پنگوئنهای امپراتور سریعتر از حد تصور در مسیر انقراض پیش میروند

زومیت/ کاهش ۲۲ درصدی جمعیت پنگوئنهای امپراتور در طول ۱۵ سال، زنگ خطری جدی برای جنوبگان و تهدیدی فراتر از بدبینانهترین پیشبینیهای اقلیمی است.
در جنوبگان، موجودی زندگی میکند که نماد زندگی در شرایط سخت است: پنگوئن امپراتور. اما در زیستگاه این موجود در دورافتادهترین نقطهی زمین، خطری پنهان در حال شکلگیری است. حیاتوحش جنوبگان، با تمام شکوه و شکنندگیاش، با تهدیدی خاموش اما پیشرونده مواجه شده است؛ تغییری که شاید آخرین پناهگاه طبیعت وحشی را نیز بهسوی خاموشی بکشاند.
نتایج پژوهشی جدید دربارهی وضعیت پنگوئنهای امپراتور، چشماندازی نگرانکننده از آیندهی گونه ترسیم میکند. سازمان بریتانیایی نقشهبرداری جنوبگان (BAS) بر اساس تحلیل تازهای از تصاویر ماهوارهای، اعلام کرده که جمعیت این گونهی نمادین در بازهی ۱۵ سالهی ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۴، حدود ۲۲ درصد کاهش یافته است. این ارزیابی تنها بخشی کوچک از زیستگاه گونه را شامل میشود، از جمله شبهجزیره جنوبگان، دریای ودل و دریای بلینگزهاوزن. اما همین منطقهی محدود نیز گویای روندی هشداردهنده برای آیندهی گونه است.
اهمیت دادهها، در پوشش گستردهی جمعیتی پنگوئنهای امپراتور است. منطقهی بررسیشده حدود ۳۰ درصد از کل جمعیت جهانی پنگوئنهای امپراتور را دربر میگیرد. در حالی که بررسیهای پیشین در سراسر قاره جنوبگان تا سال ۲۰۱۸، از افت ۹٫۵ درصدی در طول یک دهه خبر میدادند، نتایج تازه از شدتیافتن روند کاهش جمعیت حکایت دارد.
بهگزارش آیافالساینس، دکتر پیتر فرتول، متخصص پایش حیاتوحش از فضا در BAS، میگوید: «اینکه چه میزان از کاهش جمعیت به کل جنوبگان تعمیمپذیر است، هنوز روشن نیست، اما اگر نتایج صحت داشته باشد، وضعیت وخیمتر از بدترین سناریوهاییست که تاکنون برای قرن حاضر در نظر گرفته بودیم.»
در پژوهش، شمارش پنگوئنها از طریق تصاویر ماهوارهای انجام شد. در حال حاضر، با وجود محدودیتها، این روش بهترین ابزار موجود برای ارزیابی جمعیت در مناطق دورافتاده محسوب میشود. دانشمندان مدتهاست که کاهش دریایخ ناشی از تغییرات اقلیمی را تهدیدی جدی برای این گونه میدانند، اما دادههای اخیر نشان میدهند که شرایط حتی از بدبینانهترین پیشبینیها نیز وخیمتر شده است.
پژوهشگران هشدار میدهند که شتاب غیرمنتظره در کاهش جمعیت، احتمالاً ناشی از عوامل دیگریست که هنوز بهدرستی شناسایی نشدهاند. دکتر فیل تریتن، همکار در مطالعه و پژوهشگر BAS، توضیح میدهد: «اگر سرعت تغییرات از مدلهای رایانهای پیشی گرفته، بدین معناست که تنها ازدسترفتن زیستگاه زادآوری عامل ماجرا نیست. ما باید بفهمیم چه عوامل پنهانی دیگری وجود دارد. تا زمانی که انتشار گازهای گلخانهای را مهار نکنیم، بعید است که تا پایان قرن شمار چشمگیری از پنگوئنهای امپراتور باقی بماند.»
افزونبر تغییرات اقلیمی، تهدیدی نوظهور نیز در حال شکلگیری است: صید صنعتی کریل با روشهای تهاجمی، مانند صید ترال. کریلها، موجوداتی ریز اما حیاتی، بنیان زنجیرهی غذایی جنوبگان را شکل میدهند و غذای اصلی گونههایی چون پنگوئنها، نهنگها، فکها و مرغهای دریایی هستند. در سال ۲۰۲۴، حدود نیم میلیون تن کریل از آبهای جنوبگان برداشت شد، بدون آنکه پیامدهای زیستمحیطی آشکار شود.
توبی نولان، کارگردان مستند اقیانوس نشنال جئوگرافیک (با حضور دیوید اتنبرو)، هشدار میدهد: «کل زیستبوم جنوبگان تقریباً بر پایهی یک گونه بنا شده است. تقریباً همهی پنگوئنها، نهنگها و فکها به کریل وابستهاند. چنین وابستگی شدیدی به یک گونه، در طبیعت بسیار نادر است.»
مشکل از آنجایی شدت میگیرد که کشتیهای بزرگ صنعتی، دقیقاً به همان مناطق تغذیهی حیاتوحش میروند که کریلها زندگی میکنند. نولان ادامه میدهد: «کشتیها مقادیر عظیمی از کریل را از همان مناطقی برداشت میکنند که جانوران برای بقا به آن وابستهاند.»
انریک سالا، بومشناس دریایی و مشاور علمی مستند اقیانوس، وضعیت را چنین توصیف میکند: «عملاً کریل را از دهان نهنگها بیرون میکشند. این فعالیتها در شبهجزیره جنوبگان، یکی از مناطق کلیدی و حساس برای حیات دریایی در کل منطقه، متمرکز شده است. تقریباً همهی کشورهای جهان، به جز چین و روسیه، پیشنهاد دادهاند که این نواحی بهعنوان مناطق حفاظتشده ثبت شوند تا از بهرهبرداری صنعتی در امان بمانند.»
در پایان، سالا هشدار میدهد: «با ادامهیافتن این روند، شاید آخرین منطقهی دستنخوردهی سیاره را برای همیشه از دست بدهیم. جنوبگان، میراثی مشترک برای تمام بشریت است، اما اکنون در آستانهی تبدیلشدن به طعمهی سودجوییهای صنعتی قرار دارد، آنهم فقط به نفع عدهای محدود.»
پژوهش در نشریه Communications Earth & Environment منتشر شده است.