فسیل چیست و چگونه تشکیل می شود؟

بيتوته/ منظور از فسيل هاى اندامى، بقاياى حقيقى موجودات زنده مى باشند که در حالات بسيار مساعد شکل آن ها با شکل موجود زنده اصلى اوليه کاملا تطبيق مى کند و تغيير زيادى در آن صورت نگرفته است. فسيل چيست؟ معناى لغوى فسيل عبارت است از چيزى که از حفارى به دست آمده باشد. به عبارت ديگر فسيل ها، اجساد و بقايا و آثار موجوداتى مى باشند که پس از مرگ در بين رسوبات دفن شده و همراه با آن ها تحت تاثير پديده سنگ شدگى ( دياژنز ) قرار گرفته اند. بنابراين فسيل ها انواع باقيمانده جانورى و گياهى نظير جسم حيوانات و استخوان هاى مربوط به آن ها، تنه گياهان قديمى و ساختمان شان، کرم هاى نرم، ستاره هاى دريايى و غيره ( از نقطه نظر تشريحى ) و آثار و مواد به جامانده از آن ها نظير فضولات، مدفوع، تخم ها ( آثار طبيعى ) و اثر لانه ها، آشيانه ها، رد پاها ( آثار مصنوعى ) را شامل مى شود و تمامى اين ها به طور مستقيم توسط موجودات که در گذشته مى زيسته اند، به وجود آمده اند. بدين ترتيب براى آن که يک شى فسيل به حساب آيد، بايستى بقايا و يا آثار فعاليت زيستى موجودات گذشته باشد. انواع فسيل ها به طور کلى فسيل ها را به دو گروه تقسيم مى نمايند : ١. فسيل هاى اندامى ٢. فسيل هاى اثري منظور از فسيل هاى اندامى، بقاياى حقيقى موجودات زنده مى باشند که در حالات بسيار مساعد شکل آن ها با شکل موجود زنده اصلى اوليه کاملا تطبيق مى کند و تغيير زيادى در آن صورت نگرفته است. اما فسيل هاى اثرى علائم غير مستقيم حيات هستند که توسط موجودات بر جاى گذاشته شده اند. جاى پاهاى دايناسور، اثرات ناشى از خزيدن تريلوبيت ها و ساير شواهد فرآيندهاى حيات همچون فضولات و مدفوعات که به صورت فسيل در آمده اند همگى جزء فسيل هاى اثرى محسوب مى گردند. چگونگي تشکيل فسيل فسيل هاي بخش هاي سخت (مانند استخوان ها و دندان ها) به صورت زير تشکيل شده اند: 1- بعضي از جانوران به سرعت بعد از مرگشان دفن شده اند (با دفن شدن زير گل و لاي يا دفن شدن در توفان شن و غيره). 2- با گذشت زمان رسوبات بيشتر و بيشتري بقاياي جانور را پوشانده است. 3- بخش هايي از جانوران که پوسيده و فاسد نشده (معمولاً بخش هاي سخت تر مثل استخوان ها و دندان ها) در زير رسوبات تازه شکل گرفته دفن مي شود. 4- در شرايط مساعد (بدون وجود لاشخورها، دفن سريع، نبودن تغييرات آب و هوايي خيلي زياد)، بخش هاي بدن جانور در طول زمان به فسيل تبديل مي شود. 5- بعد از مدت زماني طولاني، مواد شيميايي موجود در بدن جانور دفن شده تحت يک سري از تغييرات قرار مي گيرد. به طوري که استخوان به آهستگي مي پوسد و فاسد مي شود، آب با مواد معدنيش به داخل استخوان رسوخ مي کند و مواد شيميايي داخل استخوان را با مواد معدني سنگ مانند جايگزين مي کند. فرايند فسيل شدن به نحوه جايگزيني و حل شدن موادمعدني اصلي در شيء با مواد معدني ديگر بستگي دارد. 6- اين فرايند نتيجه اش يک کپي سنگ مانند سنگين از شيء اصلي است- يعني يک فسيل. فسيل همان شکل شيء اصلي را دارد، اما از نظر شيميايي بيشتر شبيه به سنگ است. مقداري از هيدروکسي-اپتي اصلي (يک ماده اصلي سازنده استخوان) باقي مي ماند، اگرچه فسيل از سيليکا (سنگ) اشباع شده. مکانهاي مناسب براي تشکيل فسيل از مناسب‌ترين مکان‌ها براي تشکيل فسيل يا سنگوارها مي‌توان به حاشيه دلتاها و پيرامون کوه‌هاي آتشفشاني قديمي که خاکستر از آنها متصاعد مي‌شود و درياهاي کم عمق و يخچال‌ها و باتلاق‌ها نام برد. بيشتر دانشمندان معتقدند که فسيل‌ها در درياهاي قديمي قرار داشته‌اند و در بين مواد رسوبي قرار گرفته‌اند و در اثر فشار و گرماي زياد، به اين شکل در آمده‌اند. چرا فسيل ها به رنگ سنگند؟ به خاطر اين که آنها سنگ هستند. يک شيء فسيل شده دقيقاً يک مدل سنگي از يک شيء باستاني است. يک فسيل نسبت به شيء اصلي از مواد متنوع تري ساخته شده است. در طول فرايند فسيل شدن، اتم هاي اصلي با مواد معدني جديد جايگرين مي شوند. به طوري که يک فسيل همان رنگ (يا ترکيب شيميايي) شيء اصلي را ندارد. فسيل ها رنگ هاي زيادي دارند و از انواع بسيار مختلفي از مواد معدني ساخته شده اند. رنگ فسيل به اين بستگي دارد که سنگ احاطه کننده چه ترکيبي دارد. همچنين بعضي از فسيل هاي پوست (و بخش هاي نرم ديگر) پيدا شده اند. رنگ پوست هم درطول دوره فسيل شدن حفظ نمي شود. همه آنچه که امروزه باقي مانده يک مدل سنگي از شيء اصلي است. چگونه فسيل ها را بيابيم؟ تکنيک ها و روش هاى مشخصى وجود دارند که ديرين شناسان از آن ها براى يافتن فسيل ها استفاده مى کنند. نبايد اينطور تصور نمود در مکانى که فسيل يافت نمى شود، موجود زنده اى نيز در گذشته در آن جا نمى زيسته است. چه بسا موجودات زنده بسيارى در گذشته در آن مکان زندگى مى کرده اند اما محيط شرايط لازم براى فسيل شدن موجودات را نداشته است. از اين رو است که بايستى خيلى خوش شانس باشيم تا بتوانيم فسيل ها را بيابيم. براى يافتن فسيل قبل از هر جستجو، جمع آورى اطلاعات در مورد فسيلى که به دنبال آن هستيم لازم است. مثلا اگر در جستجوى فسيل هاى گياهى باشيم اطلاعاتى نظير اين که اين فسيل ها در زمان حيات خود چه شرايط زيستى داشته اند و براى فسيل شدن چه مراحلى را گذرانده اند، به ما کمک مى کند که تنها سنگ هاى بخصوصى را جستجو نماييم. به طور کلى آنچه معلوم است احتمال حضور فسيل در سنگ هاى رسوبى به مراتب بيش از سنگ هاى دگرگونى و سنگ هاى آذرين است. بطورى که در بين اين سه گروه از سنگ ها قريب به ٩٩% فسيل ها در سنگ هاى رسوبى يافت مى شوند. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد