دگرگونی‌های کیهانی در برخورد کهکشانی

یک برخورد کیهانی بزرگ که به‌تازگی شبیه‌سازی و مشاهده شده، یکی از سریع‌ترین و شگفت‌انگیزترین رخدادهای کیهانی را به نمایش گذاشته است. در این رویداد، کهکشان‌ها با سرعتی نزدیک به ۳.۲ میلیون کیلومتر بر ساعت حرکت کرده و از طریق یکی از پیشرفته‌ترین تلسکوپ‌های زمینی با دقت بالایی ثبت شده‌اند. این برخوردها می‌توانند تأثیرات زیادی در شکل‌گیری و تحول کهکشان‌ها داشته و فرایندهایی همچون تولد ستارگان جدید را به جریان بیندازند. این مطالعه اطلاعات جدیدی درباره تعاملات گرانشی و تغییرات ساختاری کهکشان‌ها به دست می‌دهد و به دانشمندان کمک می‌کند تا بهتر درک کنند که چگونه نیروهای جاذبه و دیگر پدیده‌ها بر شکل‌گیری و تکامل کیهان تاثیر می‌گذارند. در حال حاضر، محققان در حال تحلیل این داده‌ها هستند تا جزئیات بیشتری از این برخورد کیهانی و اثرات آن به دست آورند.

این برخورد کهکشانی عظیم که در گروه پنج قلوی استفان مشاهده شده، می‌تواند نقطه‌عطفی در درک ما از فرآیندهای پیچیده‌تری باشد که در فضای بی‌کران اتفاق می‌افتند. این کهکشان‌ها که به‌طور قابل‌مشاهده‌ای به هم نزدیک می‌شوند، تاثیرات گرانشی شدید بر روی یکدیگر اعمال می‌کنند که نتیجه آن تغییرات چشمگیری در شکل و ساختار این کهکشان‌ها است. فرآیندهایی مانند کشیده شدن و تغییر شکل کهکشان‌ها و تخلیه گازهای میان‌کهکشانی به بیرون می‌تواند بستر مناسبی برای تولد ستارگان جدید ایجاد کند. این نوع برخوردها نقش اساسی در تکامل و ظهور انواع مختلف کهکشان‌ها دارند و می‌توانند منجر به پیدایش کهکشان‌های جدید از نوع بیضوی شوند. این نوع برخوردهای کهکشانی به‌طور کلی دارای اثرات بلندمدت بر ترکیب و تکامل کهکشان‌ها است. این برخوردها نه‌تنها موجب تغییرات ساختاری می‌شوند، بلکه به‌طور مداوم در حال شکل‌دهی به سیارات و ستارگان جدید هستند. دانشمندان از داده‌های به‌دست‌آمده از تلسکوپ‌های پیشرفته مانند تلسکوپ ویو برای تحلیل رفتار این کهکشان‌ها و کشف جزئیات جدید در فرآیند تکامل کیهانی استفاده می‌کنند. این کشف‌ها می‌تواند به ما کمک کند تا درک بهتری از تاریخ و ساختار کنونی کیهان داشته باشیم و بتوانیم به سوالات بزرگتر در زمینه شکل‌گیری و تکامل کهکشان‌ها پاسخ دهیم.

دراین خصوص علیرضا بیات، کارشناس نجوم در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: این برخورد کهکشانی در مجموعه پنج قلوی استفان، که یک گروه از پنج کهکشان در صورت فلکی اسب بالدار (پگاسوس) قرار دارند، انجام شده است. این کهکشان‌ها به طور متقابل به هم نزدیک شده و نمونه‌ای از برخوردهای کهکشانی و تعاملات گرانشی پیچیده را نشان می‌دهند. این گروه شامل کهکشان‌های ان‌جی‌سی ۷۳۱۷، ان‌جی‌سی ۱۸آ، ان‌جی‌سی ۷۳۱۸بی، ان‌جی‌سی ۷۳۱۹ و ان‌جی‌سی ۷۳۲۰ است. تاکنون، برخوردهای متعدد این کهکشان‌ها در پنج قلوهای استفان مشاهده و ثبت شده است که نشان‌دهنده تاثیرات گرانشی پیچیده‌ای است که موجب تغییرات در شکل و ساختار آن‌ها می‌شود.

وی افزود: برخی از این کهکشان‌ها در حال نزدیک شدن به یکدیگر هستند و ممکن است تغییرات بیشتری در ساختارشان به‌وجود آید. یکی از ویژگی‌های جالب این برخوردهای کهکشانی این است که موجب کشیده شدن شکل کهکشان‌ها می‌شود و تغییرات عمده‌ای در آن‌ها، به‌ویژه کهکشان‌های ان‌جی‌سی ۷۳۱۸آ و ان‌جی‌سی ۷۳۱۸بی ایجاد می‌شود. این تغییرات به‌ویژه در گازهای میان کهکشانی مشاهده می‌شود که در این فرآیند کشیده شده و به موج‌های گاز تبدیل می‌شوند. در اثر این برخوردها، گازهای داغ و غنی از هیدروژن به بیرون رانده می‌شوند که می‌توانند شرایط موقتی برای شکل‌گیری ستاره‌های جدید فراهم کنند. حتی ممکن است ظهور کهکشان‌های جدیدی در پی این برخوردها اتفاق بیافتد.

این کارشناس نجوم ادامه داد: برخوردهای کهکشانی و تعاملات گرانشی می‌توانند منجر به پیدایش کهکشان‌های بیضوی جدید شوند، زیرا ساختارهای کهکشانی در نهایت ترکیب می‌شوند. اخبار جدید حاکی از آن است که تلسکوپ ویو، یک برخورد با سرعت بالا را در این کهکشان‌ها ثبت کرده است. این برخورد که با سرعتی تقریباً دو میلیون مایل در ساعت، معادل ۳.۲ میلیون کیلومتر در ساعت، اتفاق افتاده، موج‌های ضربه‌ای قدرتمندی را ایجاد کرده که تکامل این کهکشان‌ها را به‌طور شفاف آشکار کرده است.

بیات اضافه کرد: برخورد کهکشانی در پنج قلوی استفان علاوه بر ایجاد امواج گاز و تغییرات ساختاری، یک موج شوک قوی نیز تولید کرده است که مشابه بوم صوتی است که از یک جنگنده نظامی در حال حرکت با سرعت نزدیک به سرعت صوت در آسمان ایجاد می‌شود. این پدیده، که به شدت چشمگیر است، یکی از پرانرژی‌ترین پدیده‌های کیهانی به شمار می‌آید.

وی گفت: این موج شوک در فضای اطراف کهکشان‌ها پراکنده شده و تأثیرات چشمگیری بر ساختار آن‌ها داشته است. در این میان، پنج قلوی استفان که گروهی بصری هستند و حتی با چشم غیرمسلح از زمین قابل مشاهده‌اند، نخستین بار توسط ادوارد استفان در سال ۱۸۷۷ در رصدخانه مارسی کشف شد. این مجموعه که شامل پنج کهکشان است، دنیای ویژه و زیبایی در خود نهفته دارد که شناخت بیشتر از ساختار آن می‌تواند به ما در درک بهتر ساختار کیهان کمک کند. این پنج کهکشان، که فاصله آن‌ها از زمین حدود ۲۹۰ میلیون سال نوری است، همچنان یکی از جذاب‌ترین و مورد توجه‌ترین گروه‌های کهکشانی در مطالعات کیهان‌شناسی به شمار می‌آیند.