برندگان «نوبل مضحک» ۲۰۲۴ اعلام شدند

جایزه ایگ نوبل(Ig Nobel Prize) که هیچ وابستگی به جایزه نوبل ندارد و تنها یک تشابه اسمی با آن دارد، با هدف تجلیل از پژوهش‌های غیرعادی‌، ارج نهادن به تخیل‌ها و برانگیختن علاقه مردم به علم، پزشکی و فناوری به واسطه ابتدا خنداندن مردم و سپس به فکر واداشتن آنهاست.

هر ساله در آستانه فصل اهدای جوایز نوبل، دانشمندان ردای فکری خود را برای این رویداد خاص کنار می‌گذارند و به سراغ تحقیقات احمقانه می‌روند و امسال نیز هیچ تفاوتی با سال‌های قبل نداشت.

مراسم «ایگ نوبل» امسال در تاریخ ۱۲ سپتامبر در موسسه فناوری ماساچوست(MIT) با اهدای جوایز توسط برندگان واقعی جایزه نوبل برگزار شد و مضمون اصلی آن «قانون مورفی» بود.

تحقیقات برنده طیف واقعاً عجیبی را در بر می‌گرفت. از گیاهان مقلد و ماهی‌های مرده‌ای که شنا می‌کنند گرفته تا کرم‌های مست و گاوهایی که برای تولید شیر بیشتر ترسانده می‌شوند.

این جایزه طنزآمیز از سال ۱۹۹۱ هر ساله توسط مجله طنز علمی «سالنامه تحقیقات نامحتمل»(Annals of Improbable Research) به ۱۰ پژوهشگری که به دستاوردهایی رسیده‌اند که ابتدا مردم را می‌خنداند و سپس آنها را به تفکر وامی‌دارد، اهدا می‌شود.

طبق گفته این مجله، جوایز «ایگ نوبل» برای تجلیل از پژوهش‌های غیرعادی‌، احترام به تخیل افراد و برانگیختن علاقه مردم به علم، پزشکی و فناوری در نظر گرفته شده است.

اکنون به سراغ معرفی برندگان امسال می‌رویم.

جایزه بخش شیمی برای آزمایش عجیبی در مورد «استفاده از کروماتوگرافی برای جدا کردن کرم‌های مست و هوشیار» اهدا شد.

پژوهشگران دانشگاه آمستردام از کرم‌های زنده «Tubifex tubifex» به عنوان مدل‌هایی برای پلیمرها استفاده کردند و کرم‌های در معرض اتانول که کند شده بودند را از همتایان فعال‌تر و هوشیارشان جدا کردند.

جایزه صلح نیز به شکل طعنه آمیزی به آزمایش‌های عجیب و غریبی در مورد اینکه آیا کبوترهای زنده را می‌توان داخل موشک‌ها قرار داد تا مسیر پرواز موشک‌ها را هدایت کنند یا نه، به یک روانشناس مشهور به نام بی اف اسکینر(B.F. Skinner) که درگذشته است، اهدا شد.

جایزه آناتومی برای تحقیقاتی در مورد «جبر ژنتیکی و تأثیر نیم‌کره زمین بر تشکیل پیچ و تاب مو» اعطا شد که به بررسی این موضوع می‌پردازد که آیا نیم‌کره‌ای که انسان در آن متولد می‌شود بر جهت(در جهت عقربه‌های ساعت یا خلاف جهت آن) پیچ و تاب موهای فرد تأثیر می‌گذارد یا خیر. محققان دریافتند با وجود اینکه موهای سر اغلب افراد در جهت عقربه‌های ساعت پیچ می‌خورد، اما در نیم‌کره جنوبی برعکس است و موهای سر اکثر افراد در خلاف جهت عقربه‌های ساعت پیچ و تاب می‌خورد.

جایزه گیاه‌شناسی نیز به تیمی تعلق گرفت که کشف کردند برخی از گیاهان واقعی از اشکال گیاهان پلاستیکی و مصنوعی همسایه تقلید می‌کنند.

جایزه جمعیت شناسی هم به تحقیقاتی از محققان دانشگاه آکسفورد اعطا شد که نشان می‌دهد بسیاری از افراد مشهور با عمر طولانی از مناطقی که ثبت سوابق تولد و مرگ در آنها ضعیف است، آمده‌اند.

جیمز سی لیائو(James C. Liao) زیست‌شناس دانشگاه فلوریدا، جایزه فیزیک ایگ نوبل را برای پژوهش جالب خود در مورد «نمایش و توضیح توانایی‌های شنای یک قزل‌آلای مرده» دریافت کرد. تحقیقات لیائو توضیح می‌دهد که چگونه انعطاف‌پذیری طبیعی بدن ماهی قزل‌آلا به آن اجازه می‌دهد نیروی رانش غیرفعال تولید کند و باعث می‌شود که گاهی اوقات حتی پس از مرگ به سمت بالا شنا کند.

جایزه آمار و احتمالات نیز به گروهی ۴۰ نفره از محققان که اغلب از کشور هلند بودند، رسید که برای بررسی فرضیه یک شعبده‌باز درباره احتمال شیر و خط آمدن سکه در پرتاب‌های زیاد، ۳۵۰ هزار بار یک سکه را به بالا پرتاب کردند. آنها در نهایت دریافتند که احتمال بیشتری وجود دارد که سکه پرتاب شده به همان سمتی که از آن پرتاب شده‌، فرود بیاید.

جایزه فیزیولوژی به تیمی از مرکز پزشکی بیمارستان کودکان سینسیناتی اعطا شد، چرا که کشف کردند بسیاری از پستانداران می‌توانند از طریق مقعد خود تنفس کنند.

سرانجام فوردایس الی(Fordyce Ely) و ویلیام ای. پیترسن(William E. Petersen) پس از مرگ، جایزه زیست شناسی را برای آزمایشی غیر عادی دریافت کردند که شامل «انفجار یک پاکت کاغذی در کنار گربه‌ای که روی یک گاو ایستاده بود»، در تلاشی برای تعیین چگونگی و زمان بیرون ریختن شیر گاوها بود و دریافتند که گاوهای وحشت‌زده شیر کمتری تولید می‌کنند.

جایزه بخش دارو نیز به گروهی از محققان آلمانی، بلژیکی و سوئیسی برای آنکه در مطالعه خود نشان دادند دارونماهایی که عوارض جانبی دردناکی ایجاد می‌کنند، برای بیماران مؤثرتر از دارونماهایی هستند که عوارض جانبی دردناکی ایجاد نمی‌کنند، اهدا شد.

جایزه ایگ نوبل

اعطای جوایز ایگ نوبل که در سال ۱۹۹۱ راه‌اندازی شد، نسخه طنزآمیز و جعلی از جوایز معتبر نوبل است و تحقیقات عجیب و غریب و غیر متعارف را داوری می‌کند و همچنین یادآور آن است که علم نباید خود را خیلی جدی بگیرد.

مراسم اعطای جوایز ایگ نوبل نیز شامل اپراهای کوتاه، نمایش‌های علمی زنده و سخنرانی‌های ۷/۲۴ است که در آن محققان باید دو بار کار خود را ابتدا در ۲۴ ثانیه و سپس تنها در ۷ کلمه خلاصه کنند.

برندگان ایگ نوبل معادل ۱۰۰ هزار تریلیون دلار زیمباوه جایزه دریافت می‌کنند که از کم‌ارزش‌ترین ارزهای دنیاست.

گفتنی است که بر خلاف ماهیت به ظاهر پوچ و احمقانه پژوهش‌های ارائه شده در ایگ نوبل، آنها اغلب دارای ارزش علمی واقعی هستند.

مارک آبراهامز(Marc Abrahams) مسئول تشریفات و سردبیر مجله اهدا کننده جوایز ایگ نوبل می‌گوید: در حالی که برخی از سیاستمداران تلاش می‌کنند مسائل معقول را احمقانه جلوه دهند، دانشمندان چیزهای به ظاهر احمقانه‌ای را کشف می‌کنند که بسیار منطقی است.