چرا انسان های اولیه در غارهای تاریک نقاشی می کشیدند؟

سيناپرس/ يکي از آثار باقي مانده از انسان هاي غار نشين، نقاشي هايي است که در ديواره غارها باقي مانده اند. در اين يادداشت به بررسي اين موضوع مي پردازيم که انسان هاي اوليه اين نقوش را به چه دليل و در پي چه هدفي مي کشيدند. بدون شک بارها در برنامه هاي تلوزيوني، موزه ها و کتاب ها با نقوش مختلفي که توسط انسان هاي اوليه بر ديواره غارها و پناهگاه هاي صخره اي نقش بسته اند، رو به رو شده ايد. اين نقوش بسيار جالب عموما شامل تصاويري با موضوعات مرتبط با طبيعت بوده و انسان، حيوانات مختلف و موارد مشابه را نمايش مي دهند. در اين ميان ممکن است براي بسياري از افراد اين سوال به وجود بيايد که اساس انسان اوليه به چه دليل اين نقوش را روي ديواره هاي سنگي غارها کشيده است. براي پاسخ به اين سوال بايد ابتدا درباره نحوه زندگي انسان ها اوليه و غارنشين، اطلاعات کسب کرده و با درک نحوه معاش و گذران زندگي اين انسان ها، به منظور آن ها براي اين عمل پي ببريم. در اين ميان آن چه بديهي است، شکل گيري نخستين هنر بشري يعني نقاشي در پي اين دوران است که خود باعث هر چه بيشتر شدن اهميت اين موضوع مي شود. مطالعات باستان شناسي نشان مي دهد که تصاوير و نقوش موجود در غارها عموما به دو گروه کلي تقسيم بندي مي شوند. يک گروه را مي توان نقوشي دانست که انسان روي صخره ها و سنگ ها ترسيم کرده و صرفا اين عمل را بر اساس ذوق و قريحه هنري خود و بازتاب دنياي اطرافش در شب هاي بلندي که در غارها سپري مي کرد دانست. گروه دوم اين نقوش داراي مفاهيم آئيني و آماده شدن براي شکار هستند. به ياد داشته باشيد زماني که صحبت از نقاشي در غارها مي شود يعني ما با انسان غار نشين سر و کار داشته و اين موضوع به منزله اين است که اين دوران پيش از آغاز عصر نوسنگي، شروع کشاورزي و يکجا نشيني انسان ها است. اين مساله نشان مي دهد که هنرمندان خالق اين آثار نقاشي اوليه، در مرحله جمع آوري غذا بوده و هنوز داراي خانه و تمدن نبودند. انسان در اين مرحله از حيات خود ناگزير به کشف منابع طبيعي غذا از جمله گياهان وحشي، ميوه هاي خودرو و مغزها و دانه ها و ريشه هاي خوراکي بود. اين مواد کفاف نيازهاي انسان را نداده و از سوي ديگر همواره در دسترس نبودند. به همين دليل شکار حيوانات، يکي ديگر از اصلي ترين منابع تامين نيازهاي غذائي انسان اوليه و غار نشين محسوب ميشد. بسياري از اين اثار مقارن با آخرين دوران يخبندان در کره زمين خلق شده اند که حدود 11 هزار سال پيش به پايان رسيد. وجود عصر يخبندان، کاهش منابع طبيعي و دشواري هاي موجود در طبيعت خشن باعث شده بود تا انسان ها در گروه هايي متشکل از چند نفر تا چند ده نفر؛ گرد هم آمده و با کمک يکديگر بر مشکلات غلبه کنند. اين موضوع سبب مي شد تا شرايط آن ها براي مبارزه با حيوانات مهاجم بهتر شده و از سوي ديگر کشف آتش براي آن ها گرما و امنيت مناسبي در غارهاي سنگيشان در طول شب هاي بسيار سرد عصر يخبندان ايجاد مي کرد. اين همزيستي همچنين به انسان هاي اوليه اجازه مي داد تا با کمک يکديگر و مشارکت افراد گروه در شکار، شانس خود را براي شکار حيوانات بيشتر و بزرگتر افزايش دهند. با اين وجود در نظر داشته باشيد که در آن زمان تنها سلاح موجود در دست انسان ها شامل چوب، ابزار هاي ساده سنگي و استخواني مي شد. از سوي ديگر هيچ تضميني وجود نداشت که با مراجعه افراد گروه براي شکار، آن ها موفق به شکار شده و با دست پر بازگردند و احيانا در صورت موفقيت آميز بودن شکار نيز ، اين شکار به اندازه اي بزرگ باشد که پاسخگوي نيازهاي تمامي افراد گروه بوده و آن ها را سير کند. آئين هاي اوليه يا هنر مطلق؟ مطالعات باستان شناسي نشان مي دهد که تصاوير و نقوش موجود در غارها عموما به دو گروه کلي تقسيم بندي مي شوند. يک گروه را مي توان نقوشي دانست که انسان روي صخره ها و سنگ ها ترسيم کرده و صرفا اين عمل را بر اساس ذوق و قريحه هنري خود و بازتاب دنياي اطرافش در شب هاي بلندي که در غارها سپري مي کرد دانست. اصلي ترين مواد مورد استفاده براي نقاشي هاي ديواري در غارها، مواد طبيعي در دسترس انسان هاي نخستين بود. براي نمونه آن ها از ترکيب چربي حيوانات و بقاياي خاکستر زغال؛ رنگ سياه ساخته و يا با استفاده از گل اخرا، تصوير خود را قرمز مي کردند. اين موضوع سبب ايجاد تنوع زيادي در نقوش شده است اما در اين ميان برخي از نقوش بسيار متفاوت تر هستند. بررسي هاي باستان شناسي در بسياري از محوطه ها و سکونتگاه هاي پيش از تاريخي نشان مي دهد انسان هاي غار نشين علاوه بر نقوش فوق الذکر، در بخش هاي تاريک غار تصاويري مي کشيد که عمدتا نشان دهنده نقوش حيوانات بوده و جالب اينکه گاهي در برخي موارد شاهد کشيده شدن چند نقش مختلف از جانوران گوناگون روي يکديگر هستيم در حالي که در غار فضاي کافي براي کشيدن آن ها در کنار هم وجود داشته است. بررسي هاي اين نوع از نقوش نشان مي دهد که روي ديواره آن ها آثار خطوط و خراشيدگي هاي متعددي ديده مي شود. باستان شناسان اعتقاد دارند موضوع شکار براي انسان هاي اوليه بسيار حياتي بوده و به همين دليل شاهد شکل گيري نوعي آئين اوليه در اين رابطه هستيم که در آن انسان هاي غار نشين در شب پيش از شروع شکار، تصوير حيواني که قصد شکار آن را داشتند روي ديواره بخش هاي داخلي غارها ترسيم کرده و ضمن انجام آئيني ويژه، با سلاح هاي خود به اين نقوش ضربه زده و به صورت نمادين و مجازي، حيوان را مي کشتند. اين موضوع در آن ها باوري جادوئي ايجاد مي کرد که در شکار پيش رو؛ موفق بوده و مي توانند حيوان مورد نظر خود را شکار کنند. به اين ترتيب شاهد اين حقيقت هستيم که نقوش انسان هاي غارنشين با دو هدف کلي ترسيم ميشد که يکي از آن ها جنبه هنري و سرگرمي داشته و ديگري جنبه آئيني و جادوئي دارد. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد