بيتوته/ بلوط به جنس بلوط (Quercus) تعلق دارد که بيش از 600 گونه مختلف از درختان را در بر مي گيرد. بيشتر گونه هاي درختان بلوط برگريزند و تنها چند گونه از آنها هميشه سبزند. درختان بلوط در نيمکره شمالي وجود دارند. آنها را مي توان در جنگل هاي مختلف، از جمله جنگل هاي آب و هواي معتدل، مديترانه اي و گرمسيري يافت.
درختان بلوط در معرض خطر ابتلا به بيماري هاي قارچي هستند که مي تواند موجب پوسيدن قسمت داخلي گياه شود. علاوه بر قارچ ها، حشرات هم اغلب به درختان بلوط حمله مي کنند و باعث از بين رفتن برگ آنها مي شوند. 78 گونه از گونه هاي بلوط به خاطر تخريب زيستگاه ها، بهره برداري بيش از حد، بيماري ها و معرفي گونه هاي مهاجم به اکوسيستم شان در فهرست گياهان در معرض خطر انقراض قرار گرفته اند.
اطلاعاتي جالب درباره درخت بلوط
√ جنس بلوط به تيره راش (Fagaceae) تعلق دارد. تيره راش 8 جنس و بيش از هزار گونه دارد. جنس بلوط با بيش از 600 گونه بزرگ ترين جنس اين تيره است.
√ درختان بلوط معمولاً بزرگ اند. ارتفاع آنها به طور متوسط مي تواند به 15 تا 21 متر و عرض آنها به حدود 3 متر برسد. طول شاخه هايشان هم ممکن است به 40 متر بالغ شود.
√ درخت بلوط به خاطر ابعاد بزرگش، به مقدار زيادي آب در روز نياز دارد. بلوط مي تواند هر روز 50 گالن آب (تقريباً 189 ليتر) را جذب کند.
√ بلوط ها هم گل هاي نر و هم گل هاي ماده توليد مي کنند. گل هاي نر در خوشه هايي به نام گل دم (catkins) قرار گرفته اند. گل هاي ماده خيلي کوچک ترند.
√ توليد ميوه بلوط از سن 20 تا 50 سالگي درخت شروع مي شود.
√ برگ درخت بلوط پهن، نازک و تخت است. شکل برگ ها تخم مرغي يا بيضي شکل است. برخي از برگ ها ممکن است لوب (بخش) داشته باشند يا دندانه دار باشند يا لبه هاي صاف داشته باشند.
√ ميوه هاي جوان، برگ ها و جوانه هاي بلوط حاوي اسيد تانيک هستند که بر گاوها تأثيرات سمي به جا مي گذارد. اسيد تانيک مي تواند باعث زخم معده شود، به کليه ها صدمه بزند و در نتيجه در گاو تازه متولد شده ناهنجاري ايجاد کند.
√ بلوط ها هر سال بيش از 2000 ميوه توليد مي کنند، اما تنها يک در 10000 ميوه مي تواند درخت بلوط ايجاد کند.
√ بسياري از جانوران (کبوتر، اردک، خوک، آهو، سنجاب، موش ...) از ميوه بلوط تغذيه مي کنند.
√ چوب بلوط بسيار قوي و سخت است و در ساخت کشتي ها، مبلمان و کف مورد استفاده قرار مي گيرد.
√ در ايران بلوط در جنگلهاي زاگرس ميرويد. ارتفاع اين درخت در بعضي نواحي به 50 متر و قطر تنه آن به 3 متر مي رسد.
√ ميوه درخت بلوط (acorn) که به نام بلوط معروف است مانند فندق است و در پيالهاي جاي ميگيرد.
√ در قديم بلوط به عنوان غذا مورد استفاده قرار مي گرفته است. حتي آن را خشک مي کردند و دم مي کردند يا با گندم مخلوط و از آن نان تهيه مي کردند. مي توان بلوط را بو داد و سپس آنرا دم کرد و از آن چاي تهيه کرد.
√ جنگلهاي بلوط سطح قابل توجهي از مساحت کل جنگل هاي ايران را تشکيل ميدهد. فائو (سازمان خواروبار و کشاورزي ملل متحد) مساحت جنگلهاي ايران را 12 ميليون هکتار تخمين زده است که 55 درصد از آنها را گونه هاي مختلف بلوط تشکيل ميدهد.
√ جنس بلوط در ايران داراي هشت گونه است که در جنگلهاي شمال، غرب و شمال غرب ايران پراکندهاند. گونههاي موجود در ايران عبارتند از: برودار يا بلوط ايراني، بلند مازو، يوول يا بلوط لبناني، اوري، سفيد مازو، مازوج، دارمازو و بلوط حلبي.
√ در چند دهه اخير به درختان بلوط ايران آسيب زيادي وارد شده است. از جمله عوامل اصلي تخريب جنگلهاي بلوط ناحيه زاگرس افزايش چراي بي رويه دام، قطع درختان براي تأمين سوخت و زغال، شاخه زني (گلازني) درختان بلوط به منظور تهيه علوفه، استفاده سنتي از درختان بلوط جهت استفاده به عنوان مصالح ساختماني و ابزار کشاورزي، توسعه اراضي زراعي، احداث جاده و راه خطوط انتقال برق، نفت و گاز، مخابرات و ...، توسعه شهرها، فعاليتهاي صنعتي و... و آفات و بيماري ها هستند.
√ بلوط گياه ملي بسياري از کشورها از جمله ايالات متحده آمريکا، انگلستان، فرانسه، آلمان، لتوني، لهستان و صربستان است. بلوط نماد قدرت و استقامت است.
√ در آمريکا بلوط در رتبه بندي ارتش مورد استفاده قرار مي گيرد. برگ نقره اي نشان سرهنگ دوم و برگ طلا نشان ناخدا است.
√ بر روي سطح يکي از قديمي ترين سکه هاي بريتانيا (شش پنسي) بلوط حک شده است.
√ بيشتر گونه هاي بلوط بيش از 200 سال زندگي مي کنند. درختان خاصي وجود دارند که مي توانند بيش از هزار سال عمر کنند. يک درخت بلوط کاشته شده در زمان سلطنت شاه جان (يکي از شاهان انگلستان) 800 سال زندگي کرده و علاوه بر شاه جان شاهد سلطنت 35 شاه ديگر نيز بوده است.
با کانال تلگرامي آخرين خبر همراه شويد telegram.me/akharinkhabar