برگزیده

حباب 4 سهم مهم پالایشگاهی در بورس چقدر است؟

فارس

بروزرسانی 1399/05/13 - 16:24

حباب 4 سهم مهم پالایشگاهی در بورس چقدر است؟

فارس/ محاسبات نشان مي‌دهد که حداقل 52 درصد ارزش سهام پالايشگاه اصفهان، 64 درصد ارزش سهام پالايشگاه تهران، 30 درصد ارزش سهام پالايشگاه بندرعباس و 38 درصد ارزش سهام پالايشگاه تبريز حباب دارد.

يکي از سياست‌هاي دولت براي جبران کسري بودجه در سال جاري، حمايت از بازار بورس و عرضه سهام شرکت‌هاي دولتي در آن و تامين منابع مالي موردنياز از اين بازار است. در اين راستا شاخص بورس در ماه‌هاي گذشته رشد قابل ملاحظه‌اي داشته و به صورت مداوم در حال رکودشکني است. ورود روزانه 2 هزار ميليارد تومان نقدينگي به بازار بورس باعث شده است که اين بازار، رشد منطقي خود را از دست داده و به اصطلاح با پديده‌اي به نام حباب در ارزش سهام مواجه شود.

در اين بين يکي از سهام‌هايي که در بازار بورس به اصطلاح حباب دارد، سهام چهار پالايشگاه اصفهان، تهران، بندرعباس و تبريز است که در قالب صندوق ETF در بورس عرضه شده‌اند. ميزان حباب موجود در سهام هر يک از اين 4 پالايشگاه از مقايسه ارزش بازار و ارزش واقعي آنها به دست مي‌آيد. با توجه به اينکه محاسبه ارزش واقعي اين پالايشگاه‌ها کمي پيچيده است، با يک تقريب مناسب ارزش واقعي آنها را از ضرب دو المان "ميزان سرمايه‌گذاري به ازاي هر بشکه" در "ظرفيت هر پالايشگاه" محاسبه مي‌کنيم.

در اين راستا محمدعلي سليماني‌تبار، کارشناس نفت و انرژي با اشاره به ميزان سرمايه‌گذاري لازم براي احداث پالايشگاه‌ها گفت: «به طور کلي ميزان سرمايه‌گذاري بسته به نوع خوراک مصرفي و پلنت و شاخص نلسون پالايشگاه‌ها متفاوت است. اما اگر فرض کنيم که خوراک پالايشگاه نفت خام است و ضريب نلسون بالايي در حدود 8 الي 10 دارد، ميزان سرمايه‌گذاري لازم براي فرآورش هر بشکه نفت خام حدود 15 هزار دلار تخمين زده مي‌شود. اين عدد براي پتروپالايشگاه‌ها تا 25 هزار دلار افزايش مي‌يابد. در صورتي که خوراک پالايشگاه‌ها ميعانات گازي باشد، چون اين واحدها پلنت ساده‌تري دارند هزينه سرمايه‌گذاري آنها حدود 10 هزار دلار به ازاي هر بشکه تخمين زده مي‌شود».

همچنين در فايل‌هاي پشتيبان «قانون حمايت از صنايع پايين‌دستي با استفاده از سرمايه‌گذاري مردمي» نيز برآورد تقريبي سرمايه‌گذاري بر مبناي الگوي فرآيند، کيفيت نفت خام، محصولات و مکان‌يابي بين 15 تا 25 هزار دلار به ازاي هر بشکه تعيين شده است. در اين بين يکي از المان‌هاي مهم که همواره موردتاکيد وزارت نفت بوده است احداث پالايشگاه‌ها با شاخص پيچيدگي بالاست و رقم سرمايه‌گذاري براي احداث پالايشگاه‌هاي جديد در قانون حمايت از صنايع پايين‌دستي بر مبناي شاخص پيچيدگي بالا تعيين شده است.

شاخص نلسون، شاخصي بدون واحد است که ميزان «پيچيدگي» يک پالايشگاه و گستره محصولات توليدي نيازمند تکنولوژي‌هاي بالا را مشخص مي‌کند. طبق محاسبات متوسط اين شاخص در ايران 5.75 است. متوسطي که فاصله‌اي به‌شدت قابل تامل با شاخص 14 در پالايشگاه‌هاي برتر جهان دارد. در اين بين چهار پالايشگاه اصفهان، تهران، بندرعباس و تبريز به ترتيب داراي شاخص نلسون 6.95 - 6.4 - 3.97 – 6.25 هستند. شايان ذکر است که در بعضي پالايشگاه‌هاي ايران اختلاف قابل توجهي بين شاخص اسمي پيچيدگي نلسون بر اساس طراحي اوليه و شاخص واقعي آنها وجود دارد.

در مجموع با توجه به شاخص نلسون پايين پالايشگاه‌ها ايران در نظر گرفتن ميزان سرمايه‌گذاري 15 هزار دلاري به ازاي هر بشکه در اين 4 پالايشگاه معقول به نظر مي‌رسد. البته بايد توجه داشت که چنانچه دو المان "ميزان سرمايه‌گذاري به ازاي هر بشکه" و "ظرفيت هر پالايشگاه" در هم ضرب شوند ارزش واقعي پالايشگاه نوساز به دست مي‌آيد، درحاليکه پالايشگاه‌هاي اصفهان، تهران، بندرعباس و تبريز در سال‌هاي 1358، 1366، 1376 و 1356 تاسيس شده‌اند.

با توجه به اختلاف زماني بين زمان احداث آنها تا کنون بايد هزينه استهلاک را نيز براي محاسبات ارزش واقعي آنها در نظر گرفت. يعني با توجه به شاخص نلسون پايين و قديمي بودن اين پالايشگاه‌ها و استهلاک آنها عدد سرمايه‌گذاري 15 هزار دلار به ازاي هر بشکه نسبتا رقم بالايي در نظر گرفته شده است. در اين بين هر چند رقم اين استهلاک قابل توجه است اما براي حداقلي کردن ميزان حباب بين ارزش بورسي اين پالايشگاه‌ها و ارزش واقعي آنها درنظر گرفته نمي‌شود.

*سهام پالايشگاه‌هاي اصفهان، تهران، بندرعباس و تبريز در بورس چقدر حباب دارد؟

1- پالايشگاه اصفهان: طبق اطلاعات شرکت مديريت فناوري بورس تهران ارزش بازار پالايشگاه اصفهان (شپنا)، 258 هزار ميليارد تومان است. در حال حاضر نرخ دلار حدود 22 هزار تومان بوده در نتيجه ارزش دلاري اين پالايشگاه در بازار بورس 11.7 ميليارد دلار برآورد مي‌شود. همانطور که اشاره شد براي محاسبه ارزش واقعي اين پالايشگاه بايد دو المان "ميزان سرمايه‌گذاري به ازاي هر بشکه" و "ظرفيت هر پالايشگاه" در هم ضرب شوند.

طبق آنچه گفته شد ميزان سرمايه‌گذاري به ازاي هر بشکه، 15 هزار دلار در نظر گرفته مي‌شود. ظرفيت پالايشگاه اصفهان نيز 375 هزار بشکه است. در نتيجه ارزش واقعي اين پالايشگاه در خوشبينانه‌ترين حالت (در صورت صرف نظر از شاخص نلسون پايين و قديمي بودن پالايشگاه و استهلاک آن) حدود 5.6 ميليارد دلار است.
در اين راستا با توجه به اينکه ارزش بورسي پالايشگاه اصفهان 11.7 ميليارد دلار است و ارزش واقعي آن در خوشبينانه‌ترين حالت 5.6 ميليارد دلار برآورد شده است، ميزان حباب در سهام اين پالايشگاه حدود 6.1 ميليارد دلار است. به بيان ديگر حداقل 52 درصد از ارزش بورسي اين پالايشگاه، حباب است.

2- پالايشگاه تهران: طبق اطلاعات شرکت مديريت فناوري بورس تهران ارزش بازار پالايشگاه تهران (شتران)، 228 هزار ميليارد تومان است. در نتيجه به توجه به نرخ 22 هزار توماني دلار، ارزش بورسي اين پالايشگاه حدود 10.4 ميليارد دلار است.
ظرفيت پالايشگاه تهران 250 هزار بشکه است. در صورتي که ميزان سرمايه‌گذاري به ازاي هر بشکه را 15 هزار دلار در نظر بگيريم، ارزش واقعي اين پالايشگاه در خوشبينانه‌ترين حالت 3.75 ميليارد دلار است.
در نتيجه اختلاف ارزش بورسي و ارزش واقعي اين پالايشگاه حدود 6.65 ميليارد دلار است که اين عدد بيانگر حداقل حبابي است که در سهم پالايشگاه تهران وجود دارد. به بيان ديگر حداقل 64 درصد از ارزش بورسي پالايشگاه تهران حباب است.

3- پالايشگاه بندرعباس: طبق اطلاعات شرکت مديريت فناوري بورس تهران ارزش بازار پالايشگاه بندرعباس (شبندر)، 148 هزار ميليارد تومان است. در نتيجه به توجه به نرخ 22 هزار توماني دلار، ارزش بورسي اين پالايشگاه حدود 6.7 ميليارد دلار است.
ظرفيت پالايشگاه بندرعباس 320 هزار بشکه است. در صورتي که ميزان سرمايه‌گذاري به ازاي هر بشکه را 15 هزار دلار در نظر بگيريم، ارزش واقعي اين پالايشگاه در خوشبينانه‌ترين حالت 4.8 ميليارد دلار است.
در نتيجه اختلاف ارزش بورسي و ارزش واقعي اين پالايشگاه حدود 1.9 ميليارد دلار است که اين عدد بيانگر حداقل حبابي است که در سهم پالايشگاه بندرعباس وجود دارد. به بيان ديگر حداقل 30 درصد از ارزش فعلي سهام پالايشگاه تهران حباب است.

4- پالايشگاه تبريز: طبق اطلاعات شرکت مديريت فناوري بورس تهران ارزش بازار پالايشگاه تبريز (شبريز)، 58 هزار ميليارد تومان است. در نتيجه به توجه به نرخ 22 هزار توماني دلار، ارزش بورسي اين پالايشگاه حدود 2.64 ميليارد دلار است.
ظرفيت پالايشگاه تبريز 110 هزار بشکه است. در صورتي که ميزان سرمايه‌گذاري به ازاي هر بشکه را 15 هزار دلار در نظر بگيريم، ارزش واقعي اين پالايشگاه در خوشبينانه‌ترين حالت 1.65 ميليارد دلار است.
در نتيجه اختلاف ارزش بورسي و ارزش واقعي اين پالايشگاه حدود 1 ميليارد دلار است که اين عدد بيانگر حداقل حبابي است که در سهم پالايشگاه بندرعباس وجود دارد. به بيان ديگر حداقل 38 درصد از ارزش فعلي سهام پالايشگاه تبريز، حباب است.

در مجموع محاسبات نشان مي‌دهد که حداقل 52 درصد ارزش سهام پالايشگاه اصفهان، 64 درصد ارزش سهام پالايشگاه تهران، 30 درصد ارزش سهام پالايشگاه بندرعباس و 38 درصد ارزش سهام پالايشگاه تبريز حباب دارد. اين ميزان قابل توجه حباب در سهام هر يک از پالايشگاه‌ها در حالي است که ارزش سهام آنها همچنان روند صعودي داشته است و احتمالا بر اين ميزان حباب در روزها و ماه‌هاي آينده افزود خواهد شد. اين موضوع زنگ خطر جدي را براي صاحبان سهام اين پالايشگاه‌ها به صدا درمي‌آورد.