چطور آسمان صحرای شیلی به رنگ سبز درآمد، اما خبری از شفق قطبی نبود؟

  در تاریک‌ترین گوشه‌های جو زمین مانند صحرای شیلی، یک درخشش سبز ‌رنگ به دور از تداخل پرجنب‌وجوش آلودگی‌های نوری، آسمان این صحرا را به آرامی دربرمی‌گیرد.

به نقل از اس‌تی‌دی، این پدیده بر فراز «رصدخانه لاسیلا»(La Silla) در «صحرای آتاکاما»(Atacama) واقع در کشور شیلی ثبت شده است و اغلب با «شفق‌های قطبی»(auroras) اشتباه گرفته می‌شود.

درخشش پنهان بر فراز صحرا

درخشش سبز رنگ ملایمی که در تصویر، آسمان را پر کرده است، «هواتاب»(airglow) یا «شب‌تاب» نامیده می‌شود. «هواتاب»، نوری با درخشش کم است که به طور طبیعی توسط جو بالایی زمین ساطع می‌شود. برخلاف ستارگان یا «شفق‌های قطبی»، نمی‌توان «هواتاب» را با چشم غیرمسلح دید، چرا که این درخشش بسیار کم‌نور است.

این در حالی است که در مکان‌های بسیار تاریک، دوربین‌های حساس می‌توانند حضور شبح‌وار آن را ثبت کنند. یکی از این مکان‌ها، «رصدخانه لاسیلا» است که توسط «رصدخانه جنوبی اروپا»(ESO) اداره می‌شود و در لبه «صحرا آتاکاما» در شیلی واقع شده است. آنجا تقریبا آلودگی نوری وجود ندارد.

هواتاب در مقابل شفق قطبی

اگرچه «هواتاب» ممکن است شبیه به نورهای «شفق قطبی» به نظر برسد، اما این دو پدیده کاملاً متفاوت هستند. «هواتاب» زمانی ایجاد می‌شود که پرتو فرابنفش خورشید به اتم‌ها و مولکول‌های موجود در جو فوقانی بتابد و انرژی ساطع کند. این ذرات با بازگشت به حالت عادی، نور ضعیفی را آزاد و درخششی پایدار ایجاد می‌کنند.

در مقابل آن، «شفق‌های قطبی» انفجارهای چشمگیری از نور هستند که از تعامل ذرات باردار خورشید با میدان مغناطیسی زمین ایجاد می‌شوند. «شفق‌های قطبی» کوتاه، غیرقابل پیش‌بینی و معمولاً بسیار درخشان‌تر از «هواتاب» هستند.

«هواتاب» همیشه در آسمان شب وجود دارد و بیشتر شبیه به یک نور ملایم پس‌زمینه در آسمان است. این پدیده بسته به مولکول‌های خاص درگیر در خود، می‌تواند قرمز یا زرد نیز به نظر برسد. رنگ سبزی که در اینجا دیده می‌شود از اتم‌های اکسیژن ناشی می‌شود.

در این نمای ثبت شده از رصدخانه «لاسیلا»، علاوه بر«هواتاب»، «تلسکوپ ESO» به طول۳/۶ متری، «تلسکوپ لئونارد اویلر سوئیس»( Swiss Leonhard Euler) به طول ۱/۲ متر و «تلسکوپ فناوری جدید»(NTT) در عکس دیده می‌شوند.