منشأ نورهای اسرارآمیز کیهانی کشف شد
ایسنا/هنگامی که دانشمندان، رصدخانه پرتو ایکس آژانس فضایی اروپا ایکسامام-نیوتون (XMM-Newton) را به سمت دو نور مرموز در اطراف ابر ماژلانی بزرگ نشانه گرفتند، یک منبع نور غیرمنتظره را کشف کردند و آن بقایای دو ابرنواختر ناشناخته بود.
یک گروه بینالمللی از دانشمندان در مقالهای که به تشریح این کشف پرداخته است، نوشتند: وقتی یک ستاره میمیرد، میتواند به شکل یک ابرنواختر منفجر شود و یک موج ضربهای قوی ایجاد کند و یک جرم بین ستارهای به نام بقایای ابرنواختری را تشکیل دهد.
به نقل از اسپیس، آنها ادامه دادند: ابرنواخترها برای چرخه ماده در کهکشانها و تشکیل نسلهای بعدی ستارهها مهم هستند، در حالی که امواج ضربهای بقایای ابرنواختری را ایجاد میکنند که محیط اطراف ستارهای یا محیط بینستارهای را گرم و یونیزه میکنند، در همین حال ماده را جارو میکنند و فشرده میکنند و محیط را با عناصر شیمیایی غنی میکنند.
در یک تصویر در طیف نور مرئی که به تازگی از سوی آژانس فضایی اروپا منتشر شده است، بقایای این ابرنواخترها به صورت دو دایره متمایز دیده میشوند. در گوشه پایین سمت چپ تصویر بقایای ابرنواختر J۰۶۲۴-۶۹۴۸ به رنگ نارنجی به چشم میخورد و ابرنواختر J۰۶۱۴-۷۲۵۱ به رنگ آبی دیده میشود. صلیبهای زرد رنگ بقایای ابرنواخترهای شناسایی شده قبلی را نشان میدهند.
ابر ماژلانی بزرگ یک کهکشان کوتوله است که آنقدر به کهکشان راه شیری نزدیک است که با چشم غیر مسلح از نیمکره جنوبی زمین قابل مشاهده است. این کهکشان همراه با ابر ماژلانی کوچک، یکی از بزرگترین کهکشانهای اقماری راه شیری به شمار میروند و یکی از معدود کهکشانهایی است که هنوز فعالانه ستاره تشکیل میدهد.
برای اینکه یک ابرنواختر بقایایی از خود به جای بگذارد، ستاره در حال مرگ باید توسط گازهای یونیزه احاطه شده باشد. این شرایط معمولا در نواحی متراکم ستارهزا یافت میشوند نه در قسمتهای بیرونی کهکشان. گاز یونیزه معمولا در نواحی ستارهزای فعال یافت میشود، جایی که تابش ستارگان داغ و جوان الکترونها را از اتمها جدا میکند.
این موضوع باعث میشود که مکان J۰۶۲۴-۶۹۴۸ و J۰۶۱۴-۷۲۵۱ غیرمنتظره باشد. با این حال، مقایسه این دو با سایر بقایای ابرنواختر شناخته شده و مدلهای نظری نشان داد که درخشندگی و اندازه آنها با دیگر بقایای ابرنواختر تایید شده در ابر ماژلانی بزرگ مطابقت دارد.
دانشمندان میگویند: تعجبآور بود که معلوم شد این دو منبع نور، بقایای ابرنواختری هستند و دورتر از تمام پژواکهایی قرار دارند که پیش از این از سوی انفجارهای ستارهای مشاهده کرده بودیم.
این نشان میدهد که ابر ماژلانی بزرگ ممکن است غلظت گاز یونیزه شده بالاتری نسبت به آنچه دانشمندان پیش از این تصور میکردند، داشته باشد.
این گروه گمان میکنند که ممکن است تعامل بین ابر ماژلانی بزرگ، کهکشان راه شیری و ابر ماژلانی کوچک بر توزیع گاز آن تأثیر گذاشته باشد. از آنجایی که این کهکشانها از طریق نیروهای گرانشی برهمکنش میکنند، ممکن است گاز را به روشهای غیرمنتظرهای بکشند، فشرده کنند یا حتی یونیزه کنند که میتواند حومه ابر ماژلانی بزرگ را بیش از آنچه قبلا تصور میشد فعال یا متلاطم کند و درک ما از ساختار و پتانسیل ستارهزایی آن را تغییر دهد.
کشف بقایای ابرنواختر در حومه ابر ماژلانی بزرگ به تایید این موضوع کمک میکند که انفجارهای ستارهای میتوانند فراتر از بدنه اصلی کهکشان رخ دهند. برای اولین بار، این به دانشمندان اجازه میدهد تا امواج ضربهای این رویدادها، مواد ستارهای رانده شده و محیطهای اطراف را به روشی جدید مطالعه کنند.