ذات الحلق ابزار محبوب نجوم باستان

ويکي نجوم/ ذات الحَلَق کهن‌ترين وسيله ستاره‌شناسي ست که با نام اسطرلاب کروي هم شناخته مي شود. از اين وسيله ابتدا براي رصد آسمان ولي بعدها به عنوان وسيله‌اي آموزشي استفاده مي‌شده است. اين وسيله در واقع مدلي از چهار چوب کره سماوي است که ناظر در مرکز آن قرار گرفته و داراي حلقه‌هاي ثابت و متحرک است. اين حلقه ها بيانگر استواي سماوي، دايرة البروج، مدارهاي راس السرطان و راس الجدي، نصف النهار و افق مکان رصد بوده‌اند. حلقه ها را براي هر ناظري با هر طول و عرض جغرافيايي و در هر ساعتي از روز مي‌توان تنظيم کرد. ارسطو، ابرخس، بطلميوس و تيکو براهه از آن براي رصد اجرام سماوي واندازه گيري زوايا استفاده مي کرده‌اند.