پژوهشی جامع درباره یک بیماری پوستی ناشناخته در ایران

 پیتریازیس لیکنوئید به دو شکل حاد و مزمن دیده می‌شود. نوع حاد آن که با نام PLEVA شناخته می‌شود، معمولاً شدیدتر است و ممکن است همراه با تب و زخم‌های پوستی باشد، در حالی که نوع مزمن آن، PLC، سیر آرام‌تری دارد؛ اما می‌تواند مدت‌ها ادامه پیدا کند. بیماری اغلب در نواحی شکم، قسمت‌های داخلی بازو و پاها دیده می‌شود، اما معمولاً کف دست و پا را درگیر نمی‌کند.

علت بروز این بیماری هنوز مشخص نیست، اما برخی تحقیقات عوامل عفونی، مشکلات ایمنی و حتی واکنش‌های بدن به برخی واکسن‌ها را در ایجاد آن مؤثر می‌دانند. نبود یک روش درمانی مشخص و قطعی، ضرورت انجام پژوهش‌های بیشتر در این زمینه را نشان می‌دهد، به‌ویژه که تعداد زیادی از مبتلایان با عود مجدد بیماری مواجه می‌شوند.

برای بررسی دقیق‌تر این بیماری، امیرحسین رحیم‌نیا، پژوهشگر مرکز تحقیقات بیماری‌های اتوایمیون تاولی در بیمارستان رازی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، همراه با گروهی از همکاران خود از دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی و ایران، مطالعه‌ای را روی این بیماری انجام داده‌اند. این پژوهش با هدف شناخت ویژگی‌های بالینی بیماری و بررسی روش‌های درمانی آن انجام شده است.

در این تحقیق، پژوهشگران اطلاعات ۱۴۷ بیمار مبتلا به پیتریازیس لیکنوئید را که در بازه زمانی سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۲ به بیمارستان رازی مراجعه کرده بودند، بررسی کردند. تشخیص بیماری در این بیماران با انجام بیوپسی یا نمونه برداری پوست تأیید شده بود. داده‌های مورد نیاز از پرونده‌های پزشکی و همچنین پیگیری تلفنی بیماران جمع‌آوری شد. سپس این اطلاعات با استفاده از نرم‌افزارهای آماری تحلیل شد تا مشخص شود که چه عواملی در بروز بیماری نقش دارند و چه روش‌های درمانی مؤثرتر بوده‌اند.

نتایج این مطالعه نشان داد که ۹۲ درصد بیماران به نوع مزمن بیماری (PLC) مبتلا بودند و میانگین سن شروع بیماری در این افراد ۳۰ سال بوده است. تفاوت معناداری بین میزان ابتلا در زنان و مردان مشاهده نشد. از نظر علائم پوستی، شایع‌ترین تظاهر بیماری، ضایعات پاپولی قرمز تا قهوه‌ای بود که در بخش‌های مختلف بدن، به‌ویژه در قسمت‌های فلکسور (مانند داخل آرنج و زانو) مشاهده شد. همچنین، مشخص شد که بیش از ۳۰ درصد بیماران پس از درمان دچار عود بیماری شدند.

از نظر درمانی، رایج‌ترین روش مورد استفاده کورتیکواستروئیدهای موضعی بود که برای ۵۲ درصد بیماران تجویز شده است. با این حال، برخی از بیماران از روش‌های دیگر مانند نوردرمانی با اشعه فرابنفش (NB-UVB) یا مصرف آنتی‌بیوتیک‌هایی نظیر اریترومایسین و تتراسیکلین بهره برده‌اند. زمان متوسط بهبودی در این بیماران حدود ۵ ماه گزارش شده است.

اهمیت این پژوهش در آن جاست که مطالعات داخلی پیشین درباره این بیماری بسیار محدود بوده‌اند و بیشتر اطلاعات موجود از گزارش‌های موردی یا پژوهش‌های کوچک در کشورهای دیگر به دست آمده است.

بررسی‌های جهانی نشان می‌دهند که برخی از بیماران پاسخ بهتری به روش‌هایی مانند نوردرمانی یا متوترکسات می‌دهند، اما هنوز شواهد کافی برای انتخاب بهترین روش درمانی وجود ندارد. همچنین، مطالعات خارجی نشان داده‌اند که سن شروع بیماری ممکن است کمتر از آن چیزی باشد که در این تحقیق دیده شده است، به‌ویژه در کشورهای غربی که سن شیوع این بیماری در کودکان کمتر گزارش شده است.

یکی دیگر از نکات مهمی که این تحقیق به آن اشاره کرده، نبود یک بانک اطلاعاتی منسجم برای ثبت موارد این بیماری در ایران است. پژوهشگران توصیه کرده‌اند که یک سامانه ملی ثبت بیماران پیتریازیس لیکنوئید ایجاد شود تا پزشکان بتوانند در آینده اطلاعات بهتری درباره روند بیماری، روش‌های درمان و میزان موفقیت آن‌ها به دست آورند.

نتایج این پژوهش در فصلنامه «پوست و زیبایی» وابسته به مرکز آموزش و پژوهش بیماری‌های پوست و جذام دانشگاه علوم پزشکی تهران منتشر شده‌اند. این مجله یکی از منابع علمی معتبر در زمینه بیماری‌های پوستی در ایران است و پژوهشگران امیدوارند که یافته‌های این مطالعه بتوانند به بهبود روش‌های درمانی و مدیریت بهتر بیماران مبتلا به پیتریازیس لیکنوئید کمک کنند.