شکست در پرتاب ماهواره «پیام» تجربه‌ای گرانقدر است

سيناپرس/ ماهواره پيام که قرار بود بامداد امروز(سه شنبه) پرتاب شود و در مدار قرار بگيرد شکست خورد. صبح امروز در محل پرتاب ماهواره پيام دانشگاه صنعتي اميرکبير، وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات دستور داد که بلافاصله پروژه بعدي ساخت ماهواره در اين دانشگاه آغاز شود. در رابطه با آخرين وضعيت اين ماهواره بايد گفت زماني که ماهواره پرتاب مي شود ديگر به زمين باز نمي گردد. محمد امين آهنگري کارشناس هوافضا در اين باره نوشت: ماهواره‌بر ايراني بالاخره بعد از ماه‌ها انتظار براي پرتاب ماهواره‌‌ دانشگاه اميرکبير از سوي عالي‌ترين مقامات کشور مجوز پرتاب گرفت. خبري که صرف نظر از موفقيت يا عدم موفقيت در پرتاب، دنياي سياست را در ابعاد بين‌المللي تکان داد اما در دنياي فناوري شايد بيش از يک خبر پرتاب ناموفق ماهواره‌ سبک به مدار نزديک‌ به زمين نبود؛ اتفاقي که براي کشورهاي نوظهور فضايي چندان هم غير طبيعي نيست. با وجود آنکه تنها ۲۵ کشور به همراه اتحاديه اروپا توانايي پرتاب‌هاي فضايي را دارند، پرتاب ماهواره‌بر، امري متداول است که امروزه نه تنها دولت‌ها بلکه شرکت‌هاي خصوصي نيز آن را انجام مي‌دهند. علاقه سرمايه‌داران به منظومه‌هاي پرتعداد ماهواره‌هاي کوچک نيز باعث شده تا هر روز بر تعداد پرتاب‌هاي فضايي اضافه شود. به همين دليل اخبار پرتاب ماهواره‌بر در حال از دست دادن جذابيت خود براي رسانه‌هاست. با اين وجود پرتاب ماهواره‌بر ايراني چه موفقيت آميز باشد و چه نباشد، هميشه به صدر اخبار داغ جهان راه پيدا مي‌کند چرا که موضوع ماهواره‌بر ايراني به يک ميدان نبرد سياسي در سطح جهاني تبديل شده است که به اقتضا حال و روز دنياي سياست برخوردهاي متفاوتي از سوي دولت‌ها با اين موضوع صورت مي‌گيرد. پرتاب يک ماهواره‌بر چه موفق باشد و چه نباشد پيام سياستمداران ايراني را در عرصه بين‌الملل به مخاطبان مي‌رساند. ايران چگونه وارد باشگاه فضايي جهان شد؟ پرتاب اولين ماهواره‌بر بومي ايران به نام سفير در بهمن‌ماه سال ۱۳۸۷ براي قرار دادن ماهواره اميد، ساخت گروه فضايي صا ايران، کشورمان را وارد باشگاه فضايي جهان کرد. پس از آن ماهواره رصد در سال ۸۹ توسط همين نوع ماهواره‌بر پرتاب شد. سر و صداي رسانه‌اي اين موفقيت‌ها نظر سياسيون دولت نهم را به خود جلب کرد و موجب شد تا ساختار فضايي کشور را تغيير داده و چند نهاد اصلي حوزه فضايي در وزارت‌خانه‌هاي مختلف را ادغام و به نهاد رياست جمهوري منتقل کنند. پس از آن، ماهواره بر سفير در سال ۹۰ ماهواره‌ نويد دانشگاه علم و صنعت را به فضا فرستاد. يک سال پس از اين پرتاب، ايران با استفاده از يک کاوشگر، پرتاب زير مداري ميمون به مرز فضا را انجام داد تا ايران را وارد جمع اندک کشورهايي کند که موجود زنده به فضا فرستاده‌اند. سال ۹۲ نيز همين حرکت تکرار شد و ميمون ديگري با کاوشگري ارتقاء يافته که از سوخت مايع استفاده مي‌کرد به فضا فرستاده شد. طي اين مدت البته برنامه‌هاي فضايي ايران همواره موفقيت‌آميز نبوده و چندين شکست نيز در کارنامه پرتاب‌هاي ايران در مسير توسعه فناوري به چشم مي‌خورد. پس از اين، با تغيير دولت و بازگشتن مجموعه‌هاي فضايي به وزارتخانه‌هاي خود، در حالي‌که انتقادات مبني بر بي‌توجهي دولت جديد به توسعه فضايي شدت گرفته بود ماهواره فجر توسط ماهواره‌بر سفير در سال ۹۳ پرتاب شد. با اين وجود دولت يازدهم که عزم خود را براي حل مشکل تحريم‌هاي هسته‌اي جزم کرده بود پرتاب ماهواره‌برها را در سکوت از اولويت خارج کرد چرا که غربي‌ها با توجه به نزديک بودن فناوري ماهواره‌برها به فناوري موشک‌هاي بالستيک، پرتاب آن‌ها را تحريک آميز مي‌دانستند. پيامي که ناکام ماند ماهواره پيام پس از تأسيس سازمان فضايي ايران يکي از پروژه هايي بود که به سه دانشگاه صنعتي ايران ارائه شد و از سري ميکروماهواره‌هاي توسعه فناوري فضايي سازمان است. اين ماهواره با مشارکت چهار دانشکده مهندسي هوافضا، برق کامپيوتر و مکانيک و 16 نفر از استادان دانشکده هاي دانشگاه امير کبير ساخته شده و علاوه بر آن، بخش عمده فعاليت بر عهده دانشجويان ارشد و دکتري بوده است. پرتابگر ايراني سيمرغ براي پرتاب ماهواره در نظر گرفته شده بود؛ طراحي اين ماهواره از سال 84 آغاز شد. اين ماهواره با وزن 100 کيلوگرم از سري ميکرو ماهواره‌هاي توسعه فناوري فضايي بود که به منظور انجام مأموريت تصويربرداري طراحي و ساخته شد. ارتفاع مداري طراحي شده براي ماهواره پيام اميرکبير 500 کيلومتر و با شيب مداري 55 درجه و تصاويري با دقت 45 متر ارسال مي کرد و پيش بيني اوليه حاکي از اين بود که حدود سه سال در مدار زمين باقي خواهد ماند. پيام سه مأموريت تصويربرداري، ذخيره و ارسال داده ها را برعهده داشت. بررسي پوشش گياهي، بهبود پايش گرد وغبار، حريق و اراضي کشاورزي، در کنار ذخيره و ارسال داده و نيز اندازه گيري تشعشعات فضايي با هدف بررسي اثر پرتوهاي کيهاني بر عملکرد ماهواره، ازجمله ماموريت هايي بود که ماهواره پيام براي انجام آن ها طراحي وساخته شده بود. ماهواره پيام مأموريت مخابراتي هم داشت که بايد يک پيام را ذخيره و به زمين مخابره کند. چهار دوربين روي اين ماهواره نصب بود که عمليات عکس برداري از زمين را انجام مي داد. بنابر آخرين اخبار ارسالي، ماهواره پيام پس از پرتاب، سيگنال هايي را به زمين فرستاد که اين سيگنال ها آناليز مي شود و اطلاعات دقيق تر مشخص خواهد شد. بنابر اظهارات دکتر احمد معتمدي رئيس دانشگاه صنعتي اميرکبير ماهواره پيام پس از پرتاب در مدار قرار گرفت باتوجه به اينکه سرعت اين ماهواره کمتر از سرعت مناسب بود و شتاب لازم را نداشت نتوانست در مدار زمين بماند چراکه براي ماندگاري در مدار نيازمند يک سرعت مناسب است. پيام از آخرين مرحله اي که از «ماهواره بر» پرتاب شد شروع به فعاليت کرد و سيگنال هايي را در خصوص موقعيت و ديگر اطلاعات ارسال کرد. بنابراين ماهواره پيام مدت زمان کمي را فعاليت کرده است. گزارش ها حاکي از آن است که ماهواره پيام در اقيانوس افتاده و قاعدتا بايد در اقيانوس هند افتاده باشد. در هرحال توجه به اين نکته حائز اهميت است که باتوجه به اينکه ماهواره پيام توسط مهندسان و نخبگان ايراني ساخته شده اکنون تجربه هاي زيادي در اين زمينه کسب کرده ايم و قطعا قادر خواهيم بود بازهم ماهواره جديدي بسازيم. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد