نقشه‌ای از مولکول‌های مرموز در کهکشان راه شیری

بيگ بنگ/ دانشمندان دانشگاه جانز هاپکينز با تحليل نور صدها هزار جسم آسماني با استفاده از داده‌هاي مرکز «بررسي ديجيتالي آسمان اسلون» در نيومکزيکو، نقشه‌اي منحصر به‌ فرد از مولکول‌هاي رازآلود کهکشان راه شيري را ارائه داده‌اند که اين مولکول‌ها مسئول وجود ويژگي‌هاي معماگونه در نور ستارگان هستند. تيم علمي با همکاري «پروفسور برايس منارد» از دپارتمان فيزيک و نجوم دانشگاه جانزهاپکينز، به دنبال مشاهده مکان اين مولکول‌هاي رازآلود بودند و خلق نقشه جديد نيازمند تحليل مقادير عظيم داده‌ها و استفاده از قدرت تحليل‌هاي آماري بود. ويژگي‌هاي معماگونه نور ستارگان که منجمان آن‌ها را «باندهاي پخش بين ستاره‌اي» يا DIBs مي‌نامند، از زمان کشف آنها توسط «مري لئا هگر» از «رصدخانه ليک» در سال ۱۹۲۲ براي ستاره‌شناسان معما بوده‌اند. اين دانشمند با تحليل نور ستارگان، خطوط غيرمنتظره‌اي را دريافت که توسط مولفه‌اي در درون فضاي ميان‌‍ ستاره‌اي بين ستارگان و زمين ايجاد شده بودند. تحقيقات بيشتر نشان داد اين خطوط مرموز ناشي از مولکول‌هاي مختلفي بودند اما اين که دقيقا چه تعداد از اين مولکول‌هاي احتمالي مسئول چنين ويژگي‌هايي هستند، براي تقريبا يک قرن به شکل معما باقي ماند. نقشه جديد مبتني بر داده‌هاي رصدخانه اسلوناست و مکان اين مولکول‌هاي رازآلود را آشکارسازي مي‌کند. اين داده‌ها توسط دو تيم علمي گردآوري شدند. يکي از آنها بر متراکم‌ترين بخش‌هاي کهکشان راه شيري متمرکز شد. اعضاي اين گروه از مشاهدات مادون‌ قرمزي استفاده کردند که مي‌توانند از ميان ابرهاي غبارآلود به ستارگان مبهم برسند. گروه ديگر نيز از نور مرئي براي شناسايي مولکول‌هاي مرموزي استفاده کرد که بالاي صفحه کهکشان راه شيري واقع شده‌اند، جايي که ويژگي‌هاي آن‌ها بسيار ضعيف و اندازه‌گيري‌شان دشوار است. اين تيم علمي نور بيش از نيم ميليون ستاره، کهکشان و تپ‌اختر را براي شناسايي ويژگي‌هاي مولکول‌هاي واقع در ناحيه بالا و پايين ديسک کهکشان راه شيري تحليل کرد. علاوه بر اين، اين گروه قادر به مشاهده انواع محيط‌ هايي شد که احتمال يافتن اين مولکول‌ها در آنها بيشتر است. اعضاي تيم تحقيقاتي دريافت تعدادي از مولکول‌ها نواحي متراکم گاز و غبار را ترجيح مي‌دهند؛ در حالي که ديگران نقاط دورتر از ستارگان را انتخاب مي‌کنند. اين براي نخستين بار است که محققان حرکت اين مولکول‌هاي رازآلود را حول کهکشان راه شيري مشاهده کرده‌اند. تقريبا يک قرن پس از کشف چنين مولکول‌هايي، هنوز ماهيت آن‌ها معماست؛ اما دانشمندان دانشگاه جانزهاپکينز با خلق اين نقشه يک گام به سوي درک ساختار و مواد تشکيل دهنده آنها نزديک شده‌اند. اين نتايج دانشمندان را به سوي آزمايشات و مشاهدات بيشتر براي کشف ويژگي‌ها و ماهيت اين مولکول‌هاي معماگونه رهنمون مي‌سازد. جزئيات اين نقشه در دويست و بيست و پنجمين نشست انجمن ستاره‌شناسي امريکا در سياتل ارائه شد.