تاثیر کیفیت خواب بر شکل‌گیری توهم توطئه

کارشناسان دانشکده روانشناسی دانشگاه ناتینگهام ارتباط بین کیفیت خواب و باورهای توطئه‌آمیز را در دو مطالعه شامل بیش از ۱۰۰۰ شرکت کننده بررسی کردند. یافته‌های آنها که در مجله روان‌شناسی سلامت منتشر شده است، نشان می‌دهد که افرادی که کیفیت خواب پایین‌تری در ماه گذشته داشتند، بیشتر احتمال دارد که نظریه‌های توطئه را تایید کنند، به‌ویژه اگر در معرض محتوای توطئه‌آمیز نیز قرار بگیرند.

تئوری‌های توطئه ادعا می‌کند که گروه‌های قدرتمند و مخفی به نفع خود و به ضرر جامعه عمل می‌کنند. این باورها می‌توانند پیامدهای جدی مانند افزایش تردید در مورد واکسن، بدبینی نسبت به تغییرات آب و هوا و بی اعتمادی به همراه داشته باشد.

در اولین مطالعه این گروه تحقیقاتی، ۵۴۰ شرکت‌کننده قبل از خواندن مقاله‌ای در مورد آتش‌سوزی کلیسای نوتردام در پاریس، تحت ارزیابی کیفیت خواب قرار گرفتند. تعدادی از این افراد، در معرض یک روایت توطئه‌ای قرار گرفتند که حاکی از سرپوش گذاشتن عمدی بود، در حالی که برخی دیگر روایتی واقعی را خواندند که آتش‌سوزی را به یک حادثه نسبت می‌داد. محققان دریافتند کسانی که کیفیت خواب ضعیف‌تری دارند، بیشتر احتمال دارد نسخه توطئه‌آمیز وقایع را باور کنند.

مطالعه دوم با ۵۷۵ شرکت‌کننده، این یافته‌ها را با بررسی مکانیسم‌های روان‌شناختی زمینه‌ای که ارتباط بین کیفیت خواب ضعیف و باورهای توطئه را توضیح می‌دهد، گسترش داد. نتایج نشان داد که هم کیفیت خواب پایین و هم بی‌خوابی به طور یکسانی با تأیید تئوری‌های توطئه مرتبط هستند.

دکتر دانیل جولی، استادیار روان‌شناسی اجتماعی دانشگاه ناتینگهام رهبری این تیم تحقیقاتی را بر عهده داشت. دکتر جولی در این باره می‌گوید: خواب برای سلامت روان و عملکرد شناختی بسیار مهم است. این مطالعه نشان داد که خواب ضعیف خطر افسردگی، اضطراب و پارانویا را افزایش می دهد و اینها دقیقا عواملی است که در شکل‌گیری باورهای توطئه نیز نقش دارند.