بيگ بنگ/ هشت سياره در منظومه شمسي ما در مدارهاي خود به دور خورشيد در حال چرخش مي باشند. اين هشت سياره بر حسب فاصله متوسط تا خورشيد به ترتيب عبارتند از،سيارات سنگي: عطارد، ناهيد، زمين، مريخ، اين سيارات نسبتاً کوچکند و بيشتر از سنگ تشکيل شده اند و تعداد کمي قمر دارند يا اصلاً قمر ندارند. و سيارات گازي: مشتري، زحل، اورانوس و نپتون که عمدتا از به اين سيارات مشتريسان مي گويند، سيارات بزرگي هستند که عمدتاً از گازها تشکيل شده اند و جو ناپايداري دارند و توفانهاي عظيمي در لايه هاي بالايي جو آنها بخاطر پديده همرفت،گاز سرد جايگزين گاز گرم مي شود و اکثرا تعداد زيادي قمر دارند. لازم بذکر است که پلوتو در سال ۲۰۰۶ از جمع سيارات منظومه شمسي حذف شد و به جمع سيارات کوتوله پيوست.
سيارات داخلي به خورشيد نزديک ترند و سيارات خارجي دور ترند. مواد سيارات سنگي از غبار و سنگ ها و بر عکس مواد سيارات گازي از مواد بسيار سبکتر ساخته شده اند. ميليارد ها سال قبل سيارات در حال شکل گيري بودند مواد سنگين نتوانستند از جاذبۀ خورشيد خيلي فرار کنند ولي مواد سبک تر توانستند از خورشيد فاصله ي بيشتري بگيرند و کم کم سيارات گازي را تشکيل دادند. پس سيارات دور تر از جنس گازند و سيارات نزديک تر ارز جنس سنگ و فلز هستند. در کمربند مداري سيارات گازي و سيارات سنگي کمربند سيارکي وجود دارد که حدودا در ميان مدارهاي مريخ و مشتري واقع شدهاست. در اين منطقه تعداد بسيار زيادي اجرام فضايي با شکلهاي نامنظم قرار گرفتهاند که سيارک ناميده ميشوند. در حدود نيمي از جرم کمربند سيارکها را چهار سيارک بزرگ تشکيل ميدهند که سرس، وستا، پالاس، و هايجيا نام دارند.
خورشيد خود به تنهايي ۹۹ درصد جرم منظومه ي شمسي را تشکيل مي دهد.سامانه خورشيدي از اعضاي زيادي تشکيل شدهاست که ميتوان آنها را به ۴ دسته خورشيد، سيارات کوتوله و اجرام کوچک و سيارات تقسيم کرد. سيارات در حرکت خود به دور خورشيد در مدارهاي بيضي شکل از قوانين کپلر و نيوتن پيروي مي کنند، وقتي که سيارات به خورشيد نزديک مي شوند به اين حالت حضيض خورشيدي مي گويند و هنگامي که به دورترين فاصله تا خورشيد مي رسند به آن نقطه اوج خورشيدي مي گويند. حال بطور خلاصه شرايط فيزيکي و همچنين فاصله سيارات منظومه شمسي را به ترتيب، از نزديکترين سياره به خورشيد تا دورترين آنها شرح مي دهيم، در انتها توضيحاتي از پلوتوي نگون بخت هم که چند سالي است از بين سيارات منظومه شمسي حذف شده مي نويسيم. فاصله سيارات تا خورشيد را به کيلومتر نوشته ايم، از واحد نجومي يا AU هم استفاده کرديم که يکاي طول است و هر واحد آن برابر با ۱۴۹٫۵۹۷٫۸۷۰.۷ کيلومتر است که اين مقدار فاصله تقريبي زمين تا خورشيد ( ۱۵۰ ميليون کيلومتر ) مي باشد.
عطارد
عطارد نزديک ترين سياره به خورشيد است و شباهت زيادي به کره ماه دارد. اين سياره خاکستري صخره اي مانند پوشيده از گودال هاي به شکل دهانه آتش فشان است. هميشه يک سمت عطارد به سمت خورشيد و سمت ديگه اش پشت به خورشيد است. دماي عطارد در سمت روز به ۴۳۰ درجه سانتي گراد مي رسد ؛ يعني دمايي که در آن فلز سرب ذوب مي شود. در طرف شبش نيز دماي عطارد تا ۱۸۳-درجه سانتي گراد پائين مي آيد. عطارد هر ۸۸ روز يک بار يک دور به گرد خورشيد مي چرخد. در عطارد هيچ گونه جوي وجود ندارد، ولي برخي مطالعات وجود مقدار کمي گاز هليوم را که گفته مي شود از طريق بادهاي خورشيد به گرد اين سياره قرار گرفته اند اثبات مي کند. عطارد قمري ندارد.
نزديک ترين فاصله عطارد تا خورشيد : ۴۶ ميليون کيلومتر ( ۰٫۳۰۷ AU )
دورترين فاصله تا عطارد تا خورشيد : ۷۰ ميليون کيلومتر ( ۰٫۴۶۶ AU )
ميانگين فاصله عطارد تا خورشيد : ۵۷ ميليون کيلومتر ( ۰٫۳۸۷ AU )
نزديک فاصله عطارد به زمين : ۷۷،۳۰۰،۰۰۰ کيلومتر
تصويري از سطح آبله گون عطارد که فضاپيماي مسنجر به ثبت رسانده است.
ناهيد
ناهيد هميشه پوشيده از ابر هاي انبوه و متراکم است. به همين علت سطح صخره اين سياره را نمي توان ديد. در سال ۱۹۹۱ ميلادي، فضاپيماي (ماژلان ) با استفاده از رادار ، نقشه اي از سطح ناهيد تهيه کردن. امواج رادار پس از عبور از ميان ابر ها و جو متراکم ناهيد ،با سطح آن برخورد کردند و دوباره منعکس شدند. فضاپيماي ماژلان بارها به دور ناهيد چرخيد و در هر گردش مقداري از نقشه ي سطح اين سياره را کامل کرد هيچ موجود زنده اي در سطح ناهيد نمي تواند زندگي کند ، چون دماي آن بيش از ۴۵۰ درجه سانتي گراد است. فضاپيماي ونوس اکپسرس نيز که از سال ۲۰۰۵ تاکنون به دور اين سياره در گردش بوده و اطلاعات فراواني بدست آورده است، بدليل پايان سوختش طي عملياتي تحقيقاتي و انتحاري از فاصله ۸۰ کيلومتري به سوي اين سياره سقوط آزاد کند و اطلاعاتي در مورد ابرهاي توفاني و جو اين سياره بدست بياورد. ناهيد قمري ندارد.
نزديک ترين فاصله ناهيد تا خورشيد : ۱۰۷ ميليون کيلومتر ( ۰٫۷۱۸ AU )
دورترين فاصله ناهيد تا خورشيد : ۱۰۹ ميليون کيلومتر ( ۰٫۷۲۸ AU )
ميانگين فاصله ناهيد تا خورشيد : ۱۰۸ ميليون کيلومتر ( ۰٫۷۲۲ AU )
نزديک ترين فاصله ناهيد تا زمين : ۴۰ ميليون کيلومتر
تصويري از گذر سياره ناهيد از مقابل خورشيد در سال 2012 که "رصدخانه ديناميک خورشيدي" آن را به ثبت رسانده است.
زمين
زمين شرايط بسيار منحصر بفردي دارد. هيچکدام از سيارات ديگر آب مايع و جو پر اکسيژن نداشته و حيات در آنها وجود ندارد. تکامل تدريجي زمين که ۴٫۵ ميليارد سال طول کشيده است، همچنان بطور طبيعي و نيز بر اثر فعاليتهاي انسان ادامه خواهد داشت. همچنين چگالي زمين از تمام سيارات ديگر بيشتر است. جو زمين گازهايي دارد که در برابر تشعشعات مضر خورشيد از موجودات زنده محافظت مي کند. در عين حال ، جو زمين به نور و حرارت خورشيد اجازه عبور مي دهد. گياهان با استفاده از نور خورشيد غذا مي سازند و رشد مي کنند. سيارات دروني از يک هسته داخلي و يک هسته خارجي به همراه لايههاي مذاب و نيمه مذاب و سنگي جامد تشکيل يافته است. هسته داخلي فلزي و جامد بوده و توسط هسته خارجي که فلزي و مذاب است، احاطه شده است. کره ماه که تنها قمر طبيعي زمين است، که پوشيده از سنگ بوده و قطرش يک چهارم قطر زمين ميباشد. ماه ، نوري از خود ندارد اما نور خورشيد را منعکس کرده و قابل رويت ميشود.
نزديک ترين فاصله زمين تا خورشيد : ۱۴۷ ميليون کيلومتر ( ۰٫۹۸ AU )
دورترين فاصله زمين تا خورشيد: ۱۵۲ ميليون کيلومتر ( ۱٫۱ AU )
ميانگين فاصله زمين تا خورشيد : ۱۵۰ ميليون کيلومتر ( ۱ AU )
مريخ
مريخ چهارمين سياره در سامانه خورشيدي است که در مداري طولاني تراز زمين و با سرعتي کمتر از زمين حرکت ميکند. هر يک باري که به بدور خورشيد ميچرخد معادل ۶۸۷ روز (روز زمين) به درازا ميکشد و شب و روز کمي طولانيتر از کره زمين است. بزرگي اين سياره نزديک به يک دوم زمين است و قطر آن ۶۷۹۰ کيلومتر ميباشد. مريخ ، سياره سرخ فام منظومه شمسي ، نصف زمين قطر دارد و مساحت سطح آن برابر با مساحت خشکيهاي روي زمين است. درست مانند زمين ، يخهاي قطبي ، درههاي عميق ، کوه ، غبار ، طوفان و فصل دارد. در دشتهاي آن مانند ماه ، گودالهاي برخوردي حاصل برخورد سنگهاي آسماني ديده ميشود. با وجود اندازه کوچکش ، بلندترين کوه و بزرگترين دره منظومه شمسي در اين سياره پيدا شده است. مريخ دو قمر کوچک دارد که نامهاي خود فوبوس(ترس) و ديموس(وحشت) را از ياران اسطورهاي مارس(مريخ) خداي جنگ گرفتهاند.
نزديک ترين فاصله مريخ تا خورشيد : ۲۰۵ ميليون کيلومتر ( ۱٫۳۸ AU )
دورترين فاصله مريخ تا خورشيد : ۲۴۹ ميليون کيلومتر ( ۱٫۶۶ AU )
ميانگين مريخ تا خورشيد : ۲۲۸ ميليون کيلومتر ( ۱٫۵۲ AU )
نزديک فاصله مريخ تا زمين ۵۵ ميليون کيلومتر
نمايي از "المپيوس" بلندترين قله کوه منظومه شمسي در افق مريخ
مشتري
در يک نگاه اجمالي، مشتري چهارمين شيء درخشان در آسمان ميباشد (پس از خورشيد، ماه و ناهيد) جرم مشتري ۲٫۵ بار از مجموع جرم سيارات سامانه خورشيدي بيشتر است. جرم مشتري ۳۱۸ بار بيشتر از جرم زمين است. قطر آن ۱۱ برابر قطر زمين است. مشتري ميتواند ۱۳۰۰ زمين را درخود جاي دهد. مشتري گوي غول پيکري آميخته از گاز و مايع است و گمان مي رود مقداري سطح جامد داشته باشد. سطح سياره از ابرهاي ستبر زرد، قرمز، قهوهاي و سفيد رنگ پوشيده شدهاست. بخش هاي روشن تر «ناحيه» و بخش هاي تاريک تر «کمربند» ناميده ميشوند. کمربندها و ناحيهها به موازات استواي سياره قرار دارند. مشتري همچنين گرانش بسيار قوي نيز دارا مي باشد.
دور تا دور سياره مشتري را نوار هايي از ابرهاي توفاني صورتي ،زرد، قرمز، قهوه اي روشن و سفيد فرا گرفته است. بادهاي قوي و چرخش سياره، سبب کشيده شدن اين ابر ها و ايجاد نوار هاي رنگي مي شود. لکه قرمز بزرگ، در حقيقت طوفاني است که بيش از ۴۰۰ سال است مي وزد، البته اين لکه توفاني در حال کوچک شدن ميباشد، تا پيشاز اين، رصد شگفتانگيز قطر لکه سرخ رنگ مشتري ۴۰ هزار کيلومتر بود که در طبق محاسبات فضاپيماي ويجر در سالهاي ۱۹۷۹ و ۱۹۸۰ ميلادي قطر لکه به ۲۲ هزار و ۵۰۰ کيلومتر رسيد و در نهايت در آخرين رؤيت در سال ۲۰۱۴ که توسط تلسکوپ فضايي هابل انجام شد، حجم اين لکه به ۱۶ هزار و ۱۰۰ کيلومتر تقليل يافته است. مشتري حداقل داراي ۶۷ ماهاست که ۱۶ ماه آن قطري بيش از ۱۰ کيلومتر دارند. چهار ماه از بزرگترين ماههاي مشتري به ترتيب دوري از اين سياره عبارتند از: آيو، اروپا، گانيمد و کاليستو. اين چهار ماهک را قمرهاي گاليلهاي مينامند زيرا ستارهشناس ايتاليايي گاليله آنها را در سال ۱۶۱۰ به وسيله اولين تلسکوپ پيدا کرد.
نزديک ترين فاصله مشتري تا خورشيد : ۷۴۱ ميليون کيلومتر ( ۴٫۹۵ AU )
دورترين فاصله مشتري تا خورشيد : ۸۱۷ ميليون کيلومتر ( ۵٫۴۶ AU )
ميانگين فاصله مشتري تا خورشيد : ۷۷۹ ميليون کيلومتر ( ۵٫۲۰ AU )
نزديک فاصله مشتري تا زمين : ۵۸۸ ميليون کيلومتر
تصويري از لکه توفاني مشتري، محققان معتقدند اين توفان عظيم در حال کوچک شدن است.
زحل
سياره زيباي زحل جواهر منظومه شمسي است ، اما نبايد به آن خيلي نزديک شد. بادهاي جو بالاي آن پنج برابر سريع تر از قوي ترين تند باد هاي زمين هستند. حلقه هاي زحل از ميليون ها تکه يخ ، سنگ و ذرات غبار تشکيل شده اند. برخي از اين تکه ها کوچکتر از يک دانه ريز شن و برخي بزرگ تر از يک خانه است. گرچه سيارات ديگر مانند مشتري، اورانوس و نپتون هم حلقههايي دارند اما حلقه زحل براي مشاهده کنندگان جذابتر و قابل رويتتر است. حلقههاي زيباي زحل حدود ۲۷۳۲۶۶ کيلومتر وسعت دارد که به طور خيره کنندهاي نازک است. در مجموع زحل ۷ حلقه دارد که به نام حلقههاي A تا G نامگذاري شدهاند. فضاپيماي کاسيني در مدار زحل به کاوش اين سياره و اقمارش مي پردازد.
زحل علاوه بر حلقه هاي خود ۶۲ قمر دارد که تيتان با قطر ۵۱۵۰ کيلومتر بزرگترين آنهاست. چهار قمر رئا، ديونه، تتيس و ياپتوس نيز قطرهايي بين ۱۰۵۰ کيلومتر و ۱۵۳۰ کيلومتر را دارا ميباشند. قمر رئا داراي يک سيستم حلقه مجزا و اتمسفر خاص است. بيشتر قمرهاي ديگر بسيار کوچک هستند و ۳۴ عدد از آنها داراي قطر کمتر از ۱۰ کيلومتر ميباشند. ۱۴ قمر ديگر داراي قطر بين ۱۰ تا ۵۰ کيلومتر هستند.
نزديک ترين فاصله زحل تا خورشيد: ۱٫۳۵ ميليارد کيلومتر ( ۹٫۰۵ AU )
دورترين فاصله زحل تا خورشيد : ۱۵۱۰۰۰۰۰۰۰ کيلومتر ( ۱۰٫۱۲ AU )
ميانگين فاصله زحل تا خورشيد : ۱۴۳۰۰۰۰۰۰۰ کيلومتر ( ۹٫۵۸ AU )
نزديک فاصله زحل تا زمين : ۱٫۲ ميليارد کيلومتر
تصويري از "نقطۀ آبي کمرنگ" که فضاپيماي کاسيني از مدار زحل در سال 2013 به ثبت رساند.
اورانوس
اورانوس چهارمين سياره از نظر اندازه و سومين سياره از نظر جرم در منظومه شمسي است. اورانوس هر ۸۴ سال و ۷ روز يک بار به دور خورشيد ميگردد.گازهاي شناور در اتمسفر اورانوس رنگ آبي-سبز زيبايي به اين سياره داده اند. اورانوس متمايل به پهلوي خود است. ستاره شناسان گمان مي کنند که احتمالا يک شي بزرگ به شدت به اين سياره برخورد کرده و سبب تمايل بيشتر آن به يک سمت شده است . اورانوس ۲۷ قمر طبيعي دارد که از آن ده قمر توسط ويجر ۲ کشف شد. (۹ قمر در ژانويه ۱۹۹۶ کشف شده و در نام آنها ۱۹۹۶ وجود دارد و يک قمر در ۳۱ دسامبر ۱۹۹۵ کشف و در نام آن ۱۹۹۵ وجود دارد.) بيرونيترين قمر آن اوبرون و بزرگترين قمر آن تيتانا با قطر ۱٬۵۸۰ کيلومتر است. دو قمر کوردليا و اوفليا لبههاي حلقه اپسليون را جاروب ميکنند.
نزديک ترين فاصله اورانوس تا خورشيد: ۲٫۷۵ ميليارد کيلومتر ( ۱۸٫۴ AU )
دورترين فاصله اورانوس تا خورشيد : ۳٫۰۰ ميليارد کيلومتر ( ۲۰٫۱ AU )
ميانگين فاصله اورانوس تا خورشيد : ۲۸۸۰۰۰۰۰۰۰ کيلومتر ( ۱۹٫۲ AU )
نزديک فاصله اورانوس تا زمين : ۲۵۷۰۰۰۰۰۰۰ کيلومتر
تصويري از سياره اورانوس به همراه تعداي از اقمارش
نپتون
سياره نپتون ممکن است هم چون اقيانوسي گرم و مرطوب (استواييي)، بزرگ و آبي رنگ به نظر بيايد . اما اين سياره گرم نيست ، بلکه مثل تمام سيارات گاز دار ديگر ، بسيار سرد است. باد هاي شديد و چرخش هاي سريع سياره نپتون سبب شده اند که اين سياره يکي از طوفاني ترين سيارات باشد. نپتون داراي چهارده قمر شناخته شده ميباشد، که بزرگترين آن تريتون است که توسط ويليام لاسل در ده اکتبر ۱۸۴۶ ده روز بعد از کشف خود نپتون کشف شد. جديدترين قمر آن S/2004 N 1 نام دارد که بعنوان چهاردهمين قمر شناختهشده ،در سال ۲۰۱۳ توسط تلسکوپ فضايي هابل کشف شده است. اين قمر همچنين کوچکترين قمر در سيستم نپتون است و وسعتي برابر ۲۰ کيلومتر دارد و هر ۲۳ ساعت يک گردش را به دور اين سياره کامل ميکند.
نزديک ترين فاصله نپتون تا خورشيد : ۴۴۵۰۰۰۰۰۰۰ کيلومتر ( ۲۹٫۸ AU )
دورترين فاصله نپتون تا خورشيد: ۴۵۵۰۰۰۰۰۰۰ کيلومتر ( ۳۰٫۴ AU )
ميانگين فاصله نپتون تا خورشيد : ۴٫۵۰ ميليارد کيلومتر ( ۳۰٫۱ AU )
نزديک فاصله نپتون تا زمين : ۴٫۳ ميليارد کيلومتر
تصويري هنري از ديدار فضاپيماي افق هاي نو با سياره کوتوله پلوتو و قمرش شارون.
پلوتو نيز از نظر بزرگي پس از اريس، دومين سياره کوتوله منظومه خورشيدي ميباشد که از هنگام کشف در سال ۱۹۳۰ تا ۲۴ اوت ۲۰۰۶ نهمين سياره سامانه خورشيدي بود. اما اکنون بنا بر تعريف نوين اتحاديه بينالمللي اخترشناسي يک سياره کوتوله و همچنين به عنوان نمونهٔ نخست از رده جديد اجرام فرانپتوني به شمار ميرود. در سال ۲۰۰۶ ناسا کاوشگر فضايي افقهاي نو را به سمت پلوتو فرستاد که قرار است ويژگيهاي سيارهشناختي آن و قمرهايش را بررسي و دادهبرداري نمايد. اما سفر طولاني اين فضاپيما قرار نيست با رسيدن به پلوتو پايان يابد بلکه برپايه برنامهريزيهاي انجام شده کاوشگر فضايي افقهاي نو پس از گذر از کنار پلوتو به سراغ کمربند کويپر خواهد رفت تا دست کم با يکي از اجرام اين کمربند نيز ملاقات کند. اميد ميرود اين کاوشگر در تابستان سال ۲۰۱۵ به اين سياره برسد. پلوتو پنج قمر دارد، شارون بزرگترين قمر پلوتون سال ۱۹۷۸ کشف شد و تا سال ۲۰۰۵ يگانه قمر پلوتو محسوب ميشد. در همان سال دو قمر ديگر آن يعني نيکس و هيدرا با تلسکوپ فضايي هابل کشف شد. تلسکوپ فضايي هابل قمر P4 و قمر P5 را در سال ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ به عنوان کوچکترين اقمار پلوتو کشف کرد.
نزديک ترين فاصله پلوتو تا زمين : ۴۴۴۰۰۰۰۰۰۰ کيلومتر ( ۲۹٫۷ AU )
دورترين فاصله پلوتو تا زمين : ۷۳۸۰۰۰۰۰۰۰ کيلومتر ( ۴۹٫۳ AU )
ميانگين فاصله پلوتو تا زمين : ۵۹۱۰۰۰۰۰۰۰ کيلومتر ( ۳۹٫۵ AU )
نزديک فاصله پلوتو تا زمين : ۴۲۸۰۰۰۰۰۰۰ کيلومتر
با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد