غرور ملی ایرانیان چگونه شکل می‌گیرد؟

ايسنا/ غرور ملي به‌عنوان يکي از مهم‌ترين سازه‌هاي هويت ملي و ناسيوناليسم ايرانيان، کارکردهاي گوناگوني دارد. در رابطه با اين موضوع، محققان کشورمان پژوهش جالبي را انجام داده‌اند که به تحليل جامعه‌شناختي مفهوم غرور ملي در ايران مي‌پردازد. از مهم‌ترين کار ويژه‌هاي غرور ملي، دفاع در برابر تهاجمات ملل مهاجم در طول تاريخ و مستحيل ساختن آن‌ها بوده است. احساس غرور ملي در بين اقشار مختلف مردم و در بين اقوام گوناگون يکي از شاخص‌هاي احساس وفاداري ملي است. با تقويت اين احساس در هر جامعه‌اي مي‌توان به تداوم و پايداري نظام سياسي حاکم بر آن جامعه اميدوار بود. علاوه بر اين، با شناسايي ميزان غرور ملي در ابعادي نظير تاريخ، علم و تکنولوژي، تأمين اجتماعي، مسائل سياسي، ورزش و نظاير آن مي‌توان به طراحي علمي يک استراتژي جامع براي رفع تهديدات و تبديل آن‌ها به فرصت‌ها در راستاي اعتلاي غرور ملي پرداخت. به گفته محققان، غرور ملي را مي‌توان به‌عنوان احساس مثبتي که افراد درنتيجه هويت ملي نسبت به کشورشان دارند، تعريف کرد. همين‌طور مي‌توان غرور ملي را به‌عنوان احساس غرور و حس احترامي که يک شخص نسبت به ملت خود دارد يا احساس غرور يا عزت‌نفسي که يک شخص درنتيجه هويت ملي خود کسب مي‌کند، تعريف کرد. مفهوم غرور ملي همچنين شامل مفهوم «ميهن‌پرستي» نيز مي‌شود. بر اين اساس فرد براي کشوري که بدان تعلق دارد نسبت به ساير کشورها، جايگاه رفيع‌تري قائل مي‌شود. در رابطه با اين پديده مهم، محققان دانشگاه گيلان پژوهشي جالب را انجام داده‌اند که در آن مفهوم غرور ملي در ايران و بين مردم کشور ما، به‌صورت جامعه‌شناختي مورد تحليل واقع شده است. در اين تحقيق توصيفي، همه ساکنان 15 ساله و بالاتر ساکن استان‌هاي کشور به‌عنوان جامعه آماري پژوهش در نظر گرفته شده‌اند. به‌منظور طرح‌ريزي اين تحقيق، محققان دانشگاه گيلان، ابتدا به‌صورت تصادفي از بين استان‌هاي موجود، 7 استان تهران، خراسان شمالي، خراسان جنوبي، کردستان، گلستان، خوزستان و بوشهر را انتخاب کردند و سپس از افراد ساکن در اين استان‌ها به شيوه علمي و با استفاده از پرسشنامه‌هاي استاندارد، اطلاعات موردنياز را جمع‌آوري کرده و مورد تجزيه‌وتحليل آماري قرار دادند. تعداد افراد شرکت‌کننده در پژوهش به تفکيک استان‌ها به شرح زير بوده است: استان تهران: شهر تهران بزرگ-800 نفر، استان خراسان شمالي: شهر بجنورد-200 نفر، استان خراسان جنوبي: شهر بيرجند-200 نفر، استان کردستان: شهر سنندج-200 نفر، استان گلستان: شهر گرگان-200 نفر، استان خوزستان: شهر اهواز-200 نفر و استان بوشهر: شهر بوشهر-200 نفر. اطلاعات جمعيت شناختي اين پژوهش حاکي از آن است که اکثر شرکت‌کنندگان در آن، در گروه سني 34-15 سال واقع‌شده و اغلب شغل آزاد داشته و يا خانه‌دار و دانشجو بوده‌اند. همچنين سطح تحصيلات اکثريت آن‌ها ديپلم و بالاتر بوده و غالب آن‌ها شيعه بوده‌اند. به‌علاوه اغلب پاسخگويان، مجرد بوده، حدود نيمي از پاسخگويان فاقد درآمد بوده و شغل پدر آن‌ها غالباً آزاد، بازنشسته و کارمند ساده بوده است. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد که اکثريت پاسخگويان احساس مثبتي به خاطر هويت ملي‌شان داشته و به عبارتي غرور ملي در آنان در حد زياد بوده است. درعين‌حال بر اساس اين نتايج، ميزان اعتماد مدني پاسخگويان در حوزه اقتصادي کم، در حوزه اجتماعي متوسط به پايين و در حوزه سياسي نيز متوسط ارزيابي شده است. همچنين طبق نتايج به‌دست‌آمده از اين مطالعه، ميزان احساس محروميت و تبعيض در شرکت‌کنندگان در اين پژوهش در حد متوسط بوده و اکثراً بر اين نظر بوده‌اند که مشروعيت نظام سياسي ايران عادلانه و معتبر است. دکتر محمدرضا غلامي، استاديار گروه علوم اجتماعي دانشگاه گيلان و همکارش عليزاده در اين پژوهش مي‌گويند: «نتايج کيفي به‌دست‌آمده از پژوهش ما نشان داد که ارتباط معناداري بين متغيرهاي اساسي رضايت از اوضاع اقتصادي و اجتماعي، احساس محروميت، احساس مشروعيت نظام سياسي و احساس تبعيض بين افراد با مفهوم غرور ملي وجود دارد. به يک معنا 50 درصد از احساس غرور ملي وابسته به متغيرهاي ذکر شده است». اين محققان ادامه مي‌دهند: «به‌عبارت‌ديگر بين متغيرهاي احساس محروميت و مشروعيت نظام سياسي، همبستگي وجود دارد. اين مسئله بدين معني است که با افزايش احساس محروميت، احساس تبعيض نيز افزايش مي‌يابد و با افزايش مشروعيت نظام سياسي، اعتماد مدني افراد نيز افزايش مي‌يابد. ضمن آن‌که بر اثر افزايش و بالا رفتن اعتماد مدني، غرور ملي افراد نيز تحت تأثير قرار گرفته و افزايش مي‌يابد». غلامي و همکارش در اين طرح پژوهشي اعتقاد دارند: «مطالعه اخير نشان داد که حس غرور ملي در خلأ و صرفاً بر اساس امور انتزاعي شکل نمي‌گيرد، بلکه يک ارزيابي مثبت تعميم‌يافته، بر آرماني ساختن ملت غلبه پيدا مي‌کند. چراکه آرماني ساختن يک ملت، خالي از رويکرد انتقادي است و حتي مي‌تواند به دنبال تحقير ملل ديگر نيز باشد. اما در غرور ملي، رويکرد واقع‌بينانه و انتقادي بر رويکرد محافظه‌کارانه و کورکورانه غلبه دارد». به بيان اين پژوهشگران که نتايج مطالعه آن‌ها در فصل‌نامه «مطالعات علمي» وابسته به موسسه مطالعات علمي منتشر شده است: «مطالعه ما نشان داد که ضعف اقتصادي و اجتماعي را بايد جدي گرفت و به دور از رويکرد متعصبانه و در تقويت غرور ملي مثبت، کوشش کرد تا از اين طريق شهروندان جامعه به مشارکت، همبستگي و ازخودگذشتگي ملي، نزديک‌تر شوند». همراهان عزيز، آخرين خبر را بر روي بسترهاي زير دنبال کنيد: آخرين خبر در تلگرام https://t.me/akharinkhabar آخرين خبر در ويسپي http://wispi.me/channel/akharinkhabar آخرين خبر در سروش http://sapp.ir/akharinkhabar آخرين خبر در گپ https://gap.im/akharinkhabar