به مناسبت سالگرد مرگ ورنر کارل هایزنبرگ فیزیکدان بزرگ آلمانی

زوميت/ ۱ فوريه سال ۱۹۷۶ درست ۳۹ سال پيش، ورنر کارل هايزنبرگ فيزيکدان سرشناس آلماني و يکي از نوابغ قرن ۲۰ ميلادي ديده از جهان فروبست. هايزنبرگ يکي از بنيانگذاران فيزيک کوانتوم بود و اصل عدم قطعيت در فيزيک کوانتوم يادگار وي است. هايزنبرگ در سال ۱۹۳۲ جايزه نوبل فيزيک را بخاطر دستاوردهاي علميش در خصوص فيزيک کوانتوم کسب کرد. ورنر هايزنبرگ در تاريخ ۵ دسامبر سال ۱۹۰۱ در امپراتوري آلمان متولد شد. ورنر بعد از پايان تحصيلات در مقطع دبيرستان، وارد دانشگاه لودويگ ماکسيميليان مونيخ شد و در اين دانشگاه در خلال سال‌هاي ۱۹۲۰ تا ۱۹۲۳ به تحصيل در رشته رياضيات و فيزيک پرداخت. ورنر يک نابغه بود و بصورت همزمان به تحصيل رياضي و فيزيک در دو دانشگاه پرداخت. در دانشگاه مونيخ که دانشگاه اول وي بود زير نظر آرنولد سامرفيلد و ويلهلم وين آموزش ديد و در دانشگاه گوتينگن زير نظر مکس بورن فيزيکدان سرشناس و جيمز فرانک به تحصيل در رشته فيزيک پرداخت. وي رياضيات را هم، زير نظر ديويد هيلبرت رياضيدان بزرگ فرا گرفت. ورنر کارل هايزنبرگ سال ۱۹۲۳ دکتراي خود را از دانشگاه مونيخ و سال ۱۹۲۴ دکتراي ديگري را از دانشگاه گوتينگن کسب کرد. نيلز بور يکي از تاثير گذارترين اساتيد هايزنبرگ بود و زمينه ساز آشنايي هايزنبرگ با فيزيک کوانتوم نيز اين دانشمند بزرگ بود. سال ۱۹۲۷ هايزنبرگ به عنوان استاد و رئيس دپارتمان فيزيک دانشگاه لايپزيک انتخاب شد. سال ۱۹۲۹ هايزنبرگ و پاولي مقاله‌هاي مشترک خود را در خصوص فيزيک کوانتوم ارائه کردند و زيربناي نظريه کوانتومي نسبيت را پايه ريزي کردند، بعد از آن هايزنبرگ به بسياري از کشورهاي دنيا سفر کرد و درخصوص فيزيک کوانتوم به سخنراني پرداخت. هايزنبرگ سال ۱۹۳۲ بخاطر دستاوردهاي علمي خود در فيزيک مفتخر به دريافت جايزه نوبل فيزيک شد. هايزنبرگ در کنار اينکه يک فيزيکدان بزرگ بود نوازنده چيره دست پيانو نيز بود و همانند استادش ماکس پلانک يکي از بهترين پيانيست‌هاي دوران خود به شمار مي‌رفت به طوري که حتي چندين کنسرت پيانو نيز اجرا کرده است هر چند شهرتِ زيادِ وي در علم فيزيک جايي براي شناخته شدن به عنوان يک هنرمند و پيانيست بزرگ براي وي باقي نگذاشته است. با وجود آنکه بسياري از دانشمندان آلماني قبل از شروع و بعد از آغاز جنگ جهاني دوم آلمان را ترک و به آمريکا مهاجرت کردند اما هايزنبرگ در آلمان باقي ماند و با وجود بعضي همکاريهاي تحقيقاتي با دولت آلمان نازي همانند هدايت تيم تحقيقات سلاح هسته‌اي آلمان، ولي هيچگاه عضو حزب ناسيونال سوسياليست آلمان نشد و بيشتر رفتار محافظه کارانه در پيش گرفت. بعد از پايان جنگ جهاني دوم در منطقه تحت نظارت انگليسي‌ها نگهداري مي‌شد و به مرور اجازه حضور در مراکز علمي و دانشگاه را کسب کرد و مجددا فعاليت‌هاي علمي خود را بيشتر به عنوان استاد از سر گرفت. ورنر کارل هايزنبرگ در تاريخ ۱ فوريه سال ۱۹۷۶ بخاطر سرطان کبد ديده از جهان فروبست تا دنيا يکي از بزرگترين تئوريسين‌هاي فيزيک نظري و به خصوص درحوزه فيزيک کوانتوم را از دست بدهد.