هشدار زودهنگام ابتلا به آلزایمر در چشم نمایان شد

نتایج پژوهش کنونی منتشر شده در سایت ساینس نشان می‌دهد، شبکیه چشم که به‌طور مستقیم به مغز متصل است، می‌تواند نشانه‌های بیماری را مدت‌ها قبل از وقوع زوال شناختی آشکار کند. آنان معتقدند که این یافته می‌تواند به راه‌های جدید و غیرتهاجمی برای تشخیص و پایش بیماری آلزایمر منجر شود.

بیماری آلزایمر، بیماری پیشرونده‌ای است که به حافظه و مهارت‌های تفکر آسیب می‌رساند. هیچ آزمایش واحدی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد و علائم آن زمانی ظاهر می‌شود که با بسیاری از آسیب‌های مغزی همراه شده است. این پژوهش، شواهد جدیدی ارائه کرد که بررسی شبکیه می‌تواند به شناسایی بیماری در مراحل اولیه کمک کند.

دانشمندان طی ۱۴ سال، نمونه شبکیه و بافت مغز ۸۶ اهداکننده انسانی را مورد تجزیه‌وتحلیل قرار دادند. آنان نمونه‌هایی از افراد با عملکرد طبیعی مغز را با افراد دارای اختلال شناختی خفیف (مرحله اولیه آلزایمر) و افراد مبتلا به بیماری آلزایمر پیشرفته‌تر مقایسه کردند.

این گروه پژوهشی، پروتئین‌ها، سلول‌ها و تغییرات ساختاری شبکیه‌ را مورد مطالعه قرار دادند و آنها را با تغییرات مغزی و عملکرد شناختی مرتبط کردند.

یکی از بزرگترین اکتشافات آنان درک میزان تجمع آمیلوئید بتا ۴۲ بود، پروتئین سمی که نقش مهمی در بیماری آلزایمر دارد. این پروتئین در سلول‌های گانگلیونی شبکیه شبیه به نحوه جمع‌آوری آن در مغز انباشته شده بود.  

دانشمندان همچنین دریافتند که تعداد بیشتری از سلول‌های ایمنی به نام آستروسیت‌ها و میکروگلیاهای اطراف پلاک‌های آمیلوئید بتا وجود دارد.

آنان میزان ۸۰ درصد سلول‌های میکروگلیا کمتری که به‌طور معمول نقش پاکسازی آمیلوئید بتا را دارند، مشاهده کردند و حذف پروتئین‌های مضر برای مغز و شبکیه سخت‌تر شده بود.

همچنین مشخص شد که افزایش التهاب و مرگ سلولی در شبکیه، منعکس‌کننده آسیب وارد شده در مغز است.

این تغییرات در افراد با علائم شناختی بسیار خفیف یا بدون علائم شناختی مشاهده شد که بیان می‌کند، ارزیابی شبکیه می‌تواند به‌عنوان علامت هشدار اولیه برای آلزایمر عمل کند. نتایج این پژوهش همچنین نشان داد که تغییرات شبکیه با آسیب مغزی در مناطق مسئول حافظه، ناوبری و درک زمان مطابقت دارد.

دانشمندان بر این باورند که این یافته‌ها می‌توانند به پزشکان در ایجاد آزمایش‌ها و درمان‌های جدید برای آلزایمر کمک کنند. اگر شبکیه چشم بتواند علائم اولیه بیماری را ارائه دهد، ممکن است مداخلات اولیه را برای آهسته کردن یا جلوگیری از زوال شناختی را امکان‌پذیر کند.

نتایج این پژوهش در Acta Neuropathologica منتشر شد.