جایگاه ما در جهان هستی کجاست؟

بيگ بنگ/ آيا جهان هستي آغازي دارد؟ ابعاد جهان چقدر است؟ آيا جهان بي انتهاست؟ اينها بخشي از پرسش هاي بنيادين کيهان شناسي هستند. انسان ها از ديرباز در پي يافتن پاسخي براي اين پرسش ها بوده اند و پيشينيان ما در طول تاريخ، با سر هم کردن افسانه ها و داستان ها، تلاش مي کردند پاسخي براي اين پرسش ها پيدا کنند. مثلا در اسطوره چيني ها، جهان با موجودي به نام پان-گو آغاز مي شد، طبق تصورات اسطوره اي آنها در آغاز پيدايش جهان، تمام هستي درون چيزي شبيه به تخم مرغ جاي داشت و داخل اين تخم مرغ نيز پر بود از توده‌اي درهم ريخته و مخلوطي از زمين آسمان. طبق اين اسطوره در زماني که زمان و آسمان با هم يکي بودند ناگهان پان- گو، نخستين موجود سر برآورد و با جدا کردن زمين از آسمان، به جهان هستي نظم بخشيد. پانگو: اسطوره چيني پيشينيان را نمي توان بابت اين داستان سرايي ها و اسطوره سازي ها سرزنش کرد. دانش انسان از جهان هستي هنوز هم با وجود حجم عظيم داده هاي علمي که پژوهشگران همه روزه از طريق راديوتلسکوپ ها؛ تلسکوپ هاي فضايي و آزمايشگاه هاي عظيم فيزيک مانند مرکز سرن(CERN) و نظاير آن دريافت مي کنند؛ اندک است. هنوز بسياري مسائل حل نشده باقي مانده و خيلي چيزهاست که مبهم و مجهول است. چند روز پيش که خبر کشف سياره شبه زمين Kepler-452b در فاصله ۱۴۰۰ سال نوري دور از ما توسط ناسا منتشر شد يک محاسبه سرانگشتي نشان مي داد ابعاد فضا تا چه حد بي کران و غيرقابل دسترس است. انسان حتي براي دسترسي به يک سياره داخل همين منظومه شمسي مانند پلوتو نيز بايد حدود ۱۰ سال منتظر بماند. حتي با فضاپيماي افق هاي نو ( New Horizons) که سرعتي بين ۵۰ تا ۶۰ هزار کيلومتر در ساعت راهي پلوتو بود؛ چنين سفري فوق العاده طولاني است. بشر از اينکه توانسته از سياره اي که در مقايسه با ابعاد نجومي، همين بيخ گوش خودمان است و تنها چهار و نيم ساعت نوري از ما دور است عکس واضحي بگيرد خوشحال است. چه رسد به اينکه بخواهد راهي سيارهء تازه کشف شده Kepler-452b بشود. چنين سفري با فضاپيمايي مانند فضاپيماي افق هاي نو ( New Horizons) در حدود ۲۸ ميليون سال طول خواهد کشيد. بماند که ۱۴۰۰ سال نوري در قياس با ابعاد و اعداد و ارقام نجومي ؛ خيلي هم نزديک محسوب مي شود. قطر کهکشان ما يعني راه شيري حدود ۱۰۰ هزار سال نوري تخمين زده مي شود. کهکشاني که طبق محاسبات کيهان شناسان؛ شايد شامل ۴۰۰ ميليارد ستاره باشد. جايي روي انتهاي يکي از شاخه هاي يک ابرخوشه به نام لانيکيا(laniakea) به ابعاد ۵۲۰ ميليون سال نوري و شامل حدود يکصدهزار کهکشان. بماند که ابعاد جهان هستي بسيار بيش از اينها تخمين زده مي شود و کيهان شناسان قطر جهان قابل مشاهده را ۹۳ ميليارد سال نوري برآورد مي کنند. آنچه که انسان را بيش از هر چيز به حيرت وا مي دارد اين است که تا همين ۹۲ سال پيش؛ يعني سال ۱۹۲۳ ميلادي بشر گمان مي کرد که تمام جهان هستي تنها از کهکشان راه شيري درست شده است. اين ادوين هابل کيهان شناس بود که نشان داد کهکشان آندرومدا متعلق به کهکشان راه شيري نيست و ميليون ها سال نوري بيرون از کهکشان ما قرار دارد. ظرف همين چند ده سال، فهم و دانش بشر از جايگاهش در جهان هستي به صورت اعجاب انگيزي افزايش يافت. اما همچنان مجهولات و موانع بسياري بر سر راه فهم انسان از جهان وجود دارد. فهم ما از جهان هستي اگر چه محدود و اندک است؛ اما در آن حد کم نيست که براي چيزهايي که نمي دانيم؛ داستان و اسطوره سر هم بندي کنيم. مثلا براي بخش هاي ناشناخته جهان و اينکه در وراي ابرخوشه لانيکيا چه مي گذرد دست به دامان خرافات و اسطوره ها نمي شويم و منتظر مي مانيم تا علم و روش علمي، شناخت دقيق تري در اختيارمان بگذارد. با کانال تلگرامي «آخرين خبر» همراه شويد