مصاحبه با ایرانی داوطلب "سفر بی بازگشت به مریخ"

عصر ايران/ آمار عجيب و غريب است؛ بيش از 200 هزار نفر براي رفتن به مريخ داوطلب شده اند؛ سفري بي بازگشت! سفري که تا کنون درون مايه فيلم ها و کتاب هاي تخيلي و داستاني بود و يک افسانه دست نيافتني... اما به نظر مي رسد اين افسانه قرار است رنگ واقعيت به خود بگيرد و انسان به مريخ قدم بگذارد، سياره سرخ و زيبا که سال هاست دانشمندان علوم فضايي را به خود مشغول کرده است، اکنون قرار است 24 نفر به مريخ بروند تا به همه سؤالات بشر از آغاز تا کنون پاسخ بدهند و شايد مقدمه اي براي کوچ بشر به آنجا باشند. از سال ها قبل پروژه هاي مختلفي براي اعزام فضانورد به مريخ طراحي شده اما همه اين پروژه ها از پيش شکست خورده ناميده و بايگاني شدند، چون به دلايل مختلف از جمله سوخت هيچ راهکاري براي مرحله دوم پروژه يعني "بازگشت از مريخ" نداشتند تا اينکه پروژه اي با عنوان "مارس وان" طراحي شد که با حذف اين مرحله گامي سرنوشت ساز براي اعزام انسان به فضا برداشته شود: سفر بي بازگشت! اخيرا نام سه ايراني در ميان برگزيدگان مرحله دوم پروژه مارس وان اعلام شد که از ميان بيش از دويست هزار نفر به جمع صد نفر راه يافته اند تا در نهايت 24 نفر در قالب 6 تيم 4نفره رهسپار "سفر بي بازگشت" شوند. "صادق مدرسي" يکي از اين سه ايراني است که گفتگوي عصرايران با او را در ادامه مي خوانيد: - قدري از خودت بگو. صادق مدرسي هستم 30 ساله متولد يزد و ساکن تهران. مدرک کارشناسي ارشد زيست شناسي دارم و ده مقاله آي اس آي چاپ کرده ام. - مهمترين انگيزه ات براي ثبت نام رفتن به مريخ چه بود؟ حس هيجان و ماجراجويي. - فقط حس هيجان و ماجراجويي؟ آيا مي ارزد؟ يا هدف ديگري هم داري؟ با توجه به عظمتي که اين پروژه دارد از نظر من مي ارزد. مسلما افراد مختلف نظرات مختلفي دارند. - متاهلي؟ خير مجردم. شغلت چيست؟ از وضعيت کنوني زندگي ات راضي هستي؟ از زندگيم راضيم و به طور کلي زندگي را دوست دارم و اينکه تصميمات و انتخابهاي مختلفي در زندگي پيش روي ماست. باني اين پروژه کيست؟ کدام شرکت و کدام کشور؟ شرکتي که مجري اين پروژه است و ايده و طرح کلي آن را داده است هلندي است و با شرکت هاي مختلفي از قاره هاي آمريکا، اروپا و استراليا همکاري مي کند. - از چه طريق در جريان ثبت نام براي اعزام به مريخ قرار گرفتي؟ از طريق اخبار علمي که دنبال مي کردم مطلع شدم چنين طرحي وجود دارد. قبل از شروع ثبت نام من با شرکت مجري طرح تماس گرفتم تا ازجزئيات مطلع شوم و بعد از مطالعه و تحقيق درباره ابعاد پروژه احساس کردم اين يک طرح منطقي است؛ به همين دليل بعد از اعلام عمومي، ثبت نام کردم. - درباره فضا و مريخ اطلاعاتي داشتي؟ از قبل اطلاعاتي داشتم اما بعد از مطرح شدن اين پروژه تحقيقات بيشتري کردم. - به نظرت طرح شدني است؟ بله ، مرور قراردادها و ابعاد و جزئيات طرح نشان مي دهد که انسان مي تواند به يک سياره ديگر برود. - اطلاع داري چند نفر ثبت نام کرده اند و چند نفرشان ايراني است؟ حدود 205 هزار نفر از صد کشور جهان ثبت نام کردند و فکر مي کنم ده،دوازه نفر از آن ها ايراني بودند. - فکر مي کردي به مرحله بعد بروي؟ هنگام ثبت نام در خودم اين قابليت را مي ديدم و حدس ميزدم جز 1000 نفر مرحله دوم باشم اما با توجه به اينکه کساني که جز 1000نفر هستند داراي سوابق و تجارب مختلفي در حوزه هاي پزشکي،فضايي و علمي بودند و حتي برخي کارشناس ناسا و يا فضانورد بودند فکر نمي کردم به جمع 100 نفر بروم. -درباره آيتم ها و مصاحبه هاي انجام شده برايمان بگو. در مرحله اول يک ويديوي 60 ثانيه اي از خودمان ارسال کرديم که در اين ويديو سه موضوع بايد اشاره مي شد:اول، درباره انگيزه خود براي ثبت نام؛ دوم، درباره اينکه چرا فکر کرده ايم مي توانيم اين ماموريت را انجام دهيم و سوم اينکه حس شوخ طبعي ما در چه حدي است؟ غير از اين بايد به ده سؤال ديگر هم به صورت مکتوب جواب مي داديم که موضوعات مختلفي را از جمله موضوعات روحي،تعامل و روابط بين فردي،اخلاقيات و ... را شامل مي شد مثلا اينکه دوستي در خارج از کشور دارم يا خير؟ انگيزه نامه و اطلاعات فردي هم لازم بود. - مرحله بعد به چه شکل بود؟ مرحله دوم بررسي شرايط پزشکي بود که بايد فرم هايي را از نظر صلاحيت هاي پزشکي به تائيد پزشک مي رسانديم که شامل فشارخون،وضعيت مفاصل،قد و وزن و اطلاعاتي درباره جراحي و ... بود که در اين مرحله از 1058 نفر حدود 500 نفر حذف شدند. - و بعد؟ يکي از مسؤولان پروژه از طريق اسکايپ با من مصاحبه اي انجام داد و سؤالات مختلفي را پرسيد البته بيشتر از نظر روحي قصد داشت ببيند استرس دارم يا نه. يا سئوالي پرسيد که اگر بعد از اعزام موفق به مريخ با گذشت سه سال زمينه اي براي بازگشت به زمين فراهم شد بر مي گردي؟ - پاسخ چه بود؟ گفتم بر نمي گردم. ترجيحم اين است که بمانم و حتي ديگران را هم تشويق کنم بيايند تا يک جامعه انساني در مريخ ايجاد کنيم و گونه انساني و نسل بشر را در سياره مريخ گسترش دهيم. - اين شدني است؟ بررسي هايي که شده نشان مي دهد که بدن انسان با فضاي مريخ مي تواند تطابق پيدا کند و در مريخ امکان تهيه آب و غذا و ... فراهم شود. - توضيح مي دهي؟ در سطح مريخ يخ وجود دارد و مي توان با کوره هاي ذوب به آب رسيد و آب را هم تجزيه کرد و به هواي قابل تنفس دست يافت. - برنامه اعزام به چه شکل است؟ سال 2018 قرار است يک پرواز آزمايشي صورت بگيرد و مريخ نورد هم قرار است در سال 2020 براي ايجاد پايگاه اقامت عازم شود و در سال 2022 هم قرار است چند محموله مورد نياز براي ايجاد شرايط زندگي در يک نقطه مخصوص بر سطح مريخ که خاک مناسب داشته باشد و يخ بيشتري دارد و در عين حال خيلي سرد نباشد فرود بيايد. - انرژي از چه طريقي تامين مي شود؟ قرار است پنل هاي خورشيدي سبک به وسعت 2000متر ايجاد شود تا برق مورد نياز پايگاه تامين شود. - غذاي مريخي ها از چه طريقي به دست مي آيد؟ غذا هم از طريق گلخانه هاي سبک قابل حمل از طريق لامپ هاي ال اي دي خاص به دست خواهد آمد. - فقط گياهخوار خواهيد بود يا گونه هاي جانوري هم قرار است در مريخ پرورش داده شود؟ مثل مرغ و خروس. احتمالا در چند سال اول حيوانات به اين صورت که اشاره کرديد پرورش داده نخواهند شد و پروتئين حيواني هم از طريق تغذيه از حشرات تامين خواهد شد. - دوره هاي آموزشي افراد قبل از اعزام چطور طي مي شود؟ هر گروه براي اعزام 4 نفر خواهد بود که هر نفر از يک قاره است. بنابراين از يک کشور دو نفر در يک گروه نخواهند بود. از گروه 4 نفره دو نفر امور مهندسي را بر عهده مي گيرند و برهمان اساس آموزش مي بينند. دوره آموزشي 8 سال است که از سال 2016 تا 2024 دنبال مي شود. محل آموزش هم به صورت شبيه سازي در اماکن خاص است که به فضاي مريخ شباهت داشته باشد و ممکن است قطب شمال يا جنوب باشد و دوره هاي علمي هم احتمالا در آمريکا سپري مي شود. - گفتي که احيانا در قطب آموزش خواهيد ديد. آيا سطح مريخ پوشيده از يخ است؟ هوايش چطور است؟ دماي مريخ به طور متوسط بين 17- تا 170- است البته در روزهايي از تابستان در مناطق خاصي از آن ممکن است به 25 تا 35 درجه بالاي صفر هم مي رسد. تشعشعات مضر کيهاني هم به سطح آن مي رسد؛ البته لايه اتمسفر بسيار نازکي هم دارد. - زمان اعزام مشخص است؟ سال 2024 افراد پرواز مي کنند و سال 2025 در مريخ فرود مي آيند. - مريخي ها امکان ارتباط با زمين را خواهند داشت؟ هم به تلفن و هم به اينترنت دسترسي خواهد بود و به همين منظور ماهواره هايي در سال 2018 و 2022 به فضا پرتاب مي شود ،البته تاخير در ارسال پيام وجود خواهد داشت و بين 3تا 23 دقيقه بين ارسال و دريافت پيام فاصله خواهد بود. - خودت که براي اعزام وجهي نداده اي؟ غير از ابتداي کار که شرکت براي جلوگيري از ثبت نام اسپمي مبلغ کمي در حدود 15 دلار را تعيين کرده بود، در ادامه مراحل وجهي پرداخت نشده و حتي در دوره آموزش به 24 نفر باقي مانده حقوق پرداخت مي شود، هرچند آن ها به پول نيازي نخواهند داشت. - هزينه اعزام يک نفر چقدر است؟ هزينه اعزام يک گروه 4 نفره 6ميليارد دلار برآورد شده که قرار است از طريق اسپانسر و تبليغات و فروش فيلم هاي آموزشي و حق پخش آن هزينه هاي پروژه محقق شود. - چه تصوري از زندگي در مريخ داري؟ مي دانم خيلي سخت خواهد بود، مخصوصا اوايل حضور و ماه اول، اما فکر مي کنم بعد از چند ماه همه چيز به صورت طبيعي و عادي شود. اما قبل از آن در هر زماني کوچکترين اشتباه به معناي نابودي پروژه است به همين دليل فکر مي کنم مهم ترين بخش در اين پروژه انتخاب افراد يعني 24 نفر نهايي است و در کل اراده قوي را يکي از شرايط زندگي در مريخ مي دانم؛ حس خوبي نسبت به آن دارم و از اين حس خوشم مي آيد. - برخورد خانواده با اين اتفاق چه بود؟ اوايل خيلي موضوع جدي نبود چون تعداد افراد داوطلب بسيار زياد بود در کل حمايت کردند؛ هرچند هيچ خانواده اي خوشحال نمي شود يکي از اعضايش برود و ديگر بر نگردد!مي توانم بگويم مخالفت جدي نکرده اند و چون مجرد هستم راحت تر هستم. - چون وضعيت کاملا خاصي است حتماً خانواده ات نگراني هايي هم دارند. خانواده ام از اين جهت که براي پروژه اي داوطلب شده ام که بسيار عظيم است و خودم هم به آن علاقه مندم مرا حمايت مي کنند. مريخي ها قرار است ازدواج داشته باشند؟ حداقل اوايل خير،يعني تا حدود ده سال بعيد است،بخاطر مسائل پزشکي و محدوديت هاي موجود و احتمال عدم تطابق جنين و اينکه افراد بايد روي کارشان تمرکز داشته باشند. - احتمال دارد در طول آموزش ها به اين نتيجه برسي که قادر به رفتن به مريخ نيستي و انصراف بدهي؟ به هيچ وجه انصراف نمي دهم. تصميمم را گرفته ام و اين يک تصميم قطعي است اما افراد با صلاحيت بايد بروند اگر اين تشخيص داده شد که من مي توانم خواهم رفت. - با برخي افراد که صحبت مي کرديم، معتقد بودند که فقط کساني که از زندگي سير شده اند به اين سفر بي بازگشت مي روند؟ پاسخت به اين باور چيست؟ معمولا کساني که از زندگي سير شده اند به هيچ سفري نميروند. مخصوصا به چنين سفري، چون علاوه بر مراحل سخت انتخابي مراحل بسيار سخت آموزش وجود دارد که انگيزه بسيار قوي ميخواهد. - نسبت به اينکه سفرت بي بازگشت است حس بدي نداري؟ اينکه مي گوييد سفر بي بازگشت است به اين معنا است که فرد از دنيا مي رود در حالي که افرادي که به مريخ مي روند از دنيا نمي روند، بلکه به محل ديگري مي روند و فقط برنمي گردند وگرنه کل تجهيزاتي که براي ايجاد شرايط زنده ماندن افراد نياز است چه در زمينه آب، هوا و غذا قبل از اعزام افراد ارسال خواهد شد و اگر در اين مراحل مشکلي پيش بيايد از طرف مريخ نوردي که پيشتر اعزام شده چراغ سبز براي اعزام افراد صادر نخواهد شد. - فکرش را کرده اي که اگر مثلاً در پنجمين يا دهمين سال از زندگي در مريخ، پشيمان شوي ، چه خواهد شد؟ مخصوصا اين که با توجه به وضعيت خاص و امکانات اندک مريخ ، شما احتمالا نخواهيد توانست از محدوده اي خاص در محل زندگي تان در مريخ، دورتر شويد. به اين موضوع فکر کرده ام اما اينکه پشيمان شوم خير، ضمن اينکه بسياري از تصميماتي که افراد در زندگي شان مي گيرند ممکن است برگشت ناپزير باشند. - نگران نيستي حادثه بدي براي شما رخ دهد؟ اتفاق ناگوار در هر شرايطي مي تواند بيفتد. حتي در حال قدم زدن در پياده رو و يا هنگام پرواز با هواپيما، در مريخ اگر همه چيز طبق برنامه پيش برود افراد در مريخ يک زندگي معمولي خواهند داشت و مثل زمين زندگي ادامه خواهد يافت. بر اساس تحقيقات يک انسان مي تواند تا بيش از60 سال در کره مريخ ادامه حيات بدهد از طرفي از سال 1999 تا 2013 فقط يک ماموريت مريخ شکست خورده و آن هم پروژه مشترک چين و روسيه بوده است. - اگر بيمار شويد چه؟ پزشک و دارو خواهيد داشت؟ 2 نفر از 4 نفر هر گروه آموزشهاي پزشکي و نحوه استفاده از تجهيزات پزشکي که به آنجا فرستاده خواهد شد را کسب مي کنند. - اتمسفر مريخ چگونه است؟ خلا است يا از گاز خاصي تشکيل شده است؟ اساساً تنفس در آنجا چگونه خواهد بود؟ به طور عمده از نيتروژن و آرگون تشکيل شده و تنفس در فضاي باز از طريق کپسول هوا خواهد بود. - آيا بايد در کل عمرتان در مريخ، لباس فضانوردها تن تان باشد؟ زماني که افراد در سکونتگاه هاي مخصوص هستند اصلا نيازي به لباس هاي مخصوص يا کپسول هوا و... ندارند اما هنگام خروج از پايگاههايشان لباس مخصوص ميپوشند. - اولين انسان هاي مريخ به عنوان يک جامعه کوچک، جامعه خود را چگونه اداره خواهند کرد؟ آنجا دموکراسي خواهيد داشت؟! افراد طي آموزش 8 ساله علاوه بر آموزش هاي معمول، در مورد دموکراسي، ساختارهاي مختلف سياسي و اجتماعي و سلسله مراتب و نحوه تقسيم قدرت آموزش خواهند ديد. ضمن اينکه در چند سال اول تعداد افراد کم است و تصميمات به صورت جمعي گرفته خواهد شد. - گفتي در آن ويديوي اوليه درباره شوخ طبعي سؤال شده بود به نظرت علتش چيست؟ ويديو خيلي کوتاه بود شايد به اين خاطر بوده که سفر 7ماه طول مي کشد و 4 نفر در فضايي بسته به اندازه 10 متر بايد سفر کنند؛ براي تحمل اين شرايط بايد افراد از نظر روحي شرايطي داشته باشند و به اصطلاح هنري داشته باشند تا اين شرايط تحمل شود. مثلا زود عصباني نشوند و راحت بخندند. - فکر مي کني جزو 24نفر نهايي باشي؟ اميدوارم و دوست دارم جز 24 نفر باشم. - دلت براي زمين تنگ نمي شود؟ با زمين در ارتباط هستيم از تحولات زمين مطلع مي شويم حتي مي توانيم مسابقات ورزشي را هم دنبال کنيم. فکر نمي کنم شرايط خيلي سختي باشد، همين که صبح بيدار شوي و در يک سياره ديگر باشي حسي است که تا کنون تجربه نشده. از نظر من ممکن است برخي چيز ها را با رفتن از زمين از دست بدهم اما چيزهاي ديگري را به دست مي آورم. - براي فرد خاصي چطور ؟ نمي توانم بگويم دلم تنگ نمي شود اما روي قابليتم و فعاليتم در مريخ اثر نخواهد گذاشت. - اگر همين فردا قرار باشد عازم مريخ شوي چه چيزهايي با خودت مي بري؟ (مکث طولاني) فکر نمي کنم چيزي با خودم ببرم. وابستگي خاصي ندارم شايد عکسي از دوستان و خانواده ام ببرم که پشت سرش با فتوشاپ کره زمين قرار داشته باشد