0
0
85
دانشمندان از کجا می‌فهمند که یک جرم از فضای میان‌ستاره‌ای آمده است؟
زوميت
بروزرسانی
زومیت/ تاکنون فقط سه جرم میان‌ستاره‌ای در منظومه شمسی ما شناسایی شده است؛ اما دانشمندان دقیقاً چگونه از بین بی‌شمار جرم، آن‌ها را پیدا می‌کنند؟
ستاره‌ها ممکن است چندین سال نوری از ما فاصله داشته باشند؛ اما این بدان معنا نیست که منظومه شمسی ما در انزوا قرار دارد. میلیون‌ها سیارک و دنباله‌دار در کهکشان راه شیری حرکت می‌کنند و برخی از آن‌ها از دیگر منظومه‌های ستاره‌ای به فضای میان‌ستاره‌ای پرتاب شده‌اند. در حقیقت، هزاران نمونه از این مهمانان میان‌ستاره‌ای اکنون ممکن است در داخل مدار نپتون در گردش باشند؛ اما پیدا کردنشان کار دشواری است، زیرا بسیار کوچک و کم‌نور هستند.
بااین‌حال، تا امروز، فقط سه جرم میان‌ستاره‌ای شناسایی شده‌اند که عبارت‌اند از اوموآموا (در سال ۲۰۱۷)، دنباله‌دار بوریسوف (در سال ۲۰۱۹) و دنباله‌دار اطلس که همین چند ماه پیش کشف شد و توجه ستاره‌شناسان سراسر جهان و حتی کاوشگرها و مدارگردهای واقع در دیگر سیاره‌ها را به خود جلب کرده است.
وقتی یک جسم متحرک در آسمان مشاهده می‌شود، دانشمندان با پیگیری مسیر آن در چندین نوبت رصد، مدارش را تعیین می‌کنند و از صحت وجود آن مطمئن می‌شوند. این مسیر سه‌بعدی، برخلاف تصویر دو‌بعدی روی آسمان، دقیقاً نشان می‌دهد جسم چگونه در فضا حرکت می‌کند.
برای درک این موضوع، ابتدا به مداری که اجرام منظومه شمسی دارند نگاه کنیم. قانون کپلر می‌گوید مدار سیاره‌ها به شکل بیضی است و خورشید در یکی از دو کانون آن قرار دارد. اگر مدار کاملاً دایره باشد، برون‌مرکزی آن صفر است؛ هرچه مدار کشیده‌تر شود، برون‌مرکزی به یک نزدیک‌تر می‌شود.
برای مثال، زمین برون‌مرکزی بسیار کمی دارد و تقریبا دایره‌ای است، درحالی‌که برون‌مرکزی پلوتو به حدود ۰٫۲۵ می‌رسد. دنباله‌دارهای منظومه شمسی، مانند هالی و هیل-باپ، برون‌مرکزی بسیار بالایی دارند (۰٫۹۶۷ تا ۰٫۹۹۵۱)؛ اما همچنان از نظر گرانشی به خورشید متصل هستند و به‌دور آن می‌چرخند.
مسیر دنباله‌دار 3I/ATLAS در منظومه‌ی شمسی اطلاعات زیادی در اختیار دانشمندان قرار می‌دهد.
در مقابل، اجرام میان‌ستاره‌ای مدارهایی باز یا هایپربولیک (Hyperbolic) دارند، یعنی برون‌مرکزی آن‌ها بزرگ‌تر از یک است؛ بدین معنی که آن‌ها تنها برای مدت کوتاهی به نزدیکی خورشید می‌آیند و سپس به فضای میان‌ستاره‌ای بازمی‌گردند. برای نمونه:
اوموآموا: برون‌مرکزی ≈ ۱٫۲
بوریسوف: برون‌مرکزی ≈ ۳٫۵
اطلس: برون‌مرکزی ≈ ۶٫۱–۶٫۲
اعداد بالا نشان می‌دهند که این اجرام از گرانش خورشید آزاد هستند و صرفاً در مسیر گذر از منظومه شمسی قرار دارند؛ نه این که به دور خورشید بچرخند.
یکی دیگر از ویژگی‌های برجسته اجرام میان‌ستاره‌ای، سرعت بالای آن‌هاست. دنباله‌دار اطلس سریع‌ترین میان‌ستاره‌ای شناخته‌شده محسوب می‌شود که با سرعت حدود ۵۸ کیلومتر بر ثانیه نسبت به خورشید حرکت می‌کند. این سرعت آن‌قدر بالا است که حتی اگر اطلس در فاصله زمین از خورشید قرار داشته باشد، می‌تواند از منظومه شمسی فرار کند. در واقع، مسیر این دنباله‌دارهای میان‌ستاره‌ای تحت تأثیر گرانش خورشید کمی خمیده می‌شود، اما همچنان مسیر باز و گذرا دارند و قصد ماندن در منظومه ما را ندارند.
مطالعه این اجرام میان‌ستاره‌ای نه تنها به ما کمک می‌کند تاریخچه و تکامل منظومه‌های ستاره‌ای دیگر را بفهمیم، بلکه پنجره‌ای به دنیای مواد و شرایط تشکیل سیاره‌ها در نقاط دیگر کهکشان نیز می‌گشاید. هر بار که یک مهمان میان‌ستاره‌ای از نزدیکی ما می‌گذرد، فرصتی نادر برای بررسی ترکیب و رفتار اجرام آسمانی خارج از منظومه خودمان به دست می‌آید.
اخبار بیشتر درباره
اخبار مرتبط
0
0
176
1
0
132
0
1
158
0
0
193
0
0
113
اخبار بیشتر درباره
پس از این بخوانید
فیزیک ناممکن؛ چرا هیچچیز در جهان نمیتواند به صفر مطلق برسد؟
زنگ خطر برای ایران؛ همسایه شرقی، شاهراه دیجیتال منطقه می‌شود
هدیه ویژه چینیها به مدیرعامل اپل / عکس
«تغییرات بزرگ در خط تولید آیفون ۲۰۲۵؛ تیتانیوم، تاشو و خداحافظی با مدل پایه!
هیولای جدید ایلان ماسک در فضا /خداحافظی با اینترنت کٌند!
دانشمندان از کجا می‌فهمند که یک جرم از فضای میان‌ستاره‌ای آمده است؟
عنکبوتها دنیا را چگونه میبینند؟
حمله سایبری اسرائیل به ماهوارههای ایران؟ /وزیر ارتباطات: هیچ مداخله خارج از روال فنی در ماهواره «هد هد» نداشتیم
باستانشناسان سالها در اشتباه بودند؛ شیار دندان فسیلها ربطی به خلال دندان ندارد
