چشم زخم از نظر علم حقیقت دارد؟

سيناپرس/ تيمي از روان شناسان در يک بررسي علمي به مطالعه ميزان باور مردم به نيروي چشم زدن و قدرت ناشي از چشم افراد پرداخته و دريافتند که بيشتر مردم در باورهاي ذهني ناخودآگاه خود به نيروي چشم زدن اعتقاددارند. آيا شما هم جز افرادي هستيد که به قدرت چشم اعتقادداريد؟ بر اساس يک مقاله نسبتاً جالب که به‌تازگي در ژورنال PNAS منتشر شد، احتمالاً همه افراد در دنيا کمابيش به نيروي چشم زدن اعتقاد داشته و در اين مقاله به اعتقادات و باورهاي افراد درباره وجود نيرويي مرموز در چشمان انسان که به‌طور ناديدني عمل مي‌کند، پرداخته‌شده است. مردم در باورهاي ذهني خود يک نيروي خارجي براي نگاه و چشمان ساير افراد ايجاد مي‌کنند که مي‌تواند به‌طور فيزيکي بر اشيا و محيط پيراموني آن‌ها تأثير بگذارد. اين باور بيشتر درزماني که يک شخص به شي‌ء يا فردي خيره شود، تقويت‌شده و مردم به نيروي چشم زدن در اين حالت اعتقاددارند. در اين مطالعات، روان‌شناسي به نام آرويد گوترزتام (Arvid Guterstam) به همراه تيمي از پژوهشگران، به بررسي اعتقاد در ضمير ناخودآگاه نيروي چشم زدن در انسان‌ها پرداخت. در اين پروژه، ۱۵۷ نفر داوطلب، در يک پروژه کامپيوتري شرکت کردند که در آن بايد حدس مي‌زدند از بين چندين لوله کاغذي، کدام‌يک در کدام زاويه سقوط خواهد کرد. در يک‌طرف صفحه‌نمايش نيز يک مرد به اين لوله‌هاي کاغذي خيره شده بود. نکته جالب‌توجه در نتايج پژوهش انجام‌شده، اين بود که بيشتر شرکت‌کنندگان در حدس‌هاي خود براي سقوط لوله کاغذي، به لوله‌اي اشاره کردند که در راستاي نگاه فردي بود که به کاغذها نگاه مي‌کرد، گوئي افراد شرکت‌کننده باور داشتند که نيرويي در نگاه مرد وجود دارد که باعث افتادن اين کاغذها مي‌شود. در اين بررسي‌ها مشخص شد که شرکت‌کنندگان تنها زماني نسبت به يک لوله کاغذي واکنش نشان مي‌دهند که فرد حاضر درصحنه به يکي از اين لوله‌ها خيره شده و زماني که وي درصحنه حضورداشته ولي چشمانش را بسته است، شرکت‌کنندگان به‌طور تصادفي و بدون توجه به حضور اين فرد، حدس خود را اعلام مي‌کنند. در حقيقت روان شناسان دريافتند که واکنش افراد شرکت‌کننده نشان مي‌داد که چشم‌ها بايد به‌گونه‌اي ظاهر شود که احساس قدرت را به بيننده القا کنند. در يک آزمايش ديگر مشخص شد که اگر به شرکت‌کنندگان گفته شود در داخل اين لوله‌هاي کاغذي باسيمان پرشده است، ديگر اعتقادي به قدرت چشمان فرد حاضر درصحنه نداشته و اين موضوع نشان مي‌دهد که حاضرين در اين پژوهش به قدرت چشم زدن و نيروي چشم اعتقاددارند اما آن را در حدي قدرتمند نمي‌دانند که باعث افتادن يک لوله مملو از سيمان شود. به عبارتي باور عمومي مردم بر وجود نيرويي ضعيف در چشمان انسان است که بر محيط اطراف تأثير مي‌گذارد. سرپرست اين گروه پژوهشي درباره يافته‌هاي اين تحقيق چنين نتيجه‌گيري مي‌کند: «مردم در باورهاي ذهني خود يک نيروي خارجي براي نگاه و چشمان ساير افراد ايجاد مي‌کنند که مي‌تواند به‌طور فيزيکي بر اشيا و محيط پيراموني آن‌ها تأثير بگذارد. اين باور بيشتر درزماني که يک شخص به شي‌ء يا فردي خيره شود، تقويت‌شده و مردم به نيروي چشم زدن در اين حالت اعتقاددارند. اگر اين‌طور نبود، مردم احتمالاً اختلاف بين درک خود و دنياي واقعي را مي‌دانستند.» اين مقاله يک تحقيق سرگرم‌کننده است، زيرا اعتقاد عمومي بر اين است که بينايي انسان شامل يک نيروي ويژه به همراه پرتويي ساطع شده از چشم است که درواقع يک باور بسيار قديمي است. اين نظريه به نام extramission ناميده مي‌شود و يونانيان باستان به‌شدت به آن باور داشتند. البته تعداد افرادي که به نيروي چشم زدن يا امواج ساتع شده از چشم اعتقاددارند به نسبت دوران گذشته کمتر است هرچند اين موضوع در برخي باورها و فيلم‌هاي جديد نيز ديده مي‌شود. آرويد گوترزتام از شرکت‌کنندگان به‌طور صريح درباره نظر آن‌ها نسبت به قدرت چشم زدن سؤال کرد که اين بار تنها ۵ درصد شرکت‌کنندگان به‌طور واضح و شفاف اعلام کردند که به اين مسئله اعتقاددارند. البته بايد توجه داشت که نتايج اين تحقيق، خلاف اين موضوع را نشان مي‌داد و احتمالاً بسياري از افرادي که باور به اين موضوع را نفي کردند، در ذهن خود به اين مسئله باور دارند. ترجمه: احسان محمدحسيني ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد