ببرد.
دیگر مزیت استفاده از فرش‌های ماشینی، تنوع بالایی است که درطرح و نقش‌های آن وجود دارد. حتی امکان سفارش فرش‌های ماشینی با طرح دلخواه و به اصطلاح طرح سفارشی نیز وجود دارد. بسیاری از افراد از فرش‌ ماشینی به عنوان فرش کودک نیز استفاده می‌کنند تا طرح دلخواه خود را برای اتاق کودک داشته باشند.
علاوه بر این‌ها، فرش‌های ماشینی در ابعاد متنوعی تولید می‌شود که دست ما را برای تطبیق آن‌ با هر محیط و اتاقی باز می‌گذارد. این یعنی شما می‌توانیداز فرش‌های ماشینی به عنوان فرش آشپزخانه، فرش کودک و فرش مدرن استفاده کنید.
پس به اختصار می‌توانیم مزایای استفاده از فرش‌های ماشینی را در موارد زیر خلاصه کنیم:

• مقرون به صرفه بودن و تناسب آن با هر بودجه
• تولید در طرح‌های متنوع‌تر نسبت به فرش دستباف
• تولید در ابعاد گسترده‌تر برای استفاده در هر نوع دکوراسیون و فضا

معایب استفاده از فرش‌های ماشینی
نمی‌توانیم از فرش ایرانی ماشینی صحبت کنیم بدون این که معایب آن را نیز در نظر بگیریم. اگر قصد خرید فرش ماشینی دارید بهتر است نگاهی واقع بینانه به آن داشته باشید. از جمله معایب استفاده از این نوع فرش‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
عمر محدود فرش‌های ماشینی
فرش‌های ماشینی بر خلاف نوع دستباف آن دارای عمری محدود است. این یعنی به مرور زمان و با استفاده مکرر از فرش‌های غیر دستباف، دیگر زیبایی و درخشش روزهای اول را مشاهده نمی‌کنیم.
کاهش ارزش و قیمت با گذشت زمان
عمر کوتاه فرش‌های ماشینی یعنی با گذشت زمان از ارزش و قیمت آن‌ها کاسته می‌شود. این یعنی فرش‌های ماشینی ایرانی مورد مناسبی برای سرمایه‌گذاری نیستند.
ایجاد حساسیت در استفاده از فرش ماشینی
از آن جایی که در ساخت و بافت فرش‌های صنعتی از مواد اولیه مصنوعی استفاده می‌شود، میزان ایجاد حساسیت‌های گوناگون در استفاده از فرش‌های ماشینی بیشتر از نوع دستباف آن است.
در پایان فرش ماشینی ایرانی بخریم یا نخریم؟
به عنوان سخن پایانی در این نوشته این سوال مطرح می‌شود که بهتر است فرش ماشینی بخریم یا نه؟ در این نوشته به ویژگی‌ها و مزایا و معایب فرش ایرانی ماشینی اشاره کردیم. باید در نظر بگیرید که فرش دستباف درخشش زیادی دارد و به مرور زمان ارزش خود را حفظ می‌کند. الیاف به کار رفته در فرش دستباف طبیعی است و کمتر ایجاد حساسیت می‌کند. به همین نسبت نیز هزینه تهیه یک فرش دستباف بسیار بالاست.
فرش ماشینی دست شما را در انتخاب طرح و نقش باز می‌گذارد. به علاوه این که می‌توانید آن را در هر ابعادی سفارش دهید. در نهایت شما یک فرش ایرانی دارید که متناسب با نیاز شما است و مهم‌تر این که آن را با هزینه مقرون به صرفه‌ای تهیه کرده‌اید. فرش ماشینی بدون شک در رقابت با فرش دستباف است، اما این در نهایت تصمیم شما است که مشخص می‌کند چه فرشی برای شما بهتر است.