یوز ایرانی آخرین نفس‌هایش را می‌کشد

سيناپرس/ اين روزها حال يوز ايران اصلا خوش نيست و پايان تلخي براي آن متصور مي شود. گونه‌اي که تنها چند قلاده از آن در ايران يافت مي شود و تنها يک قدم تا نزديک شدن به انقراض حتمي آن باقي مانده است. به گفته کارشناسان اين حوزه، خشکسالي و کاهش منابع آبي يکي از مهمترين عوامل تهديد حيات وحش ايران به ويژه براي گوشتخوارن و گربه‌سانان است. در اين بين يوزها مخاطره آميزترين زندگي را در ميان تمامي جانوران بياباني و گربه سانان دارند. آنها داراي دو نقطه ضعف هستند که معمولا براي آنها گران تمام مي شود. نخست اينکه قادر نيستند در ماه‌هاي گرم سال، گرماي خورشيد را تحمل کنند؛ در اين هنگام از سال آنها بايد کاملا در سايه باقي بمانند. اگر يوزي مورد آزار و اذيت قرار گيرد و مجبور به ترک پناهگاه خود و راه رفتن در آفتاب شديد شود، ريسک بزرگي کرده و پس از طي چند کيلومتر ممکن است بر اثر گرما تلف شود. دومين نقطه ضعف يوزهاي ايران اين است که به شدت نگران امنيت خود هستند و اين نگراني باعث استرس آنها مي شود. وقتي انسان به آن نزديک مي شود، اولين واکنش آن اين است بدون جلب توجه کاملا روي زمين دراز بکشد تا خودش را استتار کند. اگر عامل استرس نزديک تر شود، جانور در اولين پناهگاه قابل دسترس مانند حفره اي در ميان کوه ، لانه جانوراني نظير روباه، خرگوش و يا کفتار پناه مي گيرد. در نهايت اگر نتواند محلي را براي پنهان شدن بيابد سعي مي کند فرار کند. زيستگاه اصلي يوزپلنگ هاي ايراني در مناطق استپي و بياباني از بمپور در بلوچستان تا طبس، پارک ملي گلستان، خوش ييلاق و ذخيره گاه زيست سپهر توران، پارک ملي کوير، موته اصفهان، بافق يزد، خبروروچون و راور کرمان حاجي آباد، بندرعباس و منطقه بهرام گور فارس است. خشکسالي و کمبود منابع آبي ايران طي چند سال اخير در اين مناطق بياباني به ويژه در يزد، عامل تهديد کننده اي براي ادامه حيات اين جانوران شده است. حسن اکبري، معاون فني اداره کل محيط زيست استان يزد در اين خصوص گفته است: ما امسال در بررسي‌هايمان تنها دو يوزپلنگ ديده ايم. دو يوز برادر هستند که سال ۸۷ به‌ همراه يک برادر ديگر در پارک ملي سياه کوه يزد به دنيا آمده بودند که مدتي بعد به‌ همراه مادرشان به پناهگاه حيات وحش دره انجير رفتند و حدود ۱۸ ماه آنجا بودند. از سال ۹۲ يکي از آنها جدا و چندين بار به‌ صورت تنها ديده شد. اميدواريم در بررسي هايمان اشتباه کرده باشيم وگرنه اين مي‌تواند تلخ‌ترين خبر براي دوستداران طبيعت و حيات وحش در اين سرزمين باشد. وي درباره علت کاهش ناگهاني يوزها در زيستگاه‌هاي يزد گفت: در سال ۸۸ مجلس قانون رفع موانع توليد و سرمايه‌گذاري را تصويب کرد که به موجب اين قانون سازمان محيط زيست از گردونه استعلام‌هاي معدني در خارج از مناطق حفاظت شده خارج شد. اين قانون تيشه به ريشه يوزپلنگ‌ها زد چون بسياري از معادن در زيستگاه هاي آزاد که عمدتا يوزها در آنجا تردد مي‌کردند بدون کسب نظر محيط زيست به بهره‌برداري رسيدند. آغاز فعاليت معدني باعث توسعه جاده‌ها شد و راه دسترسي انسان به بسياري از مناطق بکر باز و امنيت براي يوزها کلا از بين رفت. اين مقام افزوده است: جاده‌ها و معادن و کاهش طعمه در مناطق آزاد مهم‌ترين علت کاهش جمعيت يوزها در استان يزد شد. تاثير جاده به حدي است که تنها در دهه ۸۰ حدود ۷ يوز در اثر تصادف جاده‌اي در جاده‌هاي استان کشته شدند که از اين تعداد ۵ يوز فقط در منطقه کالمند و بهادران از بين رفت و از بين‌رفتن اين تعداد يوز تاثير بسيار زيادي بر کاهش جمعيت و زاد و ولد دارد. اکبري افزود: در حال حاضر تنها کاري که مي‌توان کرد تکثير در اسارت يوز در استان است اما تلاش براي تکثير اين گونه در شرايط نيمه طبيعي به‌ دليل محدوديت اعتبار مالي، مسکوت مانده و فقط نظاره گر نابودي تدريجي آن هستيم. در سال ۸۸ مجلس قانون رفع موانع توليد و سرمايه‌گذاري را تصويب کرد که به موجب اين قانون سازمان محيط زيست از گردونه استعلام‌هاي معدني در خارج از مناطق حفاظت شده خارج شد. اين قانون تيشه به ريشه يوزپلنگ‌ها زد چون بسياري از معادن در زيستگاه هاي آزاد که عمدتا يوزها در آنجا تردد مي‌کردند بدون کسب نظر محيط زيست به بهره‌برداري رسيدند. در حفاظت از يوز شکست خورده ايم محمدصادق فرهادي‌نيا، عضو گروه تخصصي گربه‌سانان اتحاديه جهاني حفاظت IUCN گفته است: به نظر مي رسد تعداد يوزهاي ما نسبت به زماني که حفاظت شده نبودند، کمتر شده است؛ سياست حفظ زيستگاه براي اين جانور کافي نبوده و اقدام‌هاي بيشتري لازم بوده که متاسفانه در هياهوي فقدان گفتمان صحيح ميان حافظان يوز و نبود اعتماد به کارشناسان ايراني هيچوقت اقدام هاي ما از حفظ زيستگاه فراتر نرفته است. اين دکتراي جانورشناسي افزوده است: ما براي حفاظت از يوز در ايران زياد تلاش کرديم، جمعي از بهترين و مطلع ترين کارشناسان و محيط بانان ايران، از جان و دل براي اين کار وقت گذاشتند اما نتيجه آن چيزي نبوده که انتظار داشتيم. شايد بهتر باشد همان نقل قول مديران سازمان محيط زيست درباره آب را به يوز هم تعميم دهيم. «ما در مورد حفاظت از يوز شکست خورده ايم». وي عنوان کرده است: چاره امروز يوز در ايران، ابتدا زنده گيري يوزها، بعد تکثير در اسارت و سرانجام معرفي کنترل شده آنها به طبيعت است. نبايد براي حفظ يوز نگران از دست دادن روزها و هفته ها باشيم. امروز ساعت‌ها هستند که براي يوز ايران سرنوشت ساز شده اند. اگر امروز اين روند را طي نکنيم، شايد روزي ناچار شويم از آفريقا يوز بياوريم تا به جاي يوز ايراني کاملا نابود شده، حداقل يوز ايراني ناخالص داشته باشيم. همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در تلگرام https://t.me/akharinkhabar آخرين خبر در ويسپي http://wispi.me/channel/akharinkhabar آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar