بررسی مولکولی بذر برنج برای رسیدن به تولیدی باکیفیت

بررسی گیاهان و تأثیرات آنها برای بهبود زندگی همواره از اولویت‌های محققان بوده است و بر این اساس بنیاد ملی علم ایران هم حمایت از طرح‌های تحقیقاتی در این زمینه را در دستور کار قرار داده است.

«بررسی متابولومیکسی و بومی‌سازی ترکیبات فوق‌ رقیق تهیه شده از Calendula officinalis در مقایسه با نمونه خارجی و اثر آن بر بهبود ریشه‌زایی و رشد جوانه Oryza sativa» عنوان طرح پژوهشی حسن رضادوست، استادیار دانشگاه شهید بهشتی است که این طرح را با حمایت بنیاد ملی علم ایران به پایان رسانده است.

رضادوست با مدرک دکتری تخصصی شیمی - فیتوشیمی از دانشگاه شهید بهشتی درباره این طرح توضیح داد: گل همیشه بهار با نام علمی Calendula officinalis گیاهی یک تا چند ساله از خانواده Asteraceae بوده و در ایران در نواحی مرکزی و غربی پراکنش دارد. این گیاه علاوه بر مصارف خوراکی دارای مواد مؤثره و ترکیباتی است که در صنعت داروسازی، طب مکمل و جایگزین کاربرد دارد.

وی افزود: یکی از چالش‌ها در زمینه کاربرد این مواد رقیق بودن آن است. چرا که رقت این مواد از مرز قانون آووگادرو در شیمی عبور کرده و اثراتشان در درمان بیماری‌ها، به دلیل عدم یافتن بخش مادی توسط روش‌های فعلی آزمایشگاهی، کتمان می‌شود.

وی ادامه داد: تهیه این ترکیبات نیازمند دانشی تلفیقی از شناسایی، جمع‌آوری مواد دارویی از منابع مختلف طبیعی، آماده‌سازی و نگهداری در آزمایشگاه، اختلاط و ترکیب آنها با توجه به اصول و قوانین مندرج در فارماکوپه(کتابچه دارویی) است. فارکوپه آلمان، فارکوپه سلطنتی انگلستان و فارکوپه آمریکا مهمترین و پرکاربردترین منابع داروشناسی در زمینه تولید ترکیبات فوق رقیق هستند.

رضادوست ادامه داد: در تمام دنیا ماده اولیه ترکیبات فوق‌ رقیق تجاری، منحصراً از منطقه خاصی تهیه می‌شوند و پتانسیل سایر مناطق در تهیه و اثربخشی آنها نادیده گرفته شده است. با توجه به این موضوع دو مسأله اصلی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. اول به مطالعه متابولومیکسی اثربخشی ترکیبات فوق‌ رقیق بر ریشه‌زایی و جوانه‌زنی بذور و مطالعه ترکیبات فوق‌رقیق پرداخته شد. دومین موضوع مورد بررسی هم استفاده از ذخایر غنی و بومی گیاهی ایران برای تولید مواد فوق‌ رقیق و مقایسه آنها با نمونه‌های تجاری بود.

وی تصریح کرد: بدین ترتیب در این پژوهش تلاش شده است ضمن بررسی مولکولی به تولید شواهد علمی مبنی بر اثرگذاری ترکیبات فوق‌ رقیق بر گیاه مدل برنج و ماده اولیه فوق رقیق Calen، به مقایسه متابولومیکسی آن با نمونه‌های تجاری و در ادامه تولید ماده فوق رقیق ایرانی و بررسی اثربخشی آن پرداخته شود.

به نقل از معاونت علمی ریاست‌جمهوری، این پژوهشگر در پایان خاطرنشان کرد: در این پژوهش تلاش شد بررسی مولکولی در تولید شواهد علمی مبنی بر اثرگذاری ترکیبات فوق رقیق بر جوانه‌زنی و ریشه‌زایی بذر برنج انجام شود.