خشک شدن چشمه ۱۰ هزار ساله شهر ری









ایسنا/ چشمه علی، رگِ حیات شهر کهن ری و پناهگاه هزاران ساله مردمان این سرزمین، امروز به سکوتی تلخ فرو رفته است. سه سال از خشک شدن کامل این میراث ملی میگذرد؛ چشمهای که روزگاری نهتنها منبع آب و طراوت، که گرهگاه تمدن، تجارت و هنر بود. اکنون توسعۀ شتابزده شهری و بیتوجهی به ظرفیتهای محیطی، بسترش را به گودالی خاموش بدل کرده است، اما آیا میتوان این تمدن چندهزار ساله را احیا کرد؟
«چشمه علی» در دامنه کوه بیبی شهربانو، با قدمتی که برخی پژوهشها آن را بین ۷ تا ۱۰ هزار سال برآورد کردهاند، از مهمترین نمادهای زیست در حاشیه جنوبی تهران است. آب این چشمه در گذشته بهصورت دائمی میجوشید و نقش محوری در زندگی و آیینهای مردم ری داشت؛ از شستوشوی قالی گرفته تا مراسم محلی و گردهماییهای اجتماعی. با اینحال، در دهههای اخیر دستدرازیهای متعدد به بافت طبیعی و تاریخی این محوطه، از احداث کارخانه سیمان و مسیر اتوبان، تا حفاریهای مترو و بهرهبرداریهای بیرویه از آبهای زیرزمینی، بهتدریج جریان حیاتی آن را تضعیف کرد. نخستین نشانههای افت دِبی در اوایل دهه ۱۳۹۰ پدیدار شد، سپس در سال ۱۳۹۶ برای مدتی چشمه خشک شد و پس از بازگشت نسبی، سرانجام از حدود سه سال پیش بهطور کامل خاموش شد.