خطیب‌زاده: کانال‌ها میان آمریکا و ایران زیادند، اما پیام قابل اعتنا کم است

«سعید خطیب‌زاده» معاون وزیر و رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه در گفت‌وگویی تاکید کرد: برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران تعطیل‌ناپذیر است. زیرساخت‌ها و تجهیزات آسیب دیده‌اند، اما این برنامه بر دانش بومی ما متکی است که در سراسر کشورمان پراکنده است.

معاون عراقچی همچنین تصریح کرد: ایران هدف آسانی نیست، همانطور که در ۱۲ روز دفاع ملی و میهنی خود در برابر مهاجمان نشان داد. ایران قدیمی‌ترین تمدن زنده تداوم دار بر روی زمین است. این ملت استاد بقا و عبور از مشکلات است. به تنها زبانی که پاسخ می‌دهیم، زبان احترام و گفت‌وگو از منظر برابر است.

وی همچنین گفت: ما تنها برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز و در کنار آن برنامه‌های دفاعی مشروع برای دفاع از امنیت ملی خود را دنبال می‌کنیم.

متن کامل این گفت‌وگو بدین شرح است:

مشخص است که بی‌اعتمادی زیادی بین ایران و دولت ترامپ وجود دارد. چه چیزی لازم است تا گفت‌وگوهای ممکن، حتی غیرمستقیم، بین دو کشور دوباره به مسیر درست بازگردد؟

خطیب‌زاده: در واقع هر چند کانال‌ها زیادند اما پیام‌ قابل اعتنا کم است که بتوانیم روی آن‌ها کار کنیم. مشکل این است که طرف مقابل هنوز برای یک مذاکره واقعی و نتیجه‌محور آماده نیست. ما نمی‌توانیم وارد مذاکره‌ای شویم که محکوم به شکست باشد و در نهایت بهانه‌ای برای جنگ دیگری شود. بنابراین اگر طرف مقابل منطق مذاکره که یعنی «داد و ستد»را بپذیرد و برخی توهمات خود را کنار بگذارد و طراحی‌اش برای استفاده از ابزار سیاسی-دیپلماتیک برای دستیابی به آنچه نتوانسته از طریق کمپین نظامی به دست آورد را متوقف کند، آنگاه ما می‌توانیم در چارچوب فرمایشات مقام معظم رهبری پیش برویم.

منظورتان از منطق مصالحه در مورد برنامه هسته‌ای چیست؟ دولت ترامپ چه چیزی را باید بپذیرد تا شما حتی وارد مذاکره شوید؟

خطیب‌زاده: به نظر من، قانون بین‌الملل در این زمینه همه چیز را روشن کرده است. ایران نمی‌پذیرد که استثنا باشد. ایران عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) است و تحت نظارت سازمان ملل و تعهدات صلح‌آمیز هسته‌ای قرار دارد. ایران باید مورد احترام قرار گیرد و بدون محدودیت قادر باشد حقوق خود را اعمال کند. این خط قرمز هر گونه مصالحه است. توهماتی مانند توقف کامل غنی‌سازی در ایران یا تلاش برای محروم کردن ایران از حقوق اولیه‌اش، قابل قبول نیست.

آیا برنامه هسته‌ای خود را دوباره در حال بازسازی هستید و آیا به همان قوت سابق خواهد بود؟

خطیب‌زاده: برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ایران تعطیل‌ناپذیر است. بله، زیرساخت‌ها و تجهیزات ما آسیب دیده‌اند، اما این برنامه بر دانش بومی ما متکی است که در سراسر کشورمان پراکنده است؛ کشوری با ۹۰ میلیون جمعیت و ۱.۶ میلیون کیلومتر مربع وسعت، کشوری نیست که بتوان آن را بمباران کرد و فکر کرد همه چیز نابود می‌شود. این علم، دانش و مهارت است که ما داریم و آن را محافظت خواهیم کرد.

بسیاری از مردم در این کشور و منطقه نگران جنگ دیگری بین اسرائیل و ایران، یا حتی با دخالت آمریکا هستند. خطر آن را در حال حاضر چقدر می‌بینید؟

خطیب‌زاده: در آخرین بار آمریکا همراه بود. البته از همان ابتدا پیام‌هایی دریافت کردیم که آمریکا نقشی ندارد و در ادامه هم درگیر نخواهد شد. بعدها مدارک نشان داد که در واقع از اول همراه بوده است و خود رئیس‌جمهور ترامپ نیز این را تأیید کرد. بنابراین باید از طرف دیگر پرسیده شود، چون ما تمام تلاش خود را برای جلوگیری از تشدید تنش و جنگ کردیم. متأسفانه، طرف مقابل سعی کرد از طریق افراط و خشونت به صلح برسد، که غیرممکن است.

آیا فکر می‌کنید احتمال جنگ دیگری وجود دارد؟

خطیب‌زاده: ما تمام تلاش خود را برای جلوگیری از آن انجام می‌دهیم. همچنین در تلاشیم تا محاسبه استراتژیک تل‌آویو و واشنگتن را تغییر دهیم: ایران هدف آسانی نیست، همانطور که در ۱۲ روز دفاع ملی و میهنی خود در برابر مهاجمان نشان داد. روز سوم، رئیس‌جمهور ترامپ توییت کرد «تسلیم بی‌قید و شرط»، و ۹ روز بعد درخواست آتش‌بس بی‌قید و شرط داد. این ۹ روز دفاع ملی خیلی چیزها را نشان داد. ما برای هرگونه ماجراجویی احتمالی از سوی واشنگتن یا تل‌آویو آماده‌ایم.

آیا این به معنای گسترش و تقویت برنامه موشکی شماست؟

خطیب‌زاده: نبرد بازسازی از لحظه آتش‌بس آغاز شد. طرف مقابل در حال آماده‌سازی برای جنگ دیگر است. بنابراین هر وسیله دفاعی مشروع باید توسط ایران تقویت شود. هیچ کشوری بر سر امنیت ملی خود مصالحه نمی‌کند و ایران هم استثنا نیست.

زیرا موشک‌های بالستیک شما به اسرائیل آسیب زیادی زدند، درست است؟

 خطیب‌زاده: آن‌ها مدعی بودند ایران نمی‌تواند پاسخ دهد. حقیقت را سانسور کردند و گفتند نرخ نفوذ موشک‌های ما ۱۰٪ بوده، اما بعداً گزارش شد که ۳۰–۴۰٪ است. اما واقعیت بسیار بالاتر از این است. در واقع با موشک‌های پیشرفته خود، می‌توانستیم لایه‌های مختلف دفاعی را نفوذ کنیم و هر زمان و هر جا که می‌خواستیم هدف قرار دهیم.

پیام شما به دولت ترامپ درباره وضعیت خاورمیانه چیست؟

خطیب‌زاده: ایران قدیمی‌ترین تمدن زنده تداوم دار بر روی زمین است. این ملت استاد بقا و عبور از مشکلات است. به تنها زبانی که پاسخ می‌دهیم، زبان احترام و گفت‌وگو از منظر برابر است.

روابط شما با چین و روسیه برای بازسازی دفاع و حفظ اقتصاد چقدر اهمیت دارد؟

خطیب‌زاده: در مورد روسیه ما روابط بسیار نزدیک و چندلایه‌ای داریم که سال‌ها قبل از جنگ اوکراین شروع شده است. روسیه همسایه ماست و با چین شراکت استراتژیک داریم. طبیعی است همراهی و همکاری نزدیک در سطوح مختلف داشته باشیم. هر دو کشور تمدنی هستیم و همین باعث شده ما شرکای طبیعی باشیم. البته این تنها مختص ایران نیست. بسیاری از کشورهای خلیج فارس نیز روابط خوبی با چین دارند، که نشان می‌دهد کشورها به‌طور طبیعی با هم همکاری می‌کنند.

آیا در سطح بالای ایران کسانی هستند که فکر کنند باید موضع خود درباره سلاح‌های هسته‌ای را بازنگری کنند؟

خطیب‌زاده: ما عضو NPT و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستیم. حتی پس از اقدامات خشونت‌آمیز دولت ترامپ و بمباران تأسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز، از NPT خارج نشدیم. ایران درباره برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز خود شفاف است، که مورد حمایت فتوای رهبر و اصول ماست. ما تنها برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز و در کنار آن برنامه‌های دفاعی مشروع برای دفاع از امنیت ملی خود را دنبال می‌کنیم.